ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ୪୪୮ ପ୍ରବନ୍ଧ, ୧୨ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ରହିଛି। ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ଦୁଇ ବର୍ଷ, ୧୧ ମାସ ୧୮ ଦିନ ଲାଗିଥିଲା। ଏଥି ସହିତ ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବାକୁ ଛଅ ମାସ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା। ବିଶେଷ କଥା ହେଉଛି ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ କପି ପ୍ରେମ୍ ବିହାରୀ ନାରାୟଣ ରାୟଜାଦା ନିଜ ହାତରେ ଲେଖିଛନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଶାନ୍ତି ନିକେତନର ଚିତ୍ରକାରମାନେ ଏହାକୁ ସେମାନଙ୍କର ସୁନ୍ଦର କଳା ଦ୍ୱାରା ସଜାଇଛନ୍ତି।
ପ୍ରେମ ବିହାରୀ ନାରାୟଣ ରାୟଜାଦା ବୃତ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ କଲିଗ୍ରାଫିଷ୍ଟ ଥିଲେ। ସେ ତାଙ୍କ ଜେଜେବାପାଙ୍କଠାରୁ କଲିଗ୍ରାଫି ଶିଖିଥିଲେ। ଦେଶର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ରାଇଜାଦାଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବାର ଦାୟିତ୍ବ ଦେଇଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଦେୟ ଦେବାକୁ କୁହାଗଲା, ସେ କିଛି ନେବାକୁ ମନା କଲେ। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବା ପାଇଁ ରାୟଜାଦାଙ୍କୁ ୬ ମାସ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା ଏବଂ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ୨୫୪ ପେନ୍ ନିବ୍ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ନିବ୍ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା।
ରାୟଜାଦା ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଦରମା ନେବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ସର୍ତ୍ତ ଥିଲା ଯେ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୃଷ୍ଠାରେ ସେ ତାଙ୍କ ନାମ ଲେଖିବେ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନର ଶେଷ ପୃଷ୍ଠାରେ ସେ ତାଙ୍କ ନାମ ସହିତ ଦାଦାଙ୍କ ନାମ ଲେଖିବେ।
ଇଟାଲିକ୍ ଶୈଳୀରେ ଲେଖାଯାଇଥିବା ସମ୍ବିଧାନରେ ରାୟଜାଦା ଗୋଟିଏ ବି ଭୁଲ କରିନାହାଁନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଲମ୍ବ ୨୨ ଇଞ୍ଚ ଏବଂ ମୋଟେଇ ୧୬ ଇଞ୍ଚ। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଲେଦର୍ ବାଇଡିଙ୍ଗ୍ କରାଯାଇଛି।ଏହା ଉପରେ ସୁନା କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଉତ୍ପତ୍ତିର ଓଜନ ହେଉଛି ୩.୭୫ କିଲୋଗ୍ରାମ।