ମାନବ ଜୀବନ ପାଇଁ ଅମ୍ଳଜାନର ଉପଲବ୍ଧତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ୍ ବିନା ଆମେ କୌଣସି ମଣିଷ କିମ୍ବା ପ୍ରାଣୀର ଜୀବନ କଳ୍ପନା କରିବା ଆସମ୍ଭବ। ମଣିଷ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଅମ୍ଳଜାନସ୍ତର ଉପଯୁକ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। କିନ୍ତୁ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଯେତେବେଳେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ୍ ରହିଥାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ କାହିଁକି ସିଲିଣ୍ଡରରେ ପୂରଣ କରାଯାଉ ନାହିଁ।
ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ୍
ମଣିଷ ଜୀବନ ପାଇଁ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ ଆବଶ୍ୟକ। ଆପଣମାନେ ୩ ବର୍ଷ ପୂର୍ବର ସେହି ସମୟକୁ ମନେ ରଖିଥିବେ, ଯେତେବେଳେ କୋଭିଡ ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ କୋଟି କୋଟି ଅମ୍ଳଜାନ ସିଲିଣ୍ଡରର ଚାହିଦା ଥିଲା। ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଆମେ କାହିଁକି ସିଲିଣ୍ଡରରେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥିବା ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସକୁ ପୂରଣ କରିପାରୁ ନାହୁଁ। ସର୍ବପରି, ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ୍ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ କ’ଣ ଆବଶ୍ୟକ?
ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ୟାସ କ’ଣ?
ଚିକିତ୍ସା ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଅମ୍ଳଜାନ ଆଇନଗତ ଭାବରେ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ, ଯାହାକୁ ୨୦୧୫ରେ ଦେଶର ପ୍ରକାଶିତ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏହାକୁ ପ୍ରାଥମିକ, ମାଧ୍ୟମିକ ଏବଂ ତୃତୀୟ ସ୍ତରର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହା WHO ର ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ ତାଲିକାରେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଇ ଦେଉଛୁ ଯେ ଉତ୍ପାଦ ସ୍ତରରେ, ମେଡିକାଲ୍ ଅକ୍ସିଜେନ ଅର୍ଥ ୯୮% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୁଦ୍ଧ ଅମ୍ଳଜାନ, ଯେଉଁଥିରେ ଆର୍ଦ୍ରତା, ଧୂଳି କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସ୍ ପରି ଅଶୁଦ୍ଧତା ନଥାଏ।
ଆମେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରୁ ଅମ୍ଳଜାନ କାହିଁକି ପୂରଣ କରିପାରୁ ନାହୁଁ?
ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ଆମ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ବାୟୁରେ କେବଳ ୨୧% ଅମ୍ଳଜାନ ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଡାକ୍ତରୀ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ତେଣୁ, ବଡ଼ ଉଦ୍ଭିଦରେ ଏକ ବିଶେଷ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଉପାୟରେ ଚିକିତ୍ସା ଅମ୍ଳଜାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ତାହା ମଧ୍ୟ ତରଳ ଅମ୍ଳଜାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ।
ଅମ୍ଳଜାନ କିପରି ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ?
ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ଯେତେବେଳେ ପାଣିକୁ ୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥଣ୍ଡା କରାଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହା ଜମାଟ ବାନ୍ଧି ବରଫ କିମ୍ବା କଠିନ ହୋଇଯାଏ। ସେହିପରି, ୧୦୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗରମ କଲେ, ଏହା ଫୁଟି ବାଷ୍ପ କିମ୍ବା ଗ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୁଏ। -୧୮୩ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ତାପମାତ୍ରାରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଫୁଟି ଗ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୁଏ। ଅର୍ଥାତ୍ ପାଣିର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ୧୦୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍, ଯେତେବେଳେକି ଅମ୍ଳଜାନର ୦.୧୮୩ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍। ଏହାର ଅର୍ଥ ଯଦି ଅମ୍ଳଜାନକୁ -୧୮୩ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ରୁ ଅଧିକ ଥଣ୍ଡା କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ତରଳରେ ପରିଣତ ହେବ।
ଏହି ଗ୍ୟାସ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଉପସ୍ଥିତ ଅଛି
ବାୟୁରେ ୭୮% ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍, ୨୧% ଅମ୍ଳଜାନ ଏବଂ ବାକି ୧% ଆର୍ଗନ୍, ହିଲିୟମ୍, ନିଅନ୍, କ୍ରିପ୍ଟନ୍, ଜେନନ୍ ଭଳି ଗ୍ୟାସ୍ ଥାଏ। ଏହି ସମସ୍ତ ଗ୍ୟାସର ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ ବହୁତ କମ୍, କିନ୍ତୁ ଭିନ୍ନ। ଆପଣଙ୍କୁ କହିରଖୁଛୁ ଯେ ଯଦି ଆମେ ବାୟୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ତାହାକୁ ଥଣ୍ଡା କରିବା, ତେବେ -୧୦୮ ଡିଗ୍ରୀରେ ଜେନନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ତରଳରେ ପରିଣତ ହୋଇଯିବ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆମେ ଏହାକୁ ବାୟୁରୁ ପୃଥକ କରିପାରିବା। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, -୧୫୩.୨ ଡିଗ୍ରୀରେ କ୍ରିପ୍ଟନ୍, -୧୮୩ରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ତରଳ ହୋଇଯିବେ। ଆମେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପୃଥକ କରି ତରଳ ରୂପରେ ସଂରକ୍ଷଣ କରୁ। ଆପଣଙ୍କୁ କହିରଖୁଛୁ ଯେ ବାୟୁରୁ ଗ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକୁ ପୃଥକ କରିବାର ଏହି କୌଶଳକୁ ବାୟୁ ପୃଥକୀକରଣ ପାଇଁ କ୍ରାୟୋଜେନିକ କୌଶଳ କୁହାଯାଏ। ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ତରଳ ଅମ୍ଳଜାନ ୯୯.୫% ବିଶୁଦ୍ଧ।