ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆମର ସୌରମଣ୍ଡଳର ଆରମ୍ଭ ଏକ ଆର୍ଦ୍ର ଓ ଲବଣାକ୍ତ ଦୁନିଆରୁ ହୋଇଥିଲା। ଅରବ ଅରବ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏକ ଗ୍ରହ ପରି ବସ୍ତୁ ସହ ଭୟଙ୍କର ସଂଘର୍ଷରେ ସେହି ଦୁନିଆ ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସେହି ସଂଘର୍ଷରୁ ଏକ ଖଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା – ଏଷ୍ଟେରଏଡ୍ ବେନ୍ନୁ। ଏବେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବେନ୍ନୁରୁ ଆସିଥିବା ମାଟିରେ ଜୀବନ ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ଜୈବିକ ତତ୍ତ୍ୱ ପାଇଛନ୍ତି। ଆମେରିକାର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ OSIRIS-REx ନିକଟରେ ୧୨୦ ଗ୍ରାମ ଧୂଳି ଓ ମାଟିର କଣିକା ପୃଥିବୀକୁ ଆଣିଛି। ଏହି ନମୁନାଗୁଡ଼ିକର ପରୀକ୍ଷାରୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ତଥ୍ୟ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ‘ଦ ଗାର୍ଡିଆନ’ର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଲଣ୍ଡନର ନ୍ୟାଚୁରାଲ ହିଷ୍ଟ୍ରୀ ମ୍ୟୁଜିଅମ୍ର ପ୍ରୋଫେସର ସାରା ରସେଲ କହିଛନ୍ତି, “ବେନ୍ନୁର ନମୁନାରେ ଆମେ ଯାହା ପାଇଲୁ, ତାହା ଆମକୁ ଚକିତ କରିଦେଲା। ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଅଣୁ ଓ ଖନିଜ ପଦାର୍ଥର ବିବିଧତା ଏ ପୂର୍ବରୁ କୌଣସି ବାହ୍ୟ ଉତ୍ସରେ ଦେଖାଯାଇ ନଥିଲା।”
ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ନମୁନାରେ ଦେଖିଛନ୍ତି ଯେ ବେନ୍ନୁରେ ଜୀବନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଆମିନୋ ଏସିଡ୍, ଫସଫେଟ୍, ଆମୋନିଆ ଏବଂ RNA-DNA ତିଆରି କରୁଥିବା ପାଞ୍ଚଟି ନ୍ୟୁକ୍ଲିଓବେସ୍ ଉପସ୍ଥିତ ରହିଛି। ଏହା ସହିତ, ଶୁଖିଲା ହ୍ରଦରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଲବଣ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି। ଏହା ସୂଚାଏ ଯେ ବେନ୍ନୁର ‘ମୂଳ ଗ୍ରହ’ କେବେ ଅନ୍ତଃସ୍ଥ ଲବଣଯୁକ୍ତ ଜଳ ଭଣ୍ଡାରରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା। ଯଦିଓ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମାନନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ ବେନ୍ନୁରେ କେବେ ଜୀବନ ଥିଲା, ତଥାପି ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ବେନ୍ନୁ ପରି ଏଷ୍ଟେରଏଡ୍ଗୁଡ଼ିକ ପୃଥିବୀ ପରି ଗ୍ରହମାନଙ୍କୁ ଜୀବନର ବୀଜ ପହଞ୍ଚାଇଥାଇପାରେ।
ଅନ୍ୟତ୍ର ମଧ୍ୟ କ’ଣ ଏହା ଘଟିଥାଇପାରେ?
ପୃଥିବୀର ସ୍ଥିର ଓ ଉଷ୍ଣ ଜଳବାୟୁରେ ସେହି ତତ୍ତ୍ୱଗୁଡ଼ିକ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୩.୭ ଅରବ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଜୀବ ରୂପରେ ଜୀବନର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି – ମଙ୍ଗଳ, ୟୁରୋପା, ଗାନିମିଡ୍, ଟାଇଟନ୍ କିମ୍ବା ଏନସେଲାଡସ୍ ପରି ଚନ୍ଦ୍ରମାମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କିଛି ଘଟିଥାଇପାରେ କି? ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଦୁଇଟି ମହାକାଶ ମିଶନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି। ଦୁଇଟି ବିଶେଷ ମହାକାଶଯାନ ଏବେ ୟୁରୋପ ଓ ଗାନିମିଡ୍ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି, ଯେଉଁଠାରେ ବରଫ ତଳେ ତରଳ ଜଳର ହ୍ରଦ ରହିଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ବ୍ରିଟେନ୍ରେ ନିର୍ମିତ ରୋବୋଟ୍ ରୋଭର Rosalind Franklin ୨୦୨୯ରେ ମଙ୍ଗଳରେ ଅବତରଣ କରିବ ଏବଂ ସେଠାରେ ଗଭୀରତାରେ ଜୀବନର ଚିହ୍ନ ଖୋଜିବ।
ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ଯେଉଁ ନମୁନା ମିଳିଛି, ସେଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକାଂଶ ଉଲ୍କାପିଣ୍ଡ, ଚନ୍ଦ୍ର କିମ୍ବା ମଙ୍ଗଳରୁ ଖସିପଡ଼ିଥିବା ଖଣ୍ଡରୁ ଆସିଛି। କିନ୍ତୁ ବେନ୍ନୁରୁ ଆସିଥିବା ନମୁନା କିଛି ଭିନ୍ନ। ପ୍ରୋ. ରସେଲ କହନ୍ତି, “ଯେତେବେଳେ ଆମେ OSIRIS-RExର କ୍ୟାପସୁଲ୍ ଖୋଲିଲୁ, ତା’ରେ କଳା ଧୂଳି ଓ ଧଳା କଣିକା ଥିଲା। ପ୍ରଥମେ ଲାଗିଲା ଏହା କିଛି ମଇଳା ହୋଇପାରେ। କିନ୍ତୁ ପରେ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଏହା ଫସଫରସ୍ର ଏକ ଯୌଗିକ, ଯାହା ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଲ୍କାପିଣ୍ଡରେ ମିଳିନଥିଲା ଏବଂ ଜୀବନର ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ।”
JWSTର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବିଷ୍କାର
ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ, NASAର James Webb Space Telescope ମଧ୍ୟ ଏକ୍ସୋପ୍ଲାନେଟ୍ K2-18bରେ ଏପରି ଦୁଇଟି ତତ୍ତ୍ୱର ଚିହ୍ନ ଚିହ୍ନିଛି, ଯାହା ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୃଥିବୀରେ କେବଳ ଜୀବମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ – ଡାଇମିଥାଇଲ ସଲଫାଇଡ୍ (DMS) ଏବଂ ଡାଇମିଥାଇଲ ଡାଇସଲଫାଇଡ୍ (DMDS)। ଯଦିଓ ଏହା ସିଧାସଳଖ ଜୀବନର ପ୍ରମାଣ ନୁହେ, ତଥାପି ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସଙ୍କେତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି।
ଏହି ଆବିଷ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ମହାକାଶରେ ଜୀବନର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଆହୁରି ଆଲୋଡ଼ିତ କରୁଛି ଏବଂ ଆଗାମୀ ମିଶନଗୁଡ଼ିକ ଏହି ରହସ୍ୟକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର ଭାବେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।
Comments are closed.