ଭୁବନେଶ୍ଵର: ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ମା’ ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମଙ୍କର ରାମାୟଣ ଦୋହା ଇସଲାମ ସଂଗ୍ରହାଳୟରେ ରହିଛି । ୧୫୯୪ ରେ ନିର୍ମିତ ଏହା ମନୁ ଲିପି ରାମାୟଣର ପାର୍ସୀ ସଂସ୍କରଣ | ଆକବରଙ୍କ ଆଦେଶରେ ବାଲ୍ମିକି ରାମାୟଣକୁ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ହମିଦା ବାନୁ ସମ୍ରାଟ ହୁମାୟୁନଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ। ୪୫୦ରୁ ଅଧିକ ପୃଷ୍ଟା ବିଶିଷ୍ଠ ଓ ୫୬ଟି ବଡ ବଡ ଫଟୋ ସହ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ଏହି ରାମାୟଣ ।
୧୫୮୪ ମସିହାରେ, ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ମୁଲ୍ଲା ଅବଦୁଲ କାଦିର ବଦାୟୁନି ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ରାମାୟଣକୁ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ । ବଦାୟୁନି ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ମୁସଲମାନ ଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଆକବରଙ୍କ ଆଦେଶ ପାଇବା ପରେ ସେ ରାମାୟଣ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ । ବାଲ୍ମୀକିଙ୍କ ରାମାୟଣ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବଦାୟୁନିଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଚାରି ବର୍ଷ ଲାଗିଗଲା | ଏହି ରାମାୟଣର ଏକ ବିଶେଷ କଥା ହେଲା, ସଂସ୍କୃତ ରାମାୟଣରେ ଆପଣଙ୍କୁ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ କୌଣସି ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବନି କିନ୍ତୁ ପାର୍ସୀ ରାମାୟଣରେ ଆପଣ ରାମାୟଣ କଥାକୁ ନେଇ ଅନେକ ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ ।
୧୬୦୪ ମସିହାରେ ହମିଦା ବାନୁଙ୍କ ଏହି ସମ୍ପତ୍ତି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମୋଗଲ ଲାଇବ୍ରେରୀକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା । ପାଣି ଲାଗିବା ଦ୍ଵାରା ଏହି ପୁସ୍ତକର ଭିତର ଅଂଶ କିଛି ଭାଗରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି । ପାଣ୍ଡୁଲିପିର ବାହ୍ୟ ଧାରଗୁଡିକ କାଟି ଦିଆଯାଇଛି ଏବଂ କିଛି ପୃଷ୍ଠା ନିଖୋଜ ଅଛି | ୧୯୯୦ ଦଶକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଜ୍ଞାତ ଥିବା ଏହି ରାମାୟଣ ମୋଗଲ ପ୍ରାୟୋଜିତ ସଂସ୍କୃତ ଗ୍ରନ୍ଥ ଇତିହାସରେ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଅଟେ | ‘ଦୋହ ରାମାୟଣ’ ହେଉଛି ୧୬ ତମ ଶତାବ୍ଦୀର ଉତ୍ତର ଭାରତର ଭାଷା, କଳା ଏବଂ ସାହିତ୍ୟର ଝଲକ । ରାମାୟଣ ଏବଂ ଶାସନ କରିବାର ଦୈବୀୟ ଅଧିକାରର ଧାରଣା ଉପରେ ମୋଗଲମାନଙ୍କର କିପରି ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ଥିଲା ତାହା ଏଥିରୁ ଜଣା ପଡେ । ଏଥିରେ ହମିଦା ବାନୁଙ୍କର ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ |
ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମ୍ ୧୫୨୭ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ | ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମ୍ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ହୁମାୟୁନଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ। କୁହାଯାଏ ଯେ ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମ୍ ହିନ୍ଦାଲଙ୍କ ଗୁରୁଙ୍କ ଝିଅ ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଏକ ସିୟା ପରିବାରର ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଶେଖ ଅଲି ଆକବର ଜାମି ଏବଂ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଫିରୋଜ ବେଗମ୍ ଥିଲା। ହମିଦା ବାନୁଙ୍କ ପିତା ମୋଗଲ ରାଜକୁମାର ହିନ୍ଦାଲ ମିର୍ଜାଙ୍କ ପ୍ରଚାରକ ଥିଲେ। ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ମହିଳା ଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଉପାଧି ପାଇଥିଲେ । ମରିୟମ୍ ମକାନୀ, ମରିୟମ୍-ଉଜ-ଜମାନି ଇତ୍ୟାଦି | ଏହି ମହିଳାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମ୍ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କାରଣ ସେ ମରିୟମ୍ ମକାନୀଙ୍କ ଆଖ୍ୟା ପାଇଥିଲେ | ସମ୍ରାଟ ଆକବର ତାଙ୍କ ମାତା ହମିଦା ବାନୁ ବେଗମ ଙ୍କୁ ଏହି ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ |
Comments are closed.