ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ସାପକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଭଗବାନ ଶିବ ତାଙ୍କ ବେକରେ ନାଗ ସାପକୁ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ କି ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଶେଷନାଗଙ୍କ ଶଯ୍ୟାରେ ବସିଥାନ୍ତି । ପୁରାଣରେ ମଧ୍ୟ ସାପ ବିଷୟରେ ହଜାର ହଜାର ଉଲ୍ଲେଖ ମିଳେ । ଭାରତରେ ସାପମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଅନେକ ପୌରାଣିକ କଥା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି, ଯେପରିକି ସାପ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାର ଧାରଣା, ସେମାନଙ୍କ କପାଳରେ ଏକ ସର୍ପମଣିର ଉପସ୍ଥିତି, କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ମୁଣ୍ଡି ଥିବା ସାପ । ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାପ ପ୍ରତି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏହି କାରଣରୁ, ଆଜିକାଲି କାହାର ଅଗଣାରେ କୌଣସି ସାପ ଦେଖାଗଲେ ତାହା ଖବରକାଗଜରେ ଶିରୋନାମା ହୋଇଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ପୂର୍ବରୁ ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ସବୁଜ ଅଞ୍ଚଳରେ ମିଳୁଥିବା ସାପଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ସେଠାରୁ କାହିଁକି ବାହାରି ଘରେ ଦେଖାଯାଉଛନ୍ତି?
ସାପମାନେ ମାନବ ବସତି ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ଅନ୍ଧାରରେ ଲୁଚି ରହିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏବେ କାହାର ଘରେ ଏବଂ ଅଗଣାରେ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜୁଛି ଯାହା ପ୍ରାୟତଃ ସେମାନଙ୍କୁ ବାହାରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଛି । ସାପମାନେ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଲୁଚିବା ସ୍ଥାନ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସ୍ତ୍ର, ସେମାନଙ୍କର ଗନ୍ଧ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । କିଛି ବାସ୍ନା ସେମାନଙ୍କୁ ଚୁମ୍ବକ ପରି ଆକର୍ଷିତ କରେ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଶିକାର କରିବାରେ କିମ୍ବା ନିରାପଦ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳ ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ମୂଷା ଏବଂ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଳ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାପ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଗତ ଫେରୋମୋନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ଅଜାଣତରେ ଘର ଏବଂ ଅଗଣାକୁ ସାପଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ସ୍ଥାନ ପାଲଟିପାରେ । କମ୍ପୋଷ୍ଟ, ପକ୍ଷୀ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ବାହାରେ ଛାଡି ଦିଆଯାଇଥିବା ପାଳିତ ପଶୁ ଖାଦ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିପଦକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବ । ସାପକୁ କ’ଣ ଆକର୍ଷିତ କରେ ତାହା ବୁଝି ଏବଂ କିଛି ସରଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି, ଆପଣ ବିପଦକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରିବେ ।
ମୂଷା ଏବଂ ମୂଷା ପରି ଜୀବମାନେ ସାପଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ । ଯଦି ଏହି ଛୋଟ ପ୍ରାଣୀମାନେ ଆପଣଙ୍କ ଅଗଣାକୁ ବାରମ୍ବାର ଆସନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନେ ନିଃସନ୍ଦେହରେ ସାପମାନଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇ ଆସିବେ । ସାପମାନଙ୍କର ଇନ୍ଦ୍ରିୟଗୁଡ଼ିକ ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ମୂତ୍ର ଏବଂ ମଳର ଗନ୍ଧକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ଅତି ଭଲ ଭାବେ କାମ କରିଥାଏ । ଯାହା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଖୋଜିବା ସହଜ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସାମାନ୍ୟ ଗତି ମଧ୍ୟ ସାପଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ । ସେମାନଙ୍କର ବାସ୍ନା ସାପ ପାଇଁ ଏକ ପଥ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ସେମାନଙ୍କୁ ସେହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇଯାଏ ।
ବାହାର ଅଳିଆ ଡବା, ପଡ଼ିଥିବା ଫଳ, କିମ୍ବା ପଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଛାଡିଥିବା ଖାଦ୍ୟ ସାପଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଘର ବାହାରେ ଖଟା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଫଳଗଛ ଅଛି, ତେବେ ପଡ଼ିଥିବା ଫଳ ପ୍ରତି ସତର୍କ ରୁହନ୍ତୁ । ଖଟା ଫଳ ସାପଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ମୂଷା ଏବଂ ସମାନ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜ ଖାଦ୍ୟ । ଏହି ଫଳଗୁଡ଼ିକ ମୂଷା ଭଳି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ, ଯାହା ଫଳରେ ସାପ ସେମାନଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ।
ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସାପମାନେ ଘରେ ପଶିଥାନ୍ତି । ଅନେକ ସାପ ପକ୍ଷୀ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଖାଇଥାନ୍ତି । ପକ୍ଷୀଙ୍କ ମଳ ଏକ ତୀବ୍ର ବାସ୍ନା ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ସାପମାନଙ୍କୁ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଶିକାର ବିଷୟରେ ସତର୍କ କରାଏ । ଗଛ, ବୁଦା ଏବଂ ଛାତ ତଳେ ନିର୍ମିତ ପକ୍ଷୀ ବସା ମଧ୍ୟ ସାପଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ । ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ କଷ୍ଟକର କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ବାସସ୍ଥାନ ଅନିଶ୍ଚିତ ।
ପାଣିରେ ରହୁଥିବା ସାପ ମାନଙ୍କୁ ମାଛମାନଙ୍କର ଗନ୍ଧ ଆକର୍ଷିତ କରେ । ବେଙ୍ଗ ଏବଂ ଛୋଟ ମାଛ ଅନେକ ସାପଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ, ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ବାସ୍ନା ବହୁତ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଥାଏ । ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ଅଗଣାରେ ଏକ ପୋଖରୀ, ଜଳ ଉତ୍ସ କିମ୍ବା ପାଣି ଜମା ହୋଇ ରହୁଛି, ତେବେ ଏହା ବେଙ୍ଗ ଏବଂ ଜଳଚର ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ତମ ପ୍ରଜନନ ସ୍ଥଳ ହୋଇପାରେ । ତେଣୁ, ଏହି ପ୍ରାଣୀମାନେ ଯେଉଁଠାରେ ଥିବେ ସେଠାରେ ସାପମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବେ । ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ବଗିଚା କିମ୍ବା ଅଗଣାରେ ଏକ ପୋଖରୀ ଅଛି, ତେବେ ପାଣିକୁ ଗତିଶୀଳ ରଖିବା ପାଇଁ ଏକ ପମ୍ପ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ।
Comments are closed.