VIKRAM-1:ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଘରୋଇ ସ୍ପେସ୍ ରକେଟ୍ ‘ବିକ୍ରମ-୧’; ଜାଣନ୍ତୁ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ କେତେ ଖାସ୍ …

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗୁରୁବାର ଦିନ ଭାରତର ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟାୟ ଲେଖାଯାଇଛି, ଯାହା ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଶକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ହାଇଦ୍ରାବାଦରେ ସ୍କାଏରୁଟ୍ ଏରୋସ୍ପେସର ଇନଫିନିଟି  କ୍ୟାମ୍ପସକୁ ଉଦଘାଟନ କରିବା ସହ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ମୁଖରେ ବିକ୍ରମ-୧( India’s First Private Commercial Rocket)କୁ ପରିଚିତ କରାଇଛନ୍ତି । ଯାହା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଘରୋଇ ସ୍ପେସ୍ ରକେଟ୍ ‘ବିକ୍ରମ-୧(VIKRAM-1)’ ଅଟେ । ଗୋଟିଏ ଉତକ୍ଷେପଣରେ ଏକାଧିକ ସାଟେଲାଇଟକୁ କକ୍ଷପଥରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରିପାରିବ ଏହି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରକେଟ୍‌ । ଏହି କାରଣରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଯେଉଁ କ୍ଷମତା ଅଛି, ତାହା ବିଶ୍ୱର କେବଳ କିଛି ଦେଶ ପାଖରେ ରହିଛି।

ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ର ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ଏବଂ ଦେଶ ‘ବିଶ୍ୱସନୀୟତା, କ୍ଷମତା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ’ ଆଧାରରେ ନିଜର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଯୁବ ପିଢ଼ିଙ୍କ ନବସୃଜନ ଏବଂ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଗ୍ରହଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ନୂତନ ଶିଖରକୁ ଛୁଇଁଛି ଏବଂ ଆଗାମୀ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଭାରତ ସାଟେଲାଇଟ୍ ପ୍ରକ୍ଷେପଣରେ ବିଶ୍ୱର ନେତୃତ୍ୱ ନେବ।

ଏହା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ଏହି କମ୍ପାନୀ ୨୦୨୨ ମସିହାରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଘରୋଇ ରକେଟ୍ – ବିକ୍ରମ-ଏସ କୁ ଲଞ୍ଚ କରିଥିଲା । ଏହି ସବ-ଅର୍ବିଟାଲ୍ ରକେଟ୍ ଲଞ୍ଚ କରି ଇତିହାସ ରଚିଥିଲା।

ଏହି ରକେଟ୍ କୁ ଘରୋଇ ମହାକାଶ କମ୍ପାନୀ ସ୍କାଏରୁଟ୍ ଏରୋସ୍ପେସ୍ (Skyroot Aerospace) ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ କରାଯାଇଛି। ଏହାକୁ ୨୦୨୬ ମସିହାରେ ଉତ୍ କ୍ଷେପଣ କରାଯିବାର ଯୋଜନା ରହିଛି। ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣାର ଜନକ କୁହାଯାଉଥିବା ବିକ୍ରମ ସାରାଭାଇଙ୍କ ନାଁ ଅନୁସାରେ ନାମିତ ହୋଇଛି ଏହି ଅର୍ବିଟାଲ୍-କ୍ଲାସ୍ ଲଞ୍ଚ୍ ଭେହିକିଲ୍ ।

ଏହି ଚାରି-ସ୍ତରୀୟ ରକେଟ୍ ଦ୍ରୁତ, କମ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଉତକ୍ଷେପଣ ସହିତ ଛୋଟ ସାଟେଲାଇଟ୍ ବଜାରକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରେ।

୨୦ମିଟର ଉଚ୍ଚତା ଏବଂ ୧.୭ମିଟର ବ୍ୟାସ ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ରକେଟ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ କାର୍ବନ-ସମ୍ମିଶ୍ରିତ ସାମଗ୍ରୀରେ ତିଆରି ଏବଂ 1200 kN ଥ୍ରଷ୍ଟ ଉତ୍ପାଦନ କରେ। ଏହା ଏକ ୪ ଷ୍ଟେଜ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ରକେଟ୍। ବିକ୍ରମ-୧ ରକେଟ୍ ୩୫୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଯାଏଁ ନିମ୍ନ ପୃଥିବୀ କକ୍ଷପଥ (LEO) ରେ କିମ୍ବା ସୂର୍ଯ୍ୟ-ସଙ୍କ୍ରୋନାସ୍ କକ୍ଷପଥ (SSO) ରେ ୨୬୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପେଲୋଡ୍ ବହନ କରିପାରିବ।

ଏହାକୁ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶକୁ ଯୋଡ଼ି ଉତକ୍ଷେପଣ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିହେବ । ଏହାର କଠିନ ଇନ୍ଧନ ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରଥମ ତିନୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରଦାନ କରେ,ଏହା ଉପରେ ସଠିକ କକ୍ଷପଥ ସମାୟୋଜନ ପାଇଁ ଏକ ହାଇପରଗୋଲିକ୍ ଲିକ୍ବିଡ ଅପର ଷ୍ଟେଜ ଅଛି। ପ୍ରମୁଖ ଉଦ୍ଭାବନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ 3D-ପ୍ରିଣ୍ଟେଡ୍ ଇଞ୍ଜିନଗୁଡ଼ିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହା ଓଜନ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ସମୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ କରେ।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଆଜି ଭାରତରେ ରୁ ଅଧିକ ମହାକାଶ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ବହୁତ ଛୋଟ ସ୍ଥାନରୁ ଏବଂ ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବଦା ଉଚ୍ଚତାରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଆଗ୍ରହ ରହିଥିଲା।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଆଜି ଭାରତରେ ୩୦୦ ରୁ ଅଧିକ ସ୍ପେସ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ବହୁତ ଛୋଟ ସ୍ଥାନରୁ ଏବଂ ସୀମିତ ସମ୍ବଳ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସର୍ବଦା ଶିଖରରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଆଗ୍ରହ ରହିଛି । ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ଦେଶରେ ଘରୋଇ ମହାକାଶ ବିପ୍ଳବ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଆଜି ଯୁବ ଇଞ୍ଜିନିୟର, ଡିଜାଇନର, କୋଡର ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରପଲ୍ସନ, କମ୍ପୋଜିଟ୍ ସାମଗ୍ରୀ, ରକେଟ୍ ଷ୍ଟେଜ୍ ଏବଂ ସାଟେଲାଇଟ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଭଳି ଉନ୍ନତ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ପାଇଁ କଳ୍ପନା କରିବା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟକର ଥିଲା।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଭାରତରେ ଚାଲିଥିବା ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ବିପ୍ଳବର ଏକ ଅଂଶ। ଗତ ଦଶ ବର୍ଷ ଧରି ଯୁବ ଉଦ୍ଭାବକମାନେ, ବିଶେଷକରି Gen-Z, ଫିନଟେକ୍, କୃଷି-ଟେକ୍, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ-ଟେକ୍, ଜଳବାୟୁ-ଟେକ୍, ଶିକ୍ଷା-ଟେକ୍ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା-ଟେକ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନ ସମାଧାନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି।

ସୂଚନାଥାଉକି, ସ୍କାଏରୁଟ୍ ହେଉଛି ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ଘରୋଇ ମହାକାଶ କମ୍ପାନୀ, ଯାହା ପବନ ଚନ୍ଦନା (Pawan Kumar Chandana)ଏବଂ ଭରତ ଢାକା(Bharath Daka)ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ। ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ର ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ISRO ବୈଜ୍ଞାନିକ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ପାଲଟିଛନ୍ତି।