ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦକୁ ନେଇ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ଲାନ୍ କ’ଣ, କେବେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ପାଖରେ ଏହି ଆସନ ଥିଲା?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଅଷ୍ଟାଦଶ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପଦକୁ ନେଇ ଜୋରଦାର ହଙ୍ଗାମା ହୋଇଥିଲା। ଏସବୁ ଭିତରେ ଏନଡିଏ ଓମ୍ ବିର୍ଲାଙ୍କୁ ଧ୍ୱନିମତ ଭୋଟରେ ବାଚସ୍ପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ କରିଛି। କିନ୍ତୁ ଉପବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଉପରେ ଏବେ ବି ସନ୍ଦେହ ଲାଗି ରହିଛି। ବାସ୍ତବରେ ଉପବାଚସ୍ପତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇନାହାନ୍ତି ଏବଂ ଚଳିତ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ବହୁତ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବିରୋଧୀ ସାଂସଦଙ୍କୁ ଏହି ପଦ ଦିଆଯାଉ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ଚାହୁଁଛି।

ସପ୍ତଦଶ ଲୋକସଭାରେ ମୋଦି ସରକାର ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦ ଖାଲି ରଖିଥିବା ବେଳେ ଏଥର କଂଗ୍ରେସ ନିଜର ଜଣେ ନେତାଙ୍କୁ ଉପବାଚସ୍ପତି କରିବାକୁ ଜିଦ୍ ଧରିଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି କଂଗ୍ରେସ କାହିଁକି ଏହି ପଦ ପାଇଁ ଜିଦ୍ ଧରିଛି। ତେବେ ଷୋଡ଼ଶ ଲୋକସଭାରେ ଏହି ପଦ ଏଆଇଏଡିଏମକେର ଏମ୍ ଥାମ୍ବିଦୁରାଇଙ୍କୁ ମିଳିଥିଲା।

ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, କଂଗ୍ରେସ ବୁଧବାର ସକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କହି ଆସୁଥିଲା ଯେ ଯଦି ବିଜେପି ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ, ତେବେ ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି ପାଇଁ ନିଜ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ନାମାଙ୍କନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବ, କିନ୍ତୁ ବିଜେପି ତରଫରୁ ସେଭଳି କୌଣସି ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସିନଥିଲା । ଷଷ୍ଠ ଲୋକସଭାରୁ ଷୋଡ଼ଶ ଲୋକସଭା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦ ବିରୋଧୀଙ୍କ ପାଖରେ ଥିଲା।

ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସମୟରେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଭଳି ଉପବାଚସ୍ପତିଙ୍କର ମଧ୍ୟ ସମାନ କ୍ଷମତା ରହିଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଯଦି ବାଚସ୍ପତି ନିଜ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ତେବେ ତାଙ୍କୁ ଉପବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ନିକଟରେ ଇସ୍ତଫା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏହାବ୍ୟତୀତ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୯୫ ଅନୁଯାୟୀ ବାଚସ୍ପତି ପଦ ଖାଲି ପଡ଼ିଲେ କିମ୍ବା ବାଚସ୍ପତି ଗୃହରେ ଉପସ୍ଥିତ ନ ଥିବା ବେଳେ ଉପବାଚସ୍ପତି ଗୃହର ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିଥାନ୍ତି। ସେତେବେଳେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ପାଖରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ଉପବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି। ଏଥିରେ ଗୃହରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଶୃଙ୍ଖଳା ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ଭୁଲ୍ ଆଚରଣ ପାଇଁ ନିଲମ୍ବିତ ହେବା ପରେ ଜଣେ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବାର କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।

ଉପବାଚସ୍ପତି ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ବାଚସ୍ପତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି। ସାଧାରଣତଃ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧିବେଶନରେ ଏହି ପଦ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ତେବେ ନୂଆ ଲୋକସଭାର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କରାଇବାରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନାହିଁ। ଉପବାଚସ୍ପତି ମଧ୍ୟ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଭଳି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ୍ ନିଜ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଉପବାଚସ୍ପତି କରିବା ପାଇଁ ଦଳକୁ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଦରକାର। ତେବେ ଲୋକସଭାର ଉପବାଚସ୍ପତି ବିରୋଧୀ ଦଳରୁ ନିର୍ବାଚିତ ହେବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ୨୦୦୯ରେ ଗଠିତ ଲୋକସଭାରେ କଂଗ୍ରେସର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଥିଲା। ତଥାପି ବିଜେପି ସାଂସଦ କରିଆ ମୁଣ୍ଡା ଉପବାଚସ୍ପତି ହୋଇଥିଲେ।