ସୁନା ଅପେକ୍ଷା କସ୍ତୁରୀ କାହିଁକି ଏତେ ମହଙ୍ଗା? ବଜାରରେ କେତେ ରହିଛି ମୂଲ୍ୟ ଜାଣନ୍ତୁ..

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦୁନିଆରେ ଅନେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜିନିଷ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରାକୃତିକ ପଦାର୍ଥ ଅଛି ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ସୁନା, ହୀରା ଏବଂ ପ୍ଲାଟିନମ୍ ଅପେକ୍ଷା ଅନେକ ଗୁଣ ଅଧିକ। ଏହା କୌଣସି ଧାତୁ କିମ୍ବା ରତ୍ନପଥର ନୁହେଁ; ବରଂ ଏହା ହେଉଛି କସ୍ତୁରୀ। ଏଠାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି, କସ୍ତୁରୀରେ ଏପରି କ’ଣ ରହିଛି ଯାହା ଏତେ ବିଶେଷ ଏବଂ ଏହାକୁ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ଚୋରା ଚାଲାଣ କରାଯାଏ। ତଥାପି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହାକୁ ଏକ ଚିକିତ୍ସା ଚମତ୍କାର ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି। ଏହା କିପରି ଦେଖାଯାଏ, ଏହା କେଉଁଠାରୁ ମିଳେ ଏବଂ ଏହା ଏତେ ମହଙ୍ଗା କାହିଁକି ବିକ୍ରି ହୁଏ? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କସ୍ତୁରୀର ପ୍ରକୃତ ରହସ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ…

କସ୍ତୁରୀ କେଉଁଠାରୁ ଆସେ?

କସ୍ତୁରୀ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମୂଲ୍ୟବାନ ପ୍ରାକୃତିକ ସୁଗନ୍ଧିତ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହା କୌଣସି ଉଦ୍ଭିଦ କିମ୍ବା ଗଛରୁ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ବିରଳ ବନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀ ପୁରୁଷ କସ୍ତୁରୀ ମୃଗରୁ ପ୍ରାପ୍ତ। କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ହିମାଳୟ, ତିବ୍ଦତ, ସାଇବେରିଆ ଏବଂ ନେପାଳର ଉଚ୍ଚ ପର୍ବତରେ ଥାନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ବର୍ତ୍ତମାନ ଅତ୍ୟନ୍ତ କମ୍। ଏହି କାରଣରୁ ଆଜି କସ୍ତୁରୀର ମୂଲ୍ୟ ଆକାଶଛୁଆଁ ହେଉଛି।

କସ୍ତୁରୀ ଦେଖିବାକୁ କିପରି?

କସ୍ତୁରୀ ହେଉଛି ହରିଣ ଶରୀରରେ ବିଶେଷ କରି ନାଭି ପାଖରେ ଏକ ଛୋଟ ଥଳି ଭଳି ଏକ ଗ୍ରନ୍ଥି। ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥି ଏକ ଗାଢ଼ ବାଦାମୀ, ଚିକ୍କଣ ଏବଂ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଗନ୍ଧିତ ପଦାର୍ଥ ଉତ୍ପାଦନ କରେ। ଯାହାକୁ ଶୁଖାଯାଇ କସ୍ତୁରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ କଥା ହେଉଛି ହରିଣ ନାଭିରୁ ବାହାରିଥିବା ଗ୍ରନ୍ଥି କଡା ସୁଗନ୍ଧ ଏବଂ ଅତି ତୀବ୍ର। ଯାହା ଆମେ ଗ୍ରହଣ କରି ପାରିବା ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ଏହା ଶୁଖିଯିବା ପରେ ଏହାର ସୁଗନ୍ଧ ଟିକେ ହାଲୁକା ହୋଇଯାଏ। ଯାହା ଅଧିକ ମନୋରମ ହୋଇଯାଏ।

କସ୍ତୁରୀ କାହିଁକି ଏତେ ମହଙ୍ଗା?

କସ୍ତୁରୀ ଏହାର ଗୁଣ, ବିରଳତା ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ବଜାର ଚାହିଦା ଯୋଗୁଁ ଏତେ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ। ଅନେକ କାରଣ ପାଇଁ କସ୍ତୁରୀ କେବଳ ପୁରୁଷ କସ୍ତୁରୀ ମୃଗରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୃଗ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବହୁତ କମ୍ ପରିମାଣର କସ୍ତୁରୀ ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି। ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବିରଳ ପ୍ରାକୃତିକ ସୁଗନ୍ଧ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କରିଥାଏ।

କସ୍ତୁରୀର ଅନନ୍ୟ ସୁଗନ୍ଧ ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମହଙ୍ଗା ଅତରରେ ପରିଗଣିତ ହୁଏ। ଏହା ଏକ ଫିକ୍ସୋଟିଭ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ଅର୍ଥାତ୍ ଏହା ଅତରକୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଅତର ଯେତେ ପୁରୁଣା ହେବାକୁ ଲାଗେ, କସ୍ତୁରୀ ଏହାର ସୁଗନ୍ଧକୁ ଆହୁରି ବଢାଏ।

ଆୟୁର୍ବେଦରେ କସ୍ତୁରୀର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଅଛି। କସ୍ତୁରୀ କେବଳ ଏକ ସୁଗନ୍ଧ ନୁହେଁ; ବରଂ ଏହା ଔଷଧୀୟ ଗୁଣର ଏକ ଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟ। ଏହା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ପ୍ରଦାହକୁ ହ୍ରାସ କରେ, ଟ୍ୟୁମରକୁ ରୋକିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ସ୍ନାୟୁ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦିଏ ଏବଂ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ହୃଦରୋଗ, ମୂର୍ଚ୍ଛା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗମ୍ଭୀର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଆୟୁର୍ବେଦରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି।

କସ୍ତୁରୀର ମୂଲ୍ୟ କେତେ?

କସ୍ତୁରୀ ଆଜି ବଜାରରେ ସବୁଠାରୁ ମହଙ୍ଗା ଉତ୍ପାଦ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। କିଛି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦ ଗ୍ରାମ କସ୍ତୁରୀର ମୂଲ୍ୟ ୨.୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକ୍ରି ହୁଏ। କସ୍ତୁରୀ ପାଉଡର ପ୍ରତି କିଲୋଗ୍ରାମ ୩୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକ୍ରି ହୁଏ। ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ବହୁ ଗୁଣ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ, ଯାହା କାରଣରୁ ଅବୈଧ ବାଣିଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ଆଇନଗତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ

ଭାରତରେ କସ୍ତୁରୀ ମୃଗ ଏକ କଠିନ ସଂରକ୍ଷିତ ପ୍ରଜାତି। ଏହାର ଶିକାର କଠିନ ଭାବରେ ନିଷିଦ୍ଧ, ଏବଂ ଅନୁମତି ବିନା କସ୍ତୁରୀ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ଏକ ଅପରାଧ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ସରକାର ଏବଂ ବନ ବିଭାଗ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚଲାଉଛନ୍ତି।