ଭୁବନେଶ୍ୱର: ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ହେଉଛି ମାନସିକ ସୁସ୍ଥତାର ସ୍ତର କିମ୍ବା ମାନସିକ ରୋଗର ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ସୁଚାଇଥାଏ । ଏହା ହେଉଛି ଜଣଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ଯିଏ “ଭାବପ୍ରବଣ ଏବଂ ଆଚରଣଗତ ସମନ୍ୱୟର ସନ୍ତୋଷଜନକ ସ୍ତରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସୁଚାଇଥାଏ” ।
ସକରାତ୍ମକ ମନୋବିଜ୍ଞାନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଜୀବନକୁ ଉପଭୋଗ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିପାରେ ଏବଂ ଜୀବନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ଥିରତା ହାସଲ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (WHO) ଅନୁଯାୟୀ, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ “ସୁସ୍ଥତା, ଅନୁଭବ ହୋଇଥିବା ଆତ୍ମ-ପ୍ରଭାବ, ସ୍ୱାଧୀନତା, ଦକ୍ଷତା, ନିଜସ୍ୱ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବୌଦ୍ଧିକ ତଥା ଭାବଗତ ସାମର୍ଥ୍ୟର ଆତ୍ମ-ବାସ୍ତବତା” ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
WHO ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛି ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଭଲରେ ରହିବା ସେମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତାକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିବା, ଜୀବନର ସାଧାରଣ ଚାପ, ଉତ୍ପାଦନକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଅବଦାନ ସହିତ ମୁକାବିଲା କରିବା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ । ଜଣେ “ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ”କୁ କିଭଳି ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରେ ତାହା ସାଂସ୍କୃତିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ, ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ, ଏବଂ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ବୃତ୍ତିଗତ ତତ୍ତ୍ୱ ଗୁଡିକଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ ।
ବ୍ରିଟେନ ସର୍ଜନ ଜର୍ଣ୍ଣାଲ (୧୯୯୯) ଅନୁଯାୟୀ, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ହେଉଛି ମାନସିକ କାର୍ଯ୍ୟର ସଫଳ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଯାହାକି ଫଳପ୍ରଦ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହ ଖାପ ଖୁଆଇବାର କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ମାନସିକ ରୋଗ ହେଉଛି ଦୁଇଟି କ୍ରମାଗତ ଧାରଣା । ଉତ୍ତମ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ମାନସିକ ରୋଗ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ମାନସିକ ରୋଗ ନାହିଁ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖରାପ ହୋଇପାରେ ।
ଚାପ, ଏକାକୀତା, ଉଦାସୀନତା, ଚିନ୍ତା, ସମ୍ପର୍କ ସମସ୍ୟା, ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ, ଆତ୍ମହତ୍ୟା ଚିନ୍ତା, ଦୁଃଖ, ନିଶା, ଧ୍ୟାନାଭାବ ଓ ଅତିସକ୍ରିୟତା ବିକାର, ଆତ୍ମ-କ୍ଷତି, ବିଭିନ୍ନ ମନୋବଳ ବିକୃତି, ବିଭିନ୍ନ ମାନସିକ ରୋଗ କିମ୍ବା ଶିକ୍ଷଣ ଅକ୍ଷମତା ହେତୁ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଉପୁଜିପାରେ ।
ଥେରାପିଷ୍ଟ, ସାଇକ୍ରେଟିସ, ମନୋବିଜ୍ଞାନୀ, ସାମାଜିକ କର୍ମୀ, ନର୍ସ ପ୍ରାକ୍ଟିସିଆର୍ କିମ୍ବା ପରିବାର ଚିକିତ୍ସକ ଚିକିତ୍ସା, ପରାମର୍ଶ କିମ୍ବା ଔଷଧ ଭଳି ଚିକିତ୍ସା ସହିତ ମାନସିକ ରୋଗକୁ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ।