ଦୟାନିଧି ତ୍ରିପାଠୀଙ୍କ ବିଶେଷ ଉପସ୍ଥାପନା
ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ, ଓଁ ନମୋ ଭଗବତେ ବାସୁଦେବାୟ । ପରଂବ୍ରହ୍ମ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ନିଜର ଅପୃର୍ବ ମାନୁଶୀ ଲୀଳା ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏବେ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଗୋପନୀୟ ଅନବସର ଉପଚାର ଚାଲିଛି । କାରଣ ସ୍ନାନ ପୁର୍ଣିମା ରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସ୍ନାନ କରି ସେ ସାଧାରଣ ମଣିଷ ପରି ଜ୍ୱରରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏଠାରେ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସିବା ସ୍ୱାଭାବିକ ; ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ କଣ ସତରେ ଜ୍ୱର ହୋଇପାରେ ? କାରଣ ପଦ୍ମପୁରାଣ କହେ :
“ଯସ୍ୟ ସ୍ମରଣେ ମାତ୍ରେଣ ନ ମୋହ ନଚ ଦୁର୍ଗତି ନରୋଗ ନଚ ଦୁଃଖlନୀ ତମନନ୍ତଂ ନାମମ୍ୟହଂ। ”
ଅର୍ଥାତ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସ୍ମରଣ ମାତ୍ରେଣ ଜୀବର ଦୁଃଖ, ଦୁର୍ଗତି, ରୋଗ ମୋହ ମାୟା, ସବୁ ଦୂରୀଭୂତ ହୁଏ ବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାଶହୁଏ । ତେଣୁ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଜ୍ୱର ଏକ ବିଶେଷ ଲୀଳା ମାତ୍ର, ଯାହା ଯଥା ଦେହେ ତଥା ଦେବେ, ନ୍ୟାୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି ଏବଂ କିଛି ଅଙ୍ଗରକ୍ଷାର ବିଶେଷ ଉପଚାର ଚାଲିଛି । ନିଜର ଅତି ଆପଣାର ସେବକ ଦଇତାପତି ମାନେ ଏହି ବିଶେଷ ସେବାର ଅଧିକାର ପାଇଛନ୍ତ । ପ୍ରଥମରୁ କହିଛି ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୋପନୀୟ ସେବା, ତେଣୁ ଏହାର ସମସ୍ତ ବିବରଣୀ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ଯେତିକି ଜାଣିଛି ସେତିକି ଲେଖୁଛି :
୧ . ଅଣସର ଦ୍ଵିତୀୟ ଦିନ ସାନ୍ନ ପୂର୍ଣମୀ ରେ ପିନ୍ଧିଥିବା ବସ୍ତ୍ର ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଅଙ୍ଗରୁ ଅଲଗା କରାଯାଏ ।
୨ . ଚତୃର୍ଥ ଦିନ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗ ଫିଟା ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ଶ୍ରୀ ଅଙ୍ଗରେ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ପାଟ ବସ୍ତ୍ର ଓ ଚନ୍ଦନ ପ୍ରଭୁତି କାଢି ନିଆଯାଏ ।
୩ . ପଞ୍ଚମୀ ଦିନ ପ୍ରଭୃଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରେ ଫୁଲୁରୀ ତେଲ ଲାଗି ହୁଏ ।
ଏହା ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଜାଣିବା ପୂର୍ବରୁ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ଦିନମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଷୟରେ । କାରଣ ସାଧାରଣ ଦିନଭଳି ଏଠାରେ ନୀତି କାନ୍ତି ହୁଏନାହିଁ । ପ୍ରତିଦିନ ଭଳି ମଇଲମ ହୁଏନାହିଁ, ଏହି ପୂଜା ବିଦ୍ଧି ସମୟରେ ଘଣ୍ଟି, ଶଙ୍ଖ, ପିଢା କିମ୍ବା ଥାଳି ବ୍ୟବହାର ହୁଏନାହିଁ । ଏଠାରେ ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ ପତିମହାପାତ୍ରେ ପଣା, ଫଳ ପ୍ରଭୁତି କେବଳ ସମର୍ପଣ କରନ୍ତି, ଯାହା ସର୍ପମଣୋହି ଭାବରେ ଖ୍ୟାତ । ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁପ୍ତ ସେବା ହୋଇ ଥିବାରୁ କେବଳ ଏକ ତୈଳ ଦୀପର ଆଲୋକରେ ସେବା ନୀତି କରାଯାଏ । ଲୀଳାମୟଙ୍କ ଏହି ଲୀଳା ବିଚିତ୍ର ନିଶ୍ଚୟ, ତେଣୁ ଆଗକୁ ଆହୁରି ଜାଣିବା, ଏବେ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ଆରାଧନା ।
କବି ଲୋକନାଥ ବିଦ୍ୟାଧରଙ୍କ ଭାଷାରେ :
“ଦାରୁ କଳେବର ଧରି ନୀଳଧର ଶିଖରେ ବ୍ରହ୍ମ ପରକାଶ
ଦର୍ଶନେ କଳୁଷ ବିନାଶ, ବ୍ରହ୍ମlଦି ଶଙ୍କର,
ଯାହାଙ୍କ କିଙ୍କର ହେବା ପାଇଁ କରେ ଆଶ ହେ ସୁଜନେ,
ତାଙ୍କ ପ୍ରସାଦ ରସ ଭରସାରେ, ଏହୁ ଗୀତ ବଖାଣନ୍ତି ଭାଷାରେ।”
ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ
