ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଖଣି ନୀତିକୁ ନେଇ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ବିଧାୟକ ରଣେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତାପ ସ୍ୱାଇଁ ସୋମବାର ତୀବ୍ର ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଓଡ଼ିଶା ଦେଶର ପ୍ରାୟ ୫୦% ଖଣିଜ ସମ୍ପଦରେ ଅବଦାନ ରଖୁଛି, କିନ୍ତୁ ଏଠାକାର ଜନତା ଚରମ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ବଡ଼ ପରିମାଣରେ ପ୍ରବାସ, ଓ ବେକାରୀ ସମସ୍ୟାରେ ଜର୍ଜରିତ। ବିଧାନସଭାରେ ଷ୍ଟିଲ୍ ଓ ମାଇନ୍ସ ବିଭାଗର ବଜେଟ୍ ଆଲୋଚନା ସମୟରେ ରଣେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତାପ ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରଚୁର ଖଣିଜ ଭଣ୍ଡାର ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଋଣ ବୋଝ ବଢ଼ି ୧.୪୦ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ପହଞ୍ଚିଛି, ଆଉ ଖଣି କମ୍ପାନୀମାନେ ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲାଭ ହାସଲ କରୁଛନ୍ତି।
ଷ୍ଟିଲ୍ ଓ ମାଇନ୍ସ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିଭୂତି ଭୂଷଣ ଜେନା ବିଧାନସଭାରେ ଜଣାଇଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୨୫-୨୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବିଭାଗ ପାଇଁ ୪୦୪ କୋଟି ୩୯ ଲକ୍ଷ ୧୨ ହଜାର ଟଙ୍କାର ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି। କିନ୍ତୁ ବିଜେଡି ବିଧାୟକ ରଣେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାଇଁ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଖଣିଜ ସମ୍ପଦର ଅବାଧ ଶୋଷଣ ଯୋଗୁଁ ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି, ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ଶୁଖିଯାଉଛି, ପରିବେଶ ତନ୍ତ୍ର ଧ୍ୱଂସ ହେଉଛି ଓ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଦୁର୍ଦଶାରେ ପଡ଼ିଛନ୍ତି।
ନୀତିରେ ତ୍ରୁଟି ଯୋଗୁଁ ରାଜସ୍ୱ ହାନି
ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି, ନୀତିଗତ ତ୍ରୁଟି ଯୋଗୁଁ ଓଡ଼ିଶା ବହୁ ରାଜସ୍ୱ ହରାଉଛି। ଓଡ଼ିଶା ଏକମାତ୍ର ମେଟାଲର୍ଜିକାଲ୍-ଗ୍ରେଡ୍ ବକ୍ସାଇଟ୍ ଉତ୍ପାଦକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଉପରେ ମାତ୍ର ୦.୬% ରୟାଲ୍ଟି (LME ମୂଲ୍ୟର) ଲାଗୁ ହେଉଛି, ଯେଉଁଠି ନନ୍-ମେଟାଲର୍ଜିକାଲ୍ ବକ୍ସାଇଟ୍ ଉପରେ ୨୫% ରୟାଲ୍ଟି ଲାଗେ। ସେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି ଯେ ମେଟାଲର୍ଜିକାଲ୍ ବକ୍ସାଇଟ୍ ଉପରେ ୫୦% ଆଡ୍ ଭାଲୋରମ୍ ମୂଲ୍ୟ କାହିଁକି ଲାଗୁ କରାଯିବ ନାହିଁ? ଓଡ଼ିଶା ଟନ୍ ପିଛା ମାତ୍ର ୧୭୫ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରୁଛି, ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ୱ ବଜାରରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୭,୦୦୦ ଟଙ୍କା।
କୋଇଲା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖଣିଜରୁ ଅଧିକ ରାଜସ୍ୱ ଆଶା
କୋଇଲା କ୍ଷେତ୍ର ବିଷୟରେ ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି, ଓଡ଼ିଶା ବାର୍ଷିକ ୨୪୦ ନିୟୁତ ଟନ୍ କୋଇଲା ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛି, କିନ୍ତୁ ମାତ୍ର ୨୦ ନିୟୁତ ଟନ୍ ନିଜେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି। ଅତିରିକ୍ତ ଉତ୍ପାଦନ ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ କରୁଛି ଓ ନଦୀ ଶୁଖୁଛି। ଓଡ଼ିଶା କୋଇଲାକୁ ୯୦୦-୩,୫୦୦ ଟଙ୍କା ପ୍ରତି ଟନ୍ରେ ବିକ୍ରି କରୁଥିବା ବେଳେ ଆମଦାନୀ କୋଇଲାର ମୂଲ୍ୟ ୧୩,୦୦୦ ଟଙ୍କା। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ କୋଇଲା ଉପରେ ୨୫% ସେସ୍ ଲଗାଉଥିବା ଉଲ୍ଲେଖ କରି ସେ କହିଛନ୍ତି, ଓଡ଼ିଶା ମଧ୍ୟ ଏହା କଲେ ବାର୍ଷିକ ୭୦,୦୦୦ରୁ ୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅଧିକ ରାଜସ୍ୱ ପାଇପାରିବ।
କ୍ରୋମାଇଟ୍ ବିଷୟରେ ସେ କହିଛନ୍ତି, ଓଡ଼ିଶା ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ପାଦକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମାତ୍ର ୧୫% ରୟାଲ୍ଟି (ଟନ୍ ପିଛା ୩,୦୦୦ ଟଙ୍କା) ପାଉଛି। ୫୦% ସେସ୍ (ଟନ୍ ପିଛା ୧୮,୦୦୦ ଟଙ୍କା) ଲଗାଇଲେ ବାର୍ଷିକ ୬,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ରାଜସ୍ୱ ମିଳିପାରିବ, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ତୁଳନାରେ ୪,୫୦୦ କୋଟି ଅଧିକ। ସେହିପରି ଲୌହ ଖଣିରୁ ୪୦,୦୦୦ କୋଟି ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜ୍ରୁ ୪୦୦ କୋଟି ଅଧିକ ରାଜସ୍ୱ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ରାୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ଦାବି
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ୨୦୨୪ ଜୁଲାଇ ୨୫ ଓ ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ର ରାୟକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି, ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ଓଡ଼ିଶା ବାର୍ଷିକ ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଓ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ବକେୟା ଭାବେ ୧.୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆଦାୟ କରିପାରିବ। କିନ୍ତୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ORISED ଆଇନ ୨୦୦୪କୁ ଆଡ଼େଇ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁନାହିଁ, ଯାହା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ବିଚାରାଧୀନ ରହିଛି। ସେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଆଇନ ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନୂଆ ବିଲ୍ ଆଣି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବାର୍ଷିକ ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ହରାଉଛନ୍ତି।
ଖଣି ନିଲାମ ଓ ପରିବେଶ ସମସ୍ୟା
ଖଣି ନିଲାମ ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି, ଧାତୁ ବଜାରରେ ମାନ୍ଦା ସମୟରେ ନିଲାମ କରାଯାଉଛି, ଯାହା ରାଜସ୍ୱ ହାନି ଡାକିଆଣୁଛି। ସେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ବଦଳରେ ଓଡ଼ିଶା ମାଇନିଂ କର୍ପୋରେସନ୍ (OMC)କୁ ଦିଆଯାଉ ଯାହା ରାଜସ୍ୱ ଓ ସମ୍ପଦ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବଢ଼ାଇବ। ଅବୈଧ ଖଣି ସମ୍ପର୍କିତ ଜଷ୍ଟିସ୍ ଶାହ କମିଶନ ରିପୋର୍ଟ ଉପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ସତ୍ତ୍ୱେ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇନାହିଁ ବୋଲି ସେ ଦୁଖ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଖଣି ଓ ଶିଳ୍ପ ବର୍ଜ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, ବୈତରଣୀ, ମହାନଦୀ ଆଦି ନଦୀ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେଉଛି ଓ ପରିବେଶ ସଙ୍କଟ ବଢୁଛି। ସ୍ୱାଇଁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ PESA ଆଇନ ୧୯୯୬ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନହେବା ଯୋଗୁଁ କର୍ପୋରେଟ ସଂସ୍ଥାମାନେ ଜମି ଓ ଖଣିଜର ଶୋଷଣ କରୁଛନ୍ତି।
ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରସ୍ତାବ
ସ୍ୱାଇଁ କହିଛନ୍ତି, PESA କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖଣି ନିଲାମ ବନ୍ଦ କରାଯାଉ, ସମସ୍ତ ଖଣି OMCକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଉ ଓ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ସେସ୍ ଓ ଟିକସ ଲାଗୁ କରାଯାଉ। ସେ ସୁପାରିଶ କରିଛନ୍ତି ଯେ ORISED ଆଇନ ବଦଳରେ ନୂଆ ବିଲ୍ ଆଣି ଗ୍ରାମସଭା ସ୍ତରରୁ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥାକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରାଯାଉ। “ଓଡ଼ିଶାର ସମ୍ପଦ ଏଠାକାର ଜନତାଙ୍କର, ମୁଠେଇ ଧନୀଙ୍କର ନୁହେଁ। ଏବେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ଖଣି ମାଫିଆଙ୍କ ହାତରୁ ମୁକ୍ତ କରିବାର ସମୟ,” ବୋଲି ସେ ଶେଷ କଲେ।
Comments are closed.