ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ପଢିବା ଏବଂ ଲେଖିବାର ପଦ୍ଧତିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି । ଡିଜିଟାଲ୍ ଯୁଗରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଏକ ବୃହତ ପୁସ୍ତକ ସଂଗ୍ରହ ଏକ ଛୋଟ ପରଦାରେ ସହଜରେ ବହନ କରାଯାଇପାରିବ, ତଥାପି ଯେତେବେଳେ ପାରମ୍ପାରିକ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ଆସେ, ସେମାନଙ୍କର ଆକୃତି ସର୍ବଦା ବର୍ଗକାର ଅଟେ । ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଅନେକ ଜିନିଷ ଗୋଲାକାର କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଆକୃତିର ହୋଇଥିବାବେଳେ ବହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବର୍ଗକାର ଆକୃତି କାହିଁକି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା? ଏହା ପଛର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
ପଢିବାର ସହଜତା-
ବହିଗୁଡ଼ିକର ବର୍ଗ ଆକୃତି ପଢିବାରେ ଅତି ସହଜ କରିଥାଏ । ପଢିବାବେଳେ, ଆମେ ପ୍ରାୟତଃ ଗୋଟିଏ ହାତରେ ବହି ଧରିଥାଉ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ହାତରେ ପୃଷ୍ଠାଗୁଡ଼ିକୁ ଓଲଟାଇଥାଉ । ବର୍ଗ ଆକୃତି ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସରଳ କରିଥାଏ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସ୍ଥାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ଅଧିକନ୍ତୁ, ବର୍ଗକାର ଆକୃତିର ବହିଗୁଡିକ ଖୋଲିବା ଏବଂ ବନ୍ଦ କରିବା ମଧ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁବିଧାଜନକ ହୋଇଥାଏ ।
ବହି ରଖିବାର ସହଜତା-
ବର୍ଗାକୃତି ବହି ଏକାଠି କରି ରଖିବାରେ ବହୁତ ସହଜ ଅଟେ । ସେଗୁଡିକର ଆକାର ଏପରି ଯେ ସେମାନଙ୍କୁ ସହଜରେ ପରସ୍ପର ଉପରେ ରଖାଯାଇପାରିବ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଅଳ୍ପ ସ୍ଥାନ ରେ ସହଜରେ ରଖିହେବ । ଯଦି ବହିଗୁଡ଼ିକ ବର୍ଗାକାର ହୁଏ ତେବେ ଅଧିକ ପୁସ୍ତକ ଆଲମାରୀ କିମ୍ବା ସେଲରେ ରଖାଯାଇପାରିବ । ଅଧିକନ୍ତୁ, ବର୍ଗ ଆକୃତି ମଧ୍ୟ ବହିଗୁଡ଼ିକୁ ଖୋଜିବା ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ଅତି ସହଜ କରିଥାଏ କାରଣ ସେଗୁଡ଼ିକ ସମାନ ଆକାରର ।
ବହି ତିଆରି କରିବା ଅତି ସହଜ ଏବଂ ଶସ୍ତା ଅଟେ
ବର୍ଗାକାର ଆକୃତିର ବହି ତିଆରି କରିବା ଅତି ସହଜ ଏବଂ ଶସ୍ତା ଅଟେ । ଅଧିକାଂଶ କାଗଜପତ୍ର ବର୍ଗ ଆକାରରେ ଅଛି, ଯାହା ବହି ତିଆରି କରିବାରେ କାଗଜର ଅପଚୟକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ । ବର୍ଗାକୃତି ପୁସ୍ତକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଶସ୍ତା, ତେଣୁ ଏହି ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ଶସ୍ତା ଏବଂ ସୁଲଭ ଅଟେ ।
ଐତିହାସିକ କାରଣଗୁଡିକ-
ବର୍ଗାକୃତି ବହିର ବ୍ୟବହାର ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବ କାଳରେ ସଠିକ୍ ଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ, ଯେତେବେଳେ ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକ ହାତରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା, ବର୍ଗାକାର ଆକୃତି ସର୍ବୋତ୍ତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା । ଏହି ଆକାରର କାଗଜରେ ଲେଖିବା ସହଜ ଥିଲା ଏବଂ ଅନେକ କାଗଜପତ୍ର ମିଶାଇ ଏକ ପୁସ୍ତକ ତିଆରି କରିବା ମଧ୍ୟ ସରଳ ଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ, ବର୍ଗାକୃତି ବହିଗୁଡ଼ିକ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଲା ।