ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କୁହାଯାଏ ଯେ ‘ଯାହାର ବାଚସ୍ପତି, ତାର ସରକାର’। ମୋଦି ୩.୦ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରେ କେଉଁ ଦଳକୁ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପଦ ମିଳିବ ତାହା ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜର ରହିଛି । ତେବେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ୧୯୯୯ରେ ବାଜପେୟୀ ସରକାର ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। ତେଣୁ ଏହି ଆସନ ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜର।
୧୯୯୯ରେ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ସରକାର ଲୋକସଭାରେ ଆସ୍ଥା ଭୋଟରେ ହାରିବା ପରେ ଦଳର ଅନ୍ୟ ନେତାଙ୍କ ସମର୍ଥନର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା। କେବଳ ଗୋଟିଏ ଭୋଟ୍ ବାଜପେୟୀ ସରକାରଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥିଲା ଏବଂ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ କ୍ଷମତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ବଢାଇଥିଲା। ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଭୋଟ୍ ନୁହେଁ, ବରଂ ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ସରକାର ଭାଙ୍ଗି ପଡ଼ିଥିଲା।
ଏନଡିଏ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଏହି ପଦ ଉପରେ ନଜର ରଖିଥିବାରୁ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ କ୍ଷମତା ପୁଣି ଲୋକଙ୍କ ମନକୁ ଫେରିଛି। ଏନଡିଏର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ସହଯୋଗୀ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ ପାର୍ଟି (ଟିଡିପି) ବାଚସ୍ପତି ପଦ ପାଇଁ ଦାବି କରିଛି। ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ୧୯୯୯ରେ ବାଜପେୟୀ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିବାରେ ଟିଡିପିର ବାଚସ୍ପତି ହିଁ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
୭୧ ଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଶପଥ ନେଇଛନ୍ତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ । ବିଭାଗ ମଧ୍ୟ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି। ଯଦି ଏବେ ବି ସସ୍ପେନ୍ସ ରହିଛି ତେବେ ତାହା ହେଉଛି ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପଦ କିଏ ପାଇବ। ମେଣ୍ଟ ସମର୍ଥନରେ ସରକାର ଚଳାଇବାକୁ ଥିବା ବିଜେପି ପାଇଁ ବାଚସ୍ପତି ପଦ ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପଡ଼ିଛି।
୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପି ୨୪୦ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୨୭୨-ଅଧା ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ କମ୍ ରହିଥିଲା। ଲୋକସଭାରେ ବିଜେପିର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଥିବା ବେଳେ ଏହା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ପାଳିଠାରୁ ବହୁତ ଭିନ୍ନ। ୧୯୯୯ମସିହାରେ ଅଟଳ ବିହାର ବାଜପେୟୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ବେଳେ ବିଜେପିର ଶକ୍ତି ବହୁତ କମ୍ ଥିଲା। ଓଡ଼ିଶା କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଗିରିଧର ଗମାଙ୍ଗଙ୍କ ଗୋଟିଏ ଭୋଟ୍ ଯୋଗୁଁ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା।
ଗମାଙ୍ଗୋ ଏହି ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ନେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ ପାର୍ଟି (ଟିଡିପି)ର ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ଜିଏମସି ବାଲାଯୋଗୀ ହିଁ ଗମାଙ୍ଗଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ। ଯଦି ଗମାଙ୍ଗଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇ ନଥାନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିନଥାନ୍ତା। ସମାନ ସମାନ ସଂଖ୍ୟା ଉଭୟଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଥାନ୍ତା। ଆସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଏନଡିଏକୁ ୨୬୯ ଓ ବିପକ୍ଷରେ ୨୭୦ ଭୋଟ୍ ମିଳିଥିଲା। ଗୋଟିଏ ଭୋଟରେ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା।
ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଭୋଟ୍ ହିଁ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିବାରେ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ହୋଇନଥିଲା, ବରଂ ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଓ ସ୍ବେଚ୍ଛାକୃତ କ୍ଷମତା ଯୋଗୁଁ ବାଜପେୟୀ ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଲୋକସଭାରେ ଆସ୍ଥା ଭୋଟ ହରାଇଥିଲେ। ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ୧୯୯୮ରେ ଟିଡିପିର ବାଲାଯୋଗୀଙ୍କୁ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା।
୨୫ ବର୍ଷ ପରେ ଟିଡିପି ମୁଖ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁ ପୁଣି ଥରେ ଦଳ ପାଇଁ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପଦ ଚାହୁଁଥିବା ଖବର ମିଳିଛି। ରବିବାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଓ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଶପଥ ଗ୍ରହଣ ପରେ ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ବିଭାଗ ବଣ୍ଟନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବଡ଼ କାର୍ଯ୍ୟ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପଦ ମୋଦି ୩.୦ ସମ୍ମୁଖରେ ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଶପଥ ନେଇଥିବା ବେଳେ ଲୋକସଭାରେ ଶାସକ ଦଳ ବିଜେପିକୁ ଏକାକୀ ସାଧାରଣ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ନ ମିଳିବା ଦଳକୁ ଅଡୁଆ ସ୍ଥିତିରେ ପକାଇଦେଇଛି।
ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ ପାର୍ଟି (ଟିଡିପି)ର ୧୬ ଜଣ ଏବଂ ଜନତା ଦଳ ୟୁନାଇଟେଡ୍ (ଜେଡିୟୁ)ର ୧୨ ଜଣ ସାଂସଦଙ୍କୁ ନେଇ ମୋଦି ୩.୦ ଗଠନ ହୋଇଥିବାରୁ ଟିଡିପି ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆସନ ପାଇଁ ଦାବି କରିସାରିଥିବାରୁ ବିଜେପିକୁ ଲୋକସଭାରେ କିଛି ସ୍ଥାନ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ।
ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ବିଜେପି ନିଜର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ସହ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରି ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଛି। ଏଥର କମ୍ ଜନାଦେଶ ଯୋଗୁଁ ଏହା ଆଉ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଟିଡିପି ବାଚସ୍ପତି ପଦ ଦାବି କରିଥିବା ବେଳେ ଶିବସେନା ନେତା ଆଦିତ୍ୟ ଠାକରେ ଏହି ଆସନ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଜେଡିୟୁ ନିଜର ଦାବି ଉପସ୍ଥାପନ କରିପାରେ।
ତେବେ କେନ୍ଦ୍ର ପରିଷଦରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ବଜାୟ ରଖି ବିଜେପି ନିଜର ପତିଆରା ଜାହିର କରିଛି। ଏପରିକି ସଙ୍କଟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବାରୁ ବାଚସ୍ପତି ପଦ ମଧ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିପାରେ।
ଲୋକସଭାର ବାଚସ୍ପତି ହେଉଛନ୍ତି ସଦନର ପ୍ରିଜାଇଡିଂ ଅଫିସର। ଯାହା କି କେବଳ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ନୁହେଁ ବରଂ ଗୃହକାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ । ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ଗୃହର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ, ଯିଏ ସାଧାରଣ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତାରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି । ବାଚସ୍ପତି ପଦରେ ଥିବା ଦଳ ବା ମେଣ୍ଟ ସଂସଦ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ଉପରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ, ଯାହା ସରକାରଙ୍କ ଆଇନ ଓ ନୀତିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ।