ମଶା କାମୁଡ଼ିଲେ ରକ୍ତ ବାହାରେ ନାହିଁ କାହିଁକି? ଜାଣନ୍ତୁ ଏହା ପଛର ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ

ଭୁବନେଶ୍ୱର: ମଶା କାମୁଡିବା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସାଧାରଣ ଅନୁଭବ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି, ମଶା କାମୁଡ଼ିଲେ କାହିଁକି ଆମ ଶରୀରରୁ ରକ୍ତ ବାହାରେ ନାହିଁ, ଯେପରି ଅନ୍ୟ ଆଘାତରେ ହୁଏ? ଏହା ପଛରେ ରହିଛି ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ରହସ୍ୟ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଏବଂ ମଶା ସମ୍ପର୍କିତ କିଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ।

ମଶା କାମୁଡ଼ିଲେ କାହିଁକି ରକ୍ତସ୍ରାବ କରେ ନାହିଁ?

ବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କ ଅନୁସାରେ, ମଶା କାମୁଡ଼ା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିଖୁଣ ଓ ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା। ମାଈ ମଶା (ଯିଏ ରକ୍ତ ଶୋଷେ) ତା’ର ମୁଖରେ ଥାଏ ଏକ ସୂଚୀଭଳି ଅଙ୍ଗ, ଯାହାକୁ ‘ପ୍ରୋବୋସିସ’ (proboscis) କୁହାଯାଏ। ଏହି ପ୍ରୋବୋସିସ ଛଅଟି ଭାଗରେ ଗଠିତ, ଯାହା ଚର୍ମକୁ ଅତି ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାବେ ଭେଦ କରି ରକ୍ତନଳୀରେ ପହଞ୍ଚେ। ଏହା ଏତେ ସରୁ ଓ ଚତୁରତାର ସହିତ କାମ କରେ ଯେ, ଚର୍ମରେ ବଡ଼ କ୍ଷତ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ନାହିଁ।

ମଶା ଯେତେବେଳେ ରକ୍ତ ଶୋଷେ, ସେ ତା’ର ଲାଳରେ ଏକ ବିଶେଷ ରସାୟନ ଛାଡ଼େ, ଯାହାକୁ ‘ଆଣ୍ଟି-କୋଆଗୁଲାଣ୍ଟ’ (anti-coagulant) କୁହାଯାଏ। ଏହି ରସାୟନ ରକ୍ତକୁ ଜମାଟ ବାନ୍ଧିବାରୁ ରୋକେ, ଯାହା ଫଳରେ ମଶା ସହଜରେ ରକ୍ତ ଶୋଷିପାରେ। ଏହା ସହିତ, ଲାଳରେ ଥାଏ ଏକ ଏନାସ୍ଥେଟିକ୍‌ (anaesthetic) ପଦାର୍ଥ, ଯାହା କାମୁଡ଼ିବା ସମୟରେ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ କମ୍‌ କରେ। ଏହି ସମସ୍ତ କାରଣରୁ କାମୁଡ଼ିବା ସମୟରେ ଚର୍ମରେ ବଡ଼ କ୍ଷତ ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ରକ୍ତ ବାହାରେ ନାହିଁ।

କାମୁଡ଼ିବା ପରେ ଚର୍ମରେ କ’ଣ ହୁଏ?

ମଶାର ଲାଳରେ ଥିବା ରସାୟନ ଆମ ଶରୀରରେ ଏକ ଆଲର୍ଜିକ୍‌ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି କରେ, ଯାହା ଫଳରେ ଚର୍ମରେ ଫୁଲା ଓ କୁଣ୍ଡେଇ ହୁଏ। ଏହା ହେଉଛି ଆମ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା। ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା କିଛି ସମୟ ପରେ ଆପେ ଆପେ ଭଲ ହୋଇଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟଧିକ କୁଣ୍ଡାଇଲେ ଚର୍ମରେ ସଂକ୍ରମଣ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି।

ମଶା କାହିଁକି ରକ୍ତ ଶୋଷେ?

କେବଳ ମାଈ ମଶା ରକ୍ତ ଶୋଷେ, ଏବଂ ଏହା ତାଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ। ରକ୍ତରେ ଥିବା ପ୍ରୋଟିନ ଓ ଅନ୍ୟ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ୱ ଅଣ୍ଡା ବିକାଶ ପାଇଁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଏ। ପୁରୁଷ ମଶା ଆମ ରକ୍ତ ଶୋଷେ ନାହିଁ; ସେମାନେ ଫୁଲ ଓ ଅନ୍ୟ ଉଦ୍ଭିଦର ରସ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି।

ମଶାର କାମୁଡ଼ ଯଦିଓ ଛୋଟ ଲାଗେ, ତଥାପି ଏହା ବଡ଼ ବିପଦର କାରଣ ହୋଇପାରେ। ମଶାରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ସଚେତନ ରହିବା ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଯଦି ମଶା କାମୁଡ଼ିବା ପରେ ଜ୍ୱର, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦିଏ, ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ।