ଅନେକ ସମୟରେ ସୂଚନା ଅଭାବରୁ ଲୋକମାନେ ବଡ଼ ଆଇନଗତ ଅପରାଧ କରନ୍ତି। ଆପଣ ନିଶ୍ଚୟ ଦେଖିଥିବେ ଯେ ଅନେକ ଲୋକ ସେମାନଙ୍କ ଗାଡ଼ି ଆଗରେ କିମ୍ବା ପଛରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଲଗାଇ ବୁଲନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ କ’ଣ ଜାଣନ୍ତି କି ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଘର କିମ୍ବା ଯାନରେ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ଯଦି ଏପରି କରନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଦୃଢ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ।
ତ୍ରିରଙ୍ଗା ସମ୍ପର୍କରେ କ’ଣ ରହିଛି ନିୟମ?
ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଇ ଦେଉଛୁ ଯେ ସାଧାରଣ ନାଗରିକମାନେ ନିଜ ଘରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଉତ୍ତୋଳନ କରିପାରିବେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଏବଂ କାରଖାନାରେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଇପାରିବ। ତ୍ରିରଙ୍ଗା ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମୟରେ କିଛି ନିୟମ ପାଳନ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ। ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ଜାତୀୟ ପତାକାକୁ ସାମଗ୍ରୀ ଗୁଡ଼ାଇବା, ଗ୍ରହଣ କରିବା କିମ୍ବା ବଣ୍ଟନ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ପତାକାକୁ ଭୂମି, ମହଲା କିମ୍ବା ପାଣି ସ୍ପର୍ଶ କରିବା ନିଷେଧ। ଏହାକୁ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବକ୍ତାଙ୍କ ଟେବୁଲ ଘୋଡାଇ ଦେବା ପାଇଁ କିମ୍ବା ବକ୍ତାଙ୍କ ପ୍ଲାଟଫର୍ମକୁ ଘୋଡାଇ ଦେବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଜଣେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ନିଜ ଗାଡ଼ିରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଲଗାଇପାରିବେ ନାହିଁ। ଦେଶରେ କେବଳ କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଯାନରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଲଗାଇବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ମିଳିଛି। ଭାରତୀୟ ପତାକା ସଂହିତା, ୨୦୦୨ର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩.୪୪ ଅନୁଯାୟୀ, ଗାଡିରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଉଡ଼ାଇବାର ସୁବିଧା କେବଳ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ରାଜ୍ୟପାଳ ଏବଂ ଉପରାଜ୍ୟପାଳ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀ, କେନ୍ଦ୍ରର ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଉପମନ୍ତ୍ରୀ, ଯେକୌଣସି ରାଜ୍ୟର କିମ୍ବା କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀ, ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ଓ ଉପବାଚସ୍ପତି, ରାଜ୍ୟ ସଭାର ଉପବାଚସ୍ପତି, ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ଭଳି ଉଚ୍ଚ ପଦବୀ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଛି।
ସେହିପରି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନ ପରିଷଦ, ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ବିଧାନସଭାର ବାଚସ୍ପତି, ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନ ପରିଷଦର ଉପବାଚସ୍ପତି, ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ବିଧାନସଭାର ଉପବାଚସ୍ପତି ଏବଂ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି, ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି।
ନାଗରିକମାନେ ଘରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାର କିମ୍ବା ହାତରେ ପତାକା ଧରି ଚାଲିବାର ସ୍ୱାଧୀନତା ରଖିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଯାନରେ ପତାକା ଲଗାଇବା ଆଇନଗତ ଅପରାଧ। ଯଦି କେହି ଏହି ଅପରାଧ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ ଅପମାନ ନିବାରଣ ଆଇନ, ୧୯୭୧ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯାଇପାରିବ। ଏହି ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଯେପରିକି ଜାତୀୟ ପତାକା, ସମ୍ବିଧାନ ଏବଂ ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ଅପମାନ ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ୩ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲଦଣ୍ଡ କିମ୍ବା ଜରିମାନା କିମ୍ବା ଉଭୟ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇପାରିବ।
ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭର ବ୍ୟବହାର
ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ କେବଳ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ଦେଶର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଜ୍ୟପାଳ, ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ସରକାରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ଏହା କରିପାରିବେ। ସେହି ସମୟରେ, ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ଛାଡିବା ପରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଅବସର ପରେ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
ସେହିପରି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଘରେ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଆଇନ ରହିଛି। ଆପଣଙ୍କୁ କହିରଖୁଛୁ ଯେ ୨୦୦୫ ମସିହାରେ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆଇନ, ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ (ଦୁର୍ବ୍ୟବହାର ନିବାରଣ) ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଥିଲା। ତଥାପି, ଏହା ପରେ ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ଏଥିରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକଗୁଡ଼ିକର ଅପବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ।
ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି କୌଣସି ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି। ତାଙ୍କୁ ୨ ବର୍ଷ ଜେଲଦଣ୍ଡ ହୋଇପାରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୫୦୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜରିମାନା ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇପାରିବ, ଅର୍ଥାତ୍ ଉଭୟ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇପାରିବ।
Comments are closed.