ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଏବଂ ଜୀବନରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଏକ ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ରହିଛି । ଲୋକମାନେ ଗଙ୍ଗାକୁ ପବିତ୍ର ମନେ କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ପୂଜା କରନ୍ତି । ଗଙ୍ଗା ଜଳ ମଧ୍ୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କାରଣ ରହିଛି ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଏହା ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ଆପଣ ନିଶ୍ଚୟ ଦେଖିଥିବେ ଯେ ଲୋକମାନେ ଗଙ୍ଗା ଜଳକୁ ଘରକୁ ଆଣି ଅନେକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରଖନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହା କଦାପି ନଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ମଧ୍ୟ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହା ଶୁଣି ଆପଣଙ୍କ ମନକୁ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସିପାରେ ଯେ ଗଙ୍ଗା ପାଣିରେ କ’ଣ ଅଛି ଯାହା ଏହାକୁ ସର୍ବଦା ସତେଜ ରଖେ । ଆସନ୍ତୁ ଏହି ରହସ୍ୟକୁ ବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବୁଝିବା ।
ଗଙ୍ଗା ଜଳର ଶୁଦ୍ଧତାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର
ଗଙ୍ଗା ଜଳର ଶୁଦ୍ଧତା ପଛରେ ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ଲୁଚି ରହିଛି । ଏହି ଜଳ ନଷ୍ଟ ନହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ହେଉଛି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିୟୋଫେଜ୍ । ନ୍ୟାସନାଲ ଏନଭାରମେଣ୍ଟଲ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ (ଏନଇଇଆରଆଇ) ଦ୍ବାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ଜଳରୁ ମିଳିଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିୟୋଫେଜ୍ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ଜୀବାଣୁ ଅଟେ, ଯାହା ଜଳରେ ଥିବା କ୍ଷତିକାରକ ଜୀବାଣୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ । ଏହି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିୟୋଫେଜ୍ ଗଙ୍ଗା ଜଳରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଫିଲ୍ଟର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ଯାହା ଜଳକୁ ଶୁଦ୍ଧ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖେ ।
ଅମ୍ଳଜାନରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଗଙ୍ଗା ଜଳ
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୋର୍ଡ (ସିପିସିବି)ର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଅନ୍ୟ ନଦୀ ଅପେକ୍ଷା ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଜଳରେ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଅମ୍ଳଜାନ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ଅମ୍ଳଜାନର ପ୍ରଚୁରତା ହେତୁ ଜଳର ଗୁଣ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରହିଥାଏ । ଏହା ଜଳ ନଷ୍ଟ ହେବା ଏବଂ ଦୁର୍ଗନ୍ଧରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ । ଏହି ଅତ୍ୟଧିକ ଅମ୍ଳଜାନ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଉପରରୁ ତଳ ଅଂଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ, ବିଶେଷ କରି ହରିଦ୍ୱାର ଏବଂ ଋଷିକେଶ ଭଳି ସ୍ଥାନରେ । ଏହି କାରଣରୁ ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡିକର ଜଳ ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
ଗଙ୍ଗା ଜଳର ଐତିହାସିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ୱ
ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ସହିତ, ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଗଙ୍ଗା ଜଳର ଗୁରୁତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଅଧିକ । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ଦେବାଦେବୀଙ୍କର ଏକ ରୂପ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଗଙ୍ଗା ପାଣିରେ ଗାଧୋଇବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଘରେ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ପାପ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଘରେ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧତା ଆସିଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଉପାସନା, ଯଜ୍ଞ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ରୀତିନୀତିରେ ଗଙ୍ଗା ଜଳ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଲୋକମାନେ ମରିବା ପୂର୍ବରୁ “ମୁକ୍ତି” ପାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହାକୁ ପିଅନ୍ତି ।
ଘରେ ଗଙ୍ଗା ଜଳ ରଖିବାର ଲାଭ
ଗଙ୍ଗା ଜଳକୁ ଘରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ରଖିବାର ଅନେକ ଲାଭ ଅଛି । ଏହା ସ୍ବଭାବିକ ଭାବରେ ଶୁଦ୍ଧ, ତେଣୁ ଜୀବାଣୁ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଣୁଜୀବ ଏଥିରେ ବଢିପାରନ୍ତି ନାହିଁ । ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଗଙ୍ଗା ଜଳକୁ ଘରେ ରଖିବା ସକରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ବଜାୟ ରଖେ, ଯାହା ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ପବିତ୍ର ଏବଂ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ରଖେ । ଏହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ, ଗଙ୍ଗା ଜଳ ଏକ ଔଷଧ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ନିୟମିତ ବ୍ୟବହାର ପେଟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟାକୁ ଭଲ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଗଙ୍ଗା ଜଳକୁ ଏତେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।