ରୁସଣ ପରିବା ନା ମସଲା? ହାଇକୋର୍ଟ ଦେଲେ ବଡ଼ ରାୟ

ଭୋପାଲ: ରସୁଣକୁ ରୋଷେଇରେ ଏକ ବିଶେଷ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ମସଲାଯୁକ୍ତ ପନିପରିବା ତିଆରିରେ ଆମେ ରସୁଣକୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରୁ। କିନ୍ତୁ ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ ରସୁଣ ମସଲା ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ନା ପନିପରିବା ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ହାଇକୋର୍ଟର ଇନ୍ଦୋର ବେଞ୍ଚ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।

ଏକ କୃଷକ ସଂଗଠନର ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ମଣ୍ଡି ବୋର୍ଡ ୨୦୧୫ରେ ପନିପରିବା ବର୍ଗରେ ରସୁଣକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲା। ଅବଶ୍ୟ, ଏହାର କିଛି ସମୟ ପରେ କୃଷି ବିଭାଗ ସେହି ଆଦେଶକୁ ବାତିଲ କରି କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ବଜାର କମିଟି ଅଧିନିୟମ (୧୯୭୨) କୁ ଦର୍ଶାଇ ଏହାକୁ ମସଲା ବର୍ଗରେ ରଖିଲା।

ଏବେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ହାଇକୋର୍ଟ ପୁନର୍ବାର ପନିପରିବା ବର୍ଗରେ ରସୁଣ ରଖିଛନ୍ତି। ଜଷ୍ଟିସ୍ ଏସ୍ଏ ଧର୍ମାଧିକରୀ ଏବଂ ଡି ଭେଙ୍କଟରମଣଙ୍କ ଏକ ଖଣ୍ଡପୀଠ ୨୦୧୭ ଆଦେଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ରସୁଣ ଶୀଘ୍ର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ତେଣୁ ଏହା ଏକ ପନିପରିବା ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି।

ଏହି ମାମଲା ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ହାଇକୋର୍ଟରେ ବିଚାରାଧୀନ ଥିଲା। ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆଳୁ-ପିଆଜ-ରସୁଣ କମିଶନ ଏଜେଣ୍ଟ ଆସୋସିଏସନ ମୁଖ୍ୟ ସଚିବଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ବିରୋଧରେ ୨୦୧୬ରେ ଇନ୍ଦୋର ବେଞ୍ଚରେ ଏହି ମାମଲା ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ଏହା ପରେ, ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୭ରେ, ଏକକ ବିଚାରପତି ତାଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଏହି ରାୟ ଦେଇଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି କୃଷକଙ୍କୁ ନୁହେଁ ବରଂ ଆୟୋଗର ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କୁ ଲାଭ ଦେବ ବୋଲି କୁହାଗଲା।

କୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରେ ଆବେଦନକାରୀ ମୁକେଶ ସୋମାନି ଜୁଲାଇ ୨୦୧୭ ରେ ଏକ ସମୀକ୍ଷା ଆବେଦନ କରିଥିଲେ। ଏହି ଆବେଦନ ହାଇକୋର୍ଟର ଡବଲ୍ ଜଜ୍ ବେଞ୍ଚକୁ ଯାଇଥିଲା। ଏହି ବେଞ୍ଚ ପୁନର୍ବାର ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୪ ରେ ମସଲା ସେଲ୍ଫକୁ ରସୁଣ ପଠାଇଲେ। ଏହି ରାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାବେଳେ ହାଇକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପୂର୍ବ ନିଷ୍ପତ୍ତି କେବଳ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ଥିଲା ଏବଂ କୃଷକଙ୍କର ନୁହେଁ। ଏହା ପରେ ରସୁଣ ବ୍ୟବସାୟୀ ଏବଂ କମିଶନ ଏଜେଣ୍ଟମାନେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ସେହି ଆଦେଶର ସମୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ। ଜଷ୍ଟିସ ଧର୍ମାଧିକରୀ ଏବଂ ଭେଙ୍କଟରମଣଙ୍କ ବେଞ୍ଚ ସମ୍ମୁଖରେ ଏହି ମାମଲା ଆସିଲା।

ଜୁଲାଇ ୨୩ ରେ ଇନ୍ଦୋରର ଡବଲ୍ ବେଞ୍ଚ, ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୭ର କ୍ରମକୁ ପୁନଃ ସ୍ଥାପିତ କଲେ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ମଣ୍ଡି ବୋର୍ଡର ପରିଚାଳନା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ମଣ୍ଡି ନିୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ୨୦୧୫ରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଆଦେଶରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ବଜାର କୃଷକ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ଭଲ ମୂଲ୍ୟ ପାଇପାରିବେ। ତେଣୁ ଯାହା ବି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଆସୁ କିମ୍ବା ସଂଶୋଧନ ହେଉ, ସେଗୁଡିକ କୃଷକଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ବିଚାର କରାଯିବା ଉଚିତ।

ଉଭୟ ପନିପରିବା ଏବଂ ମସଲା ବଜାରରେ ରସୁଣ ବିକ୍ରି ହୋଇପାରିବ ବୋଲି କୋର୍ଟ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ କହିଛନ୍ତି। ଏହା ବାଣିଜ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ହଟାଇବ ଏବଂ ଉଭୟ କୃଷକ ଏବଂ ବିକ୍ରେତା ଉପକୃତ ହେବେ। କୋର୍ଟର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ହଜାର ହଜାର କମିଶନ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ।