କାଠମାଣ୍ଡୁ: ନେପାଳରେ ଚାଲିଥିବା ତୀବ୍ର ବିକ୍ଷୋଭ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ ଏବେ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି। Gen Z ବିପ୍ଳବ ନାମରେ ପରିଚିତ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ଯୁବକମାନେ ରାସ୍ତାକୁ ଓହ୍ଲାଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଫଳରେ କାଠମାଣ୍ଡୁରେ ଭୟଙ୍କର ହିଂସା ଘଟିଛି। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୦, ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା, ଏହି ବିକ୍ଷୋଭରେ ପ୍ରାୟ ୩୦ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି ଏବଂ ଶହେରୁ ଅଧିକ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି। ପୋଲିସ୍ ଓ ପ୍ରତିବାଦକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷରେ ସଂସଦ ଭବନରେ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଘଟିଛି ଏବଂ ଅନେକ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଭଙ୍ଗାରୁଜା ହୋଇଛି। ସରକାର କର୍ଫ୍ୟୁ ଜାରି କରିବା ସହ ସେନା ମୁତୟନ କରିଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିବାଦକାରୀମାନେ ଅନ୍ତର୍ବର୍ତ୍ତୀ ସରକାର ଗଠନ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କେପି ଶର୍ମା ଓଲିଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ସହ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଓ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପଦତ୍ୟାଗ ଘଟିଛି ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳୁଛି।
ଏହି ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତାର ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ନେପାଳର ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ପଡ଼ିଛି। ଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ଆୟ ସ୍ରୋତ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବେ ଗଭୀର ସଙ୍କଟରେ। ଭାରତ ସହ ସୀମାନ୍ତ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ମୁଦ୍ରା ବିନିମୟ ହାରରେ ଅସ୍ଥିରତା ଦେଖାଦେଇଛି। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୦, ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା, ୧ ଭାରତୀୟ ଟଙ୍କା (INR) ପ୍ରାୟ ୧.୬୦ ନେପାଳୀ ଟଙ୍କା (NPR) ସହ ସମାନ। ଏହାର ଅର୍ଥ, ୧୦୦ ଭାରତୀୟ ଟଙ୍କାର ମୂଲ୍ୟ ନେପାଳରେ ୧୬୦ ନେପାଳୀ ଟଙ୍କା ହେବ। କିନ୍ତୁ ବିକ୍ଷୋଭ ଯୋଗୁଁ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ମନି ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ କାଉଣ୍ଟରଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ରହିବାରୁ ଏହି ହାର ପ୍ରାୟୋଗିକ ରୂପେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ। ଭାରତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଏବେ ନେପାଳ ଯାତ୍ରା ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଉଛି, କାରଣ କର୍ଫ୍ୟୁ ଓ ହିଂସା ଯୋଗୁଁ ହୋଟେଲ୍, ରେଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀଗୁଡ଼ିକ ବନ୍ଦ ରହିଛି।
ନେପାଳର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଭାରତ ସହ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି। ବାର୍ଷିକ ଲକ୍ଷାଧିକ ଭାରତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ନେପାଳ ଯାଉଥିବାରୁ, ଏହି ସଙ୍କଟ ଭାରତର ସୀମାନ୍ତବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବସାୟକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି। ଭାରତୀୟ ଟଙ୍କା ନେପାଳର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣୀୟ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ବର୍ତ୍ତମାନର ପରିସ୍ଥିତିରେ ନଗଦ ରଖିବା ବା ଡିଜିଟାଲ୍ ପେମେଣ୍ଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିଛି। ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଉଠିଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେବା ଅସ୍ଥିର ରହିଛି।
ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବିକ୍ଷୋଭ ନେପାଳର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ। ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଦେଶରେ ଏହି ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁଁ ବିଦେଶୀ ବିନିଯୋଗ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ମୂଲ୍ୟ ଅଧିକ ଅସ୍ଥିର ହୋଇପାରେ। ଭାରତ ସରକାର ନେପାଳର ପରିସ୍ଥିତି ଉପରେ ନଜର ରଖିଛନ୍ତି ଏବଂ ସୀମାନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୁରକ୍ଷା ବଢ଼ାଇଛନ୍ତି। ଯଦି ଆପଣ ନେପାଳ ଯାତ୍ରାର ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସୂଚନା ଯାଞ୍ଚ କରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତୁ। ଏହି ସଙ୍କଟର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମୁଦାୟ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଛି।
Comments are closed.