ବିଶ୍ୱର କେଉଁ ଦେଶରେ ହୋଇନଥାଏ ନିର୍ବାଚନ? ଭୋଟ କ’ଣ ଜାଣିନଥାନ୍ତି ଲୋକ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ:  ଆଜି ଆମେ ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ (One Nation, One Election) ଭଳି ବିଚାରଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ, ଯାହାକି ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଗୋଟିଏ ଥରରେ ନିର୍ବାଚନ କରାଯାଇପାରେ। ଭାରତ ଭଳି ଏକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦେଶରେ ଭୋଟ୍ ଦେବା ଏକ ସାଧାରଣ ବିଷୟ, ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କର ସରକାର ଚୟନ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି। କିନ୍ତୁ କ’ଣ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଦୁନିଆରେ ଏପରି କେତେକ ଦେଶ ରହିଛି ଯେଉଁଠି ଆଜି ଯାଏ କେବେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇନାହିଁ? ଏଠାରେ ଲୋକମାନେ ଭୋଟ୍ ଦେବା ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ, କାରଣ ଏଠାରେ କେବେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇନାହିଁ। ଏହି ଦେଶରେ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ନାହିଁ, ରାଜନୈତିକ ଦଳ ନାହିଁ ଏମିତିକି ଜନତାର କୌଣସି ସ୍ୱର ନାହିଁ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏପରି ଏକ ଦେଶ ବିଷୟରେ ଏବଂ ବୁଝିବା ଯେ ଦୁନିଆର କେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏବେ ମଧ୍ୟ  ସ୍ୱପ୍ନ ହୋଇ ରହିଛି।

ଦୁନିଆର ସେହି ଦେଶ, ଯେଉଁଠାରେ କେବେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇନାହିଁ । ଇରିଟ୍ରିଆ (Eritrea) ଅଫ୍ରିକା ମହାଦେଶର ହର୍ନ ଅଫ୍ ଅଫ୍ରିକା ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ଛୋଟ ଦେଶ। ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୬୦ ଲକ୍ଷ (୬ ମିଲିୟନ) ଅଛି। ଏହି ଦେଶ ୧୯୯୩ରେ ଇଥିଓପିଆରୁ ଏକ ଲମ୍ବା ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସ୍ୱାଧୀନ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଯେଉଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଆଶା ଲୋକମାନେ ରଖିଥିଲେ, ତାହା  ପୂରଣ ହୋଇନାହିଁ। ସ୍ୱାଧୀନତାର ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦେଶରେ  ନିର୍ବାଚନ ହୋଇନାହିଁ। ଇରିଟ୍ରିଆର ପ୍ରଥମ ଏବଂ ଏବେ ଯାଏଁ ଏକମାତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଇସାଇଆସ ଅଫ୍ୱେର୍କି ଅଛନ୍ତି। ୧୯୯୩ରେ ଏହି ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହୋଇଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତା’ପରେ ସେ ଏହି ପଦରେ ଅଛନ୍ତି।

ଦେଶରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ରହିଛି, ଯାହାକି ପିପୁଲ୍ସ ଫ୍ରଣ୍ଟ ଫର ଡେମୋକ୍ରାସି ଏନ୍ଡ ଜଷ୍ଟିସ (PFDJ), ଏବଂ ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଅଫ୍ୱେର୍କିଙ୍କ ହାତରେ ଅଛି । ଯାହାର ଅର୍ଥ କେହି ବିରୋଧୀ ନାହିଁ ଏବଂ କାହାରିକୁ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାର ଅନୁମତି ନାହିଁ। ୧୯୯୭ରେ ଗୋଟିଏ ଥର ନିର୍ବାଚନ କରିବାର ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା, ଏକ ସମ୍ୱିଧାନ ମଧ୍ୟ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ନା ସମ୍ୱିଧାନ ଲାଗୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ନା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ଏଠାରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ନୁହେଁ, ଭୟର ଶାସନ ଚାଲିଛି । ଇରିଟ୍ରିଆରେ କଥା କହିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ନାହିଁ, ପ୍ରେସର ସ୍ୱାଧୀନତା ନାହିଁ, ଏବଂ ଧର୍ମର ସ୍ୱାଧୀନତା ମଧ୍ୟ ନାହିଁ। ଏହି ଦେଶ  ଏକଦଳୀୟ (single-party) ଏବଂ ସୈନ୍ୟୀକୀକୃତ (militarized) ଶାସନ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଚାଳିତ ହୋଇଛି। ଯଦି କେହି ସରକାରଙ୍କୁ ଆଲୋଚନା କରେ, ତେବେ ତାକୁ ଗିରଫ୍ କରାଯାଏ। ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ବିନା ଦୋଷରେ ଜେଲରେ ରଖାଯାଏ।

ଇରିଟ୍ରିଆର ନାଗରିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଭୋଟ୍ ଦେବା ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ । ଏଠାରେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକମାନେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ନିର୍ବାଚନ କିପରି ହୁଏ କିମ୍ବା ଭୋଟ୍ କିପରି ଦିଆଯାଏ, ଏଠାରେ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ମିଡିଆ ଏତେ ସୀମିତ ଅଛି ଯେ ଲୋକମାନେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଲୋକତନ୍ତ୍ର, ମାନବାଧିକାର କିମ୍ବା ନାଗରିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଭଳି ବିଷୟଗୁଡ଼ିକରେ ପୁରା ଅଜ୍ଞାତ ରହନ୍ତି ।