ଭୁବନେଶ୍ୱର : ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତିଗତ ବିଭେଦକୁ ଦୂର କରିବା ଓ ସାମାଜିକ ଏକତା ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ‘ ବିବାହ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା’ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ । ଏହି ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ଜଣେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (ଏସ୍ସି) ବର୍ଗର ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ଜାତିର ବ୍ୟକ୍ତି ସହିତ ବିବାହ କରନ୍ତି, ତେବେ ସରକାର ନବଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ୨.୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହି ଯୋଜନାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସଫଳ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ, କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନରେ ଅନେକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ୍ ରହିଛି, ଯାହା ଫଳରେ ଅନେକ ଏହାର ଲାଭ ଉଠାଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି । ଏହି ଦିଗରୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଯୋଜନାର ପ୍ରକୃତ ପ୍ରଭାବକୁ ବୁଝିହେବ ।
ଏହି ଯୋଜନାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଜାତିଗତ ବୈଷମ୍ୟକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଓ ସମାଜରେ ସଚେତନତା ଆଣିବା । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଏବେ ବି ଭିନ୍ନ ଜାତିର ବିବାହକୁ ସମାଜ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରୁନାହିଁ, ଯାହା ଫଳରେ ଅନେକ ଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ବାସନ୍ଦ କିମ୍ବା ପରିବାରର ବିରୋଧର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହି ଆର୍ଥିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ନବଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ନୂଆ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହି ଯୋଜନା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୋଜନା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ବାର୍ଷିକ ଆୟ ୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ କମ୍ ଥିବା ନବ ଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ମିଳିପାରିବ । ଏହା ବିବାହର ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆବେଦନ କରିବାକୁ ହୁଏ, ଏବଂ ଏହା ପ୍ରଥମ ବିବାହ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଏହି ଯୋଜନାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ହେଉଛି କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ୍ । ଅନେକ ସଚେତନତାର ଅଭାବରୁ ଆବେଦନ କରୁନାହାନ୍ତି । ଦସ୍ତାବିଜ୍ ସଂଗ୍ରହ ଓ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଆବେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ । ଆବେଦନ ପାଇଁ ଆଧାର କାର୍ଡ୍, ଜାତି ପ୍ରମାଣପତ୍ର, ବିବାହ ପ୍ରମାଣପତ୍ର, ଆବାସ ପ୍ରମାଣ, ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ବିବରଣୀ ଓ ନବଦମ୍ପତିଙ୍କ ଫଟୋ ଆଦି ଆବଶ୍ୟକ । ସୁମଙ୍ଗଳ ପୋର୍ଟାଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଆବେଦନ କରାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଡିଜିଟାଲ୍ ବିଭାଜନ ଯୋଗୁ ଅନେକେ ବଞ୍ଚିତ ହୁଅନ୍ତି ।
ଏହାଛଡ଼ା, ଅର୍ଥ ପ୍ରଦାନରେ ବିଳମ୍ବ ଓ ସାମାଜିକ ଚାପ ଯୋଗୁ ଆବେଦନ ସଂଖ୍ୟା କମ୍ ରହିଛି । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଯୋଜନାକୁ ଅଧିକ ପ୍ରଚାର କରିବା ଓ ସରଳୀକରଣ କରିବା ଦରକାର, ଯେପରି ଗ୍ରାମ ସ୍ତରରେ କ୍ୟାମ୍ପ୍ ଆୟୋଜନ କରି ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉ । ଏହି ଯୋଜନାର ସଫଳତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ସଶକ୍ତ କରୁଛି, କାରଣ ଅନେକ ମାମଲାରେ ଏସ୍ସି ବର୍ଗର ମହିଳାମାନେ ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କରି ସାମାଜିକ ଉନ୍ନତି ପାଉଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସରକାର ଅଧିକ ସଚେତନତା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବା ଦରକାର । ଯଦି ଆପଣ ଏହି ଯୋଜନାର ଯୋଗ୍ୟ, ତେବେ ନିକଟସ୍ଥ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି କଲ୍ୟାଣ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ କିମ୍ବା ସୁମଙ୍ଗଳ ପୋର୍ଟାଲ୍ରେ ଯାଇ ଆବେଦନ କରନ୍ତୁ ।
Comments are closed.