Iran On Nuclear Programme: ପରମାଣୁ ଦେଶ ହେବାକୁ ପୁଣି ଅଣ୍ଟା ଭିଡିଲାଣି ଇରାନ, କହିଲା, ‘ଆଉ କୌଣସି କଟକଣା ନାହିଁ…’  

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଇରାନ ପୁଣି ଥରେ ତା’ର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ବଡ଼ ଘୋଷଣା କରିଛି। ଶନିବାର ଦିନ, ଦେଶ ଘୋଷଣା କରିଛି ଯେ ଏହା ତା’ର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ ଜାତିସଂଘର କଟକଣା ଦ୍ୱାରା ଆଉ ଆବଦ୍ଧ ନୁହେଁ। ଏହି ଘୋଷଣା ଜାତିସଂଘ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦ ପ୍ରସ୍ତାବ ୨୨୩୧ର ମିଆଦ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଆସିଛି, ସମାନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଯାହା ୨୦୧୫ ପରମାଣୁ ଚୁକ୍ତି (JCPOA) କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। ପ୍ରସ୍ତାବର ଅବଧି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ୧୮ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫ ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଅବଧି ଶେଷ ହେବା ପରେ ଇରାନର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଏବେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।

ଇରାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ କହିଛି ଯେ ସମ୍ମତ ସମୟସୀମା ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତାବର ଅବଧି ଶେଷ ହୋଇଯାଇଛି। ୨୦ ଜୁଲାଇ, ୨୦୧୫ ରେ ଗୃହୀତ ପ୍ରସ୍ତାବ ୨୨୩୧ ରେ ୧୦ ବର୍ଷର ଅବଧି ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ୧୮ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫ ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ପଢ଼ନ୍ତୁ ଯେ, ଆଜି ଠାରୁ, ଇରାନର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ସର୍ତ୍ତ, ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି। ଯାହାକୁ ନେଇ ଏବେ ତେହେରାନ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଏହାର ପରମାଣୁ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦର କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଉ ଏବଂ ଏହାକୁ ପରମାଣୁ ଅପ୍ରସାର ଚୁକ୍ତି (NPT) ଅଧୀନରେ ଅନ୍ୟ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ର-ବିହୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉ।

ଚୁକ୍ତି କ’ଣ ଥିଲା?

୨୦୧୫ ପରମାଣୁ ଚୁକ୍ତି (JCPOA) ଇରାନ, ଚୀନ୍, ବ୍ରିଟେନ୍, ଫ୍ରାନ୍ସ, ଜର୍ମାନୀ, ରୁଷ ଏବଂ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ଭିଏନାରେ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, ଇରାନ ଉପରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କଟକଣା ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ବଦଳରେ ଇରାନ ଏହାର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ କଠୋର ସୀମା ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲା। ୨୦୧୫ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, ଇରାନର ୟୁରାନିୟମ ସମୃଦ୍ଧି ୩.୬୭% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ଥିଲା। ପ୍ରତିବଦଳରେ, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ କୋହଳ କରାଯାଇଥିଲା। ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ଏଜେନ୍ସି (IAEA) କୁ ଇରାନର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ କଡ଼ା ନଜର ରଖିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା।

କିନ୍ତୁ ୨୦୧୮ରେ, ଆମେରିକା ଏକପାଖିଆ ଭାବରେ ଚୁକ୍ତିରୁ ଓହରିଗଲା ଏବଂ ପୁନଃ କଟକଣା ଲାଗୁ କଲା। ଏହା ପରେ, ଇରାନ ଧୀରେ ଧୀରେ ଏହାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିରୁ ଓହରି ଯିବା ଆରମ୍ଭ କଲା ଏବଂ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଅନେକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଳନ କରିବା ବନ୍ଦ କରିଦେଲା। ଏହା ପରେ, ଇରାନ ମଧ୍ୟ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଏହାର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ଆରମ୍ଭ କଲା।

ଆଉ ଏବେ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଅବଧି ଶେଷ ହେବା ଦିନ, ଇରାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ କହିଛି, “ଏବେଠାରୁ, ଇରାନର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ କଟକଣା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ଜଡିତ ତନ୍ତ୍ର ସମେତ ଚୁକ୍ତିନାମାର ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସମାପ୍ତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ।”

ପଶ୍ଚିମା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଇରାନ ଉପରେ ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ର ବିକାଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ କରିଆସୁଛନ୍ତି। ତଥାପି, ଇରାନ ଏହି ଅଭିଯୋଗଗୁଡ଼ିକୁ ବାରମ୍ବାର ଅସ୍ୱୀକାର କରିଆସୁଛି ଏବଂ ଦାବି କରୁଛି ଯେ ଏହାର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କେବଳ ବେସାମରିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ, ଯେପରିକି ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ। ଶନିବାର (୧୮ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫) ଜାତିସଂଘକୁ ଲେଖିଥିବା ଏକ ଚିଠିରେ, ଇରାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆବାସ ଆରାଘଚି କହିଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୧୫ ପରମାଣୁ ଚୁକ୍ତିର ଅବଧି ସମାପ୍ତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବନ୍ଧକଗୁଡ଼ିକୁ ଅକାମୀ କରିଦିଆଯାଇଛି।

IAEA ଅନୁଯାୟୀ, ଇରାନ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏକମାତ୍ର ଦେଶ ଯାହାର କୌଣସି ସରକାରୀ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏହା ୬୦% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୟୁରାନିୟମ ସମୃଦ୍ଧ କରୁଛି। ଏହି ସ୍ତର ପରମାଣୁ ବୋମା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ୯୦% ପାଖାପାଖି ଏବଂ ବେସାମରିକ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରେ।

ଜୁଲାଇ ମାସରେ, ଇସ୍ରାଏଲ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଇରାନ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ଏଜେନ୍ସି (IAEA) ସହିତ ଏହାର ସହଯୋଗ ସ୍ଥଗିତ କରିଥିଲା। ତେହେରାନ ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲା ​​ଯେ ଏହି ସଂସ୍ଥା ଇସ୍ରାଏଲ ଏବଂ ଆମେରିକା ଦ୍ୱାରା ଏହାର ପରମାଣୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣକୁ ନିନ୍ଦା କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି। ଇସ୍ରାଏଲର ବୋମା ମାଡ଼ ଅଭିଯାନ ଏବଂ ଇରାନର ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ ଆକ୍ରମଣ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ୧୨ ଦିନିଆ ଯୁଦ୍ଧ, ତେହେରାନ ଏବଂ ୱାଶିଂଟନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ପରମାଣୁ ଆଲୋଚନାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ କରିଥିଲା। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଶେଷ ଭାଗରେ, ଫ୍ରାନ୍ସ, ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ଜର୍ମାନୀ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଜାତିସଂଘ କଟକଣା ପୁନଃ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିଲା।