ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ପାଣିପାଗ ବିଭାଗ (ଆଇଏମଡି) ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୭ ତାରିଖର ସ୍ୱାଭାବିକ ତାରିଖଠାରୁ ୮ ଦିନ ବିଳମ୍ବରେ ଅର୍ଥାତ୍ ୨୦୨୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖ ସୋମବାର ଦିନ ଭାରତରୁ ମୌସୁମୀ ଫେରିଯିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଏହା ହେଉଛି ଲଗାତର ୧୩ତମ ବିଳମ୍ବିତ ମୌସୁମୀ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତନ।
ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରୁ ମୌସୁମୀ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରୁ ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟାହାରର ଆରମ୍ଭକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ। ମୌସୁମୀ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନରେ କୌଣସି ବିଳମ୍ବର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏକ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷା ଋତୁ, ଯାହା କୃଷି ଉତ୍ପାଦନକୁ ବିଶେଷ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ, ବିଶେଷ କରି ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଭାରତ ପାଇଁ ଯେଉଁଠାରେ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା ରବି ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ।
ଚଳିତ ମୌସୁମୀ ଋତୁରେ ଭାରତରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ୭୯୬.୪ ମିଲିମିଟର ବର୍ଷା ହୋଇଛି, ଯାହାକି ସ୍ୱାଭାବିକ ୮୪୩.୨ ମିଲିମିଟର ତୁଳନାରେ ୬ ପ୍ରତିଶତ କମ୍। ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ହାରାହାରି (ଏଲପିଏ)ର ୯୪ରୁ ୧୦୬ ପ୍ରତିଶତ ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଷାକୁ ସ୍ୱାଭାବିକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ସାଧାରଣତଃ ଚାରି ମାସର ମୌସୁମୀ ଋତୁ (ଜୁନ୍ରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର)ରେ ଦେଶରେ ହାରାହାରି ୮୭୦ ମିଲିମିଟର ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ବିଳମ୍ବରେ ମୌସୁମୀ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଅନେକ କାରଣକୁ ଦାୟୀ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଏଲ ନିନୋ ସ୍ଥିତିର ସୁଦୃଢୀକରଣ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଭାରତରେ ଲଗାତର ପଶ୍ଚିମା ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ସାମିଲ ରହିଛି। ଏଲ ନିନୋ ପ୍ରଭାବରେ ଭାରତରେ ମୌସୁମୀ ବାୟୁ ଦୁର୍ବଳ ହେବା ସହ ଶୁଖିଲା ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି।
ବିଳମ୍ବରେ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ସତ୍ତ୍ବେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମୌସୁମୀ ଋତୁ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସ୍ୱାଭାବିକ ରହିଛି। ଦେଶରେ ସାମଗ୍ରିକ ଭାବେ ମାତ୍ର ଛଅ ପ୍ରତିଶତ ବର୍ଷା ହୋଇଛି। ତେବେ ବର୍ଷାର ସ୍ଥାନିକ ଏବଂ ସାମୟିକ ବଣ୍ଟନ ଅସମାନ ହୋଇଛି, କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟଧିକ ବର୍ଷା ହୋଇଛି।
ପାଣିପାଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମୌସୁମୀକୁ ଅଧିକ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ କରୁଥିବାରୁ ଅଧିକ ଉତ୍ତାପ ପାଣିପାଗ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହ ଶୁଖିଲା ପାଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ବୋଲି ପାଣିପାଗ ବିଭାଗ ସତର୍କ କରାଇ ଦେଇଛି। ବିଶେଷ କରି କୃଷି ଓ ଜଳ ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ମୌସୁମୀ ପ୍ରଭାବରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଆହ୍ୱାନକୁ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ଦେଶ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବା ଜରୁରୀ।