ଲଳିତ ମୋହନ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବିଶେଷ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଚେତନାର ଚୌହଦୀ’
ସସୀମର ଅସୀମରେ ପହଞ୍ଚିବା ହିଁ ମୁକ୍ତି । ଅସୀମ ଆମର ଅତି ପରିଚିତ, ଅତି ନିକଟ, ଅତି ଘନିଷ୍ଠ । ତଥାପି ଅତି ଦୂର, ଅତି ଅପରିଚିତ । ଅସୀମରେ ଆମର ଜନ୍ମ, ବର୍ଦ୍ଧନ, ଅବସାନ । ଅସୀମକୁ ଆମେ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଦେଖୁଛି, ଅନୁଭବ କରୁଛୁ, ସ୍ପର୍ଶ କରୁଛୁ । ଏହା ହିଁ ସୃଷ୍ଟିର ବୈଚିତ୍ର୍ୟ, ଜୀବନର ରହସ୍ୟ । ଅସୀମ ପ୍ରତି ମନୁଷ୍ୟର ଆକାଂକ୍ଷା, ଶ୍ରଦ୍ଧା ପ୍ରବଳ । ଅସୀମର ଆହ୍ୱାନରେ ସମସ୍ତେ ଚଞ୍ଚଳ, ଅଗ୍ରଗାମୀ । ଆମେ ଗଙ୍ଗାଙ୍କୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲେ ଜାଣି ପାରିବା, କେତେ ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତରୁ ବାହାରି ଆସିଛନ୍ତି? ଏତେ ଉଚ୍ଚରୁ ପଥରମାନଙ୍କ ସହିତ ଆଘାତ ପାଇଲେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ସାହରେ କୌଣସି ଆଗ୍ରହ କମି ନାହିଁ । ସଂଗ୍ରାମ କରି ଆଗକୁ ଦୌଡୁଛନ୍ତି ଏକାକୀ । ବାଟରେ କେତେ ଘାତ ପ୍ରତିଘାତ ଆସେ କିନ୍ତୁ ଉତ୍ସାହରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ । କେତେ ସ୍ରୋତ ଆସି ମିଶନ୍ତି, କାହାକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରେ ନାହିଁ । କେତେ ଶାଖା ବାହାରକୁ ଚାଲି ଯାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ବନ୍ଦ କରେ ନାହିଁ । କିଏ ଗଲେ କିମ୍ବା ଆସିଲେ, ସେ ଚିନ୍ତା କରେ ନାହିଁ । ସେ କେବଳ ନିଜ ପଥ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରେ । ସେ ଜଙ୍ଗଲ, ନଗର କିମ୍ବା ମରୁଭୂମି ଦେଖେ ନାହିଁ । ସଦା କ୍ଳାନ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ । ଧାରା ବନ୍ଦ ହୁଏ ନାହିଁ । ଅଟକି ଯାଏ ନାହିଁ । ବୁଲାବୁଲି କରେ ନାହିଁ, ଦିନ ଆଉ ରାତି ଦେଖେ ନାହିଁ । କ୍ରମାଗତ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ । ଯଦି କେହି ପୂଜା କରନ୍ତି, ସେ ବିଭୋର ହୋଇ ଯାଏ ନାହିଁ । ଯଦି କେହି ଅବହେଳା କରନ୍ତି, ତେବେ ସେ ନିରାଶ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଫୁଲ ଅର୍ପଣ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । କି ମୃତ ଶରୀର ପକାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ କୌଣସି ଅସନ୍ତୋଷ ନାହିଁ । ସେ କେବେ ପହଞ୍ଚିବେ? ବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବେ କି ନାହିଁ? ତାଙ୍କର ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳର ପରିସମାପ୍ତି କେଉଁଠି ଅଛି, ତାହା ମଧ୍ୟ ସେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ସୁଖ ହେଉଛି ଆଗକୁ ଚାଲିବା । “ଚରୈବେତି ଚରୈବେତି’ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ସୂତ୍ର । ସେ ଯେଉଁଠାରେ ବି ବାଟ ପାଇଲେ, ସେ ଆଡକୁ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ । ଆଉ ଦିନେ ସେ ଶେଷରେ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିଲେ, ଏବଂ ସମୁଦ୍ରରେ ମିଶିଲେ । ଅଟକି ରହିଥିବା ପାଣି କିଛି ଦିନ ପରେ କ୍ଷୟ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ତେଣୁ ଲୋକେ କୁହନ୍ତି, ତାଙ୍କର ପଥ ଅସୀମ । କେବେ ମଧ୍ୟ ସେ କେଉଁଠି ଅଟକି ଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଅଟକିବା ହେଉଛି ମୃତ୍ୟୁ, ଚାଲିବା ହେଉଛି ଜୀବନ ।