ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପିଲାମାନଙ୍କଠୁ ବୃଦ୍ଧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ପ୍ରାୟ ସବୁ ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେ କ୍ଷୀର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖାଦ୍ୟ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୋଇଛି। ଜୀବନ ଆରମ୍ଭରୁ ଆମ ଜୀବନରେ କ୍ଷୀର ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି । କ୍ଷୀର ହେଉଛି ଏକ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଯାହା ସବୁ ବୟସର ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଖାଦ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ତେଣୁ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ଏବଂ ଦୁଗ୍ଧକୁ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବ୍ୟବସାୟ ଭାବରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖକୁ’ଜାତୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ଦିବସ’ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।
ସାରା ଦେଶରେ ନଭେମ୍ଵର ୨୬ ତାରିଖକୁ ଜାତୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଦିବସର ମହତ୍ଵ ହୁଏତ ଅନେକଙ୍କୁ ଜଣା ନ ଥାଇପାରେ । ଭାରତରେ ଶ୍ଵେତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନକ ଡ. ଭର୍ଗିଜ କ୍ୟୁରିୟନଙ୍କ ଜନ୍ମ ଦିବସକୁ ଜାତୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ଦିବସ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ଭାରତରେ ଶ୍ବେତ ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଣେତା ଭର୍ଗିଜ ୧୯୨୧ ମସିହାରେ କେରଳର କୋଝିକୋଡରେ ଏକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୪୦ ମସିହାରେ କେରଳର ଲୋଏଲା କଲେଜରେ ସ୍ନାତକ ସମାପ୍ତ ପରେ ଚେତ୍ରୈ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜରୁ ଡିଗ୍ରୀ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ତାଙ୍କୁ ଡେରି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ବୃତ୍ତି ମିଳିଥିଲା । ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଆମେରିକାର ମିସିଗାନ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସେ ମେକାନିକାଲ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂରେ ମାଷ୍ଟର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ଡେରି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ମଧ୍ୟ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ରହିଥିଲା।
ଦେଶକୁ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରିବା ତଥା କୃଷକଙ୍କ ଅବସ୍ଥାରେ ସୁଧାର ପାଇଁ ସେ ତ୍ରିଭୁବନ ବାଇ ପଟେଲଙ୍କ ସହ ମିଶି ଗୁଜୁରାଟର ଖେଡା ଜିଲ୍ଲାରେ ସରକାରୀ ସମବାୟ ସମିତିର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଭର୍ଗିଜ୍ । ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଭର୍ଗିଜ ଗୁଜୁରାଟର ଦୁଇଟି ଗ୍ରାମର ସହଯୋଗିତାରେ ଏକ ଦୁଗ୍ଧ ସହକାରିତା ସଂଘ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ମଇଁଷି ଦୁଗ୍ଧରେ ମିଲ୍କ ପାଉଡର୍ ତିଆରି କରିବାରେ ବିଶ୍ବରେ ଭର୍ଗିଜ ଥିଲେ ପ୍ରଥମ । କାରଣ ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ଗାଈ ଦୁଗ୍ଧରେ ହିଁ ପାଉଡର ତିଆରି କରାଯାଉଥିଲା । ଏହାପରେ ଗୁଜୁରାଟର ଆନନ୍ଦରେ ଅମୁଲର ମୂଳଦୁଆ ପଡ଼ିଥିଲା।
ଶ୍ବେତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନକ ଭର୍ଗିଜଙ୍କ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଲାଗି ‘ଅପରେସନ ଫ୍ଲଡ’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନେଲେ। ଏହା ଭାରତରେ ଥିବା ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ଦୁଗ୍ଧଜାତ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ବୈପ୍ଲବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା। ଭର୍ଗିଜଙ୍କ ଉଦ୍ୟମ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନକୁ ନେଇ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିବା ଭାରତକୁ ବିଶ୍ଵର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଭାବେ ଗଢିତୋଳିଥିଲା । ତାଙ୍କ ଅତୁଳନୀୟ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅବସ୍ଥାରେ ରମନ୍ ମେଗସେସେ ପୁରସ୍କାର, ପଦ୍ମ ବିଭୂଷଣ ଉପାଧି ତଥା ବିଶ୍ଵ ଖାଦ୍ୟ ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
କେଉଁ ପଶୁର କ୍ଷୀର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର?
କେଉଁ ପଶୁର କ୍ଷୀର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ତାହା ଆପଣଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କେଉଁ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ୱ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ତାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ଛେଳି କ୍ଷୀର ସବୁଠାରୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, କାରଣ ଏଥିରେ ଭିଟାମିନ୍ ଏ ଏବଂ ବି ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଥାଏ। ଛେଳି କ୍ଷୀର ଏକ ଭଲ ବିକଳ୍ପ, ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଓଜନ ଏବଂ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ ସ୍ତର ଉପରେ ନଜର ରଖନ୍ତି।
ଓଟ କ୍ଷୀରରେ ଅଧିକ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଥାଏ
ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଓଟ କ୍ଷୀରରେ ଭିଟାମିନ୍ ସି, ଆଇରନ୍, ଭିଟାମିନ୍ ବି ଏବଂ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଭରପୂର ଥାଏ। ଏହି କ୍ଷୀର କମ୍ ଚର୍ବି ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରୋଟିନ୍ ଅଟେ। ଯେଉଁଠାରେ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କର ବୁଦ୍ଧିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଗଧ କ୍ଷୀର ବହୁତ ଭଲ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାଏ ଏବଂ କାଶରେ ମଧ୍ୟ ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ।