ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଏହି ନିକଟରେ ସିଜେଆଇ ବିଆର ଗବାଇ, ତାଙ୍କର ଶପଥ ଗ୍ରହଣ ପରେ ପ୍ରଥମ ଗସ୍ତ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରକୁ କରିଥିବା ବେଳେ, ସେଠି ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ତ୍ରୁଟି ନେଇ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଗବାଇ । ଯେତେବେଳେ କି ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଭୂଷଣ ରାମକୃଷ୍ଣ ଗବାଇ, ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଭାବେ ଶୀର୍ଷ ପଦବୀରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇବା ପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଗୋଆର ବାର କାଉନସିଲ ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ଏକ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ଉତ୍ସବରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଯାଇଥିଲେ ହେଲେ, ସେଠାରେ ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ, ପୋଲିସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଡିଜିପି) କିମ୍ବା ସହର ପୋଲିସ କମିଶନର ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବାକୁ ଉପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ। ଯାହାକୁ ନେଇ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତି କରି, ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତିନୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ ସମାନ ଏବଂ ପରସ୍ପରକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।
ତେବେ ଏହାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, କ’ଣ ରହିଛି ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଗସ୍ତ ନେଇ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ? ଏହାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଠିକତା ଉପରେ କିଏ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି?
ଯେତେବେଳେ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଦେଶର ଯେକୌଣସି ସହର ଗସ୍ତ କରନ୍ତି, ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅନୁସରଣ କରାଯାଏ। ଏହି ପ୍ରୋଟୋକଲ ସେମାନଙ୍କର ମର୍ଯ୍ୟାଦା, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପଦବୀ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ। ଏହି ପ୍ରୋଟୋକଲ କିଛି ନୂଆ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ଏହା ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିବାର ଏକ ଉପାୟ। ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତିନୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ (ନ୍ୟାୟପାଳିକା, ବ୍ୟବସ୍ଥାପକ ସଭା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା) ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ମାନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଯଦି ଏଥିରେ କୌଣସି ତ୍ରୁଟି ଥାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଧିକାରୀଙ୍କଠାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଲୋଡାଯାଇପାରିବ। ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱାଗତ ଏବଂ ବିଦାୟ, ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଆଗମନ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥାନ ସମୟରେ, ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ, ପୋଲିସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏବଂ ସେହି ସହରର ପୋଲିସ କମିଶନର/ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ ଭଳି ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ବିଦାୟ ଦେବା ପାଇଁ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବାକୁ ପଡିବ। ଏହାକୁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ସେପଟେ ସିଜେଆଇଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟର ତ୍ରୁଟି ସାମ୍ନାକୁ ଆସିବା ପରେ, ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସଜେଆଇଙ୍କ ଗସ୍ତ ନେଇ ଏକ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଜାରି କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁଥିରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ରାଜ୍ୟ ଅତିଥି ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୦୪ ଅନୁଯାୟୀ, ଘୋଷିତ ରାଜ୍ୟ ଅତିଥିଙ୍କ ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ କିମ୍ବା ଯେଉଁମାନେ ସେହିପରି ବିବେଚିତ ହୁଅନ୍ତି, ରାଜ୍ୟ ପ୍ରୋଟୋକଲ ଉପବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ବିମାନବନ୍ଦରରେ ସ୍ୱାଗତ ଏବଂ ବିଦାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ, ଜିଲ୍ଲା କଲେକ୍ଟରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ନିଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋଟୋକଲ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଥାଏ । ଆଉ ସୂଚାରୁ ରୂପେ ପାଳନ ହେଉଛି କି ନାହିଁ ତା ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ତଦାରଖ କରନ୍ତି ।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସ୍ଥାୟୀ ରାଜ୍ୟ ଅତିଥି ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି। ତଦନୁସାରେ, ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ରାଜ୍ୟ ଅତିଥି ନିୟମ, ୨୦୦୪ ଅନୁଯାୟୀ ସମସ୍ତ ପ୍ରୋଟୋକଲ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୁବିଧା ପାଇବାକୁ ହକଦାର ରହିବେ, ଯେଉଁଥିରେ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ରାଜ୍ୟ ସାରା ରହିବା, ଯାନବାହାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହା ବ୍ୟତିତ ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ମୁମ୍ବାଇ ଗସ୍ତ ସମୟରେ, ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କର ବରିଷ୍ଠ ପ୍ରତିନିଧି, ପୋଲିସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କିମ୍ବା ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ପ୍ରତିନିଧି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜିଲ୍ଲା ଗସ୍ତ ପାଇଁ, ସମ୍ପୃକ୍ତ ଜିଲ୍ଲା କଲେକ୍ଟର ଏବଂ କମିଶନର/ପୁଲିସ ଅଧୀକ୍ଷକ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କର ବରିଷ୍ଠ ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ ବିଭାଗର ୭ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୨୦୨୨ ତାରିଖର ସର୍କୁଲାର ଅନୁଯାୟୀ, ମହାମାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଗସ୍ତର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସହିତ ଜଡିତ ବିଭାଗ ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ସ୍ୱାଗତକୁ ସହଜ କରିବା ପାଇଁ ଜଣେ ଯୋଗାଯୋଗ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ଗସ୍ତ ତ୍ରୁଟି ନେଇ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତି କରି ସିଜେଆଇ କହିଥିଲେ, ସେ ଏତେ ଛୋଟ ମାମଲାରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଚାହୁଁ ନାହାଁନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଲୋକମାନେ ଏହା ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ସେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କଲେ। ବି.ଆର. ଗଭାଇ କହିଥିଲେ, ଯଦି ମୋ ସ୍ଥାନରେ ଅନ୍ୟ କେହି ଥାଆନ୍ତେ, ତେବେ ଧାରା ୧୪୨ର ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ବିଚାର କରାଯାଇଥାଆନ୍ତା । ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୪୨ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଏପରି ଆଦେଶ କିମ୍ବା ଡିକ୍ରି ପାସ କରିବାକୁ କ୍ଷମତା ଦିଏ ଯାହା ଏହା ସମ୍ମୁଖରେ ବିଚାରାଧୀନ ଯେକୌଣସି ମାମଲାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ମନେ କରେ । ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ କୋର୍ଟକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାର ଅନୁମତି ମଧ୍ୟ ଦିଏ । ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଗସ୍ତ କରନ୍ତି ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ ‘ସ୍ଥାୟୀ ରାଜ୍ୟ ଅତିଥି’ର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଏ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସେମାନଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ସମସ୍ତ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୁବିଧା ଏବଂ ସମ୍ମାନର ଯତ୍ନ ନିଅନ୍ତି ।
Comments are closed.