Indian Currency Cost: ଭାରତୀୟ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ କେତେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ? ଜାଣିଲେ ହୋଇଯିବେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ..
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଭାବନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା ମୁଦ୍ରଣ କରିବା ମହଙ୍ଗା ହୋଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଏହା ସତ୍ୟ ନୁହେଁ। ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଆଡଭାନ୍ସ ସିକ୍ୟୁରିଟି ଫିଚର୍ସ ଥିବା ନୋଟ୍ ଛପାଯାଏ। ତଥାପି ପ୍ରତ୍ୟେକ ନୋଟର ଅସଲି ପ୍ରଡକ୍ସନ ଖର୍ଚ୍ଚ ଏହାର ଫେସ୍ ଭେଲ୍ୟୁର କେବଳ ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟ ନୋଟ୍ ମୁଦ୍ରଣ କରିବାକୁ କେତେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ।
RBI ୧୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ ₹୦.୯୬, ₹୨୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ₹୦.୯୫, ₹୫୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ₹୧.୧୩, ₹୧୦୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ₹୧.୭୭, ₹୨୦୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ₹୨.୩୭ ଏବଂ ₹୫୦୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ₹୨.୨୯ ଖର୍ଚ୍ଚ କରେ। ଭାରତ ଏହାର ଅଧିକାଂଶ କଞ୍ଚାମାଲ ଘରୋଇ ଭାବରେ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବାରୁ ଖର୍ଚ୍ଚ କମ୍ ହୁଏ। ଏଥିରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମୁଦ୍ରା କାଗଜ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା କାଳି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ବହୁଳ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନୋଟ୍ ର ମୂଲ୍ୟକୁ ଆହୁରି ହ୍ରାସ କରେ।
ରଙ୍ଗ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ ସୂତା, ୱାଟରମାର୍କ, ସିକ୍ୟୁରିଟି ଫାଇବର, ଟେକଟାଇଲ ମାର୍କ ଏବଂ ମାଇକ୍ରୋପ୍ରିଣ୍ଟିଂ ଭଳି ଆଡଭାନ୍ସ ଫିଚରଯୁକ୍ତ ନୋଟ୍ ଅଧିକ ମହଙ୍ଗା ପଡିଯାଏ। ଏହି କାରଣରୁ ₹୧୦୦, ₹୨୦୦, ଏବଂ ₹୫୦୦ ନୋଟ୍ ପାଇଁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ବଜେଟ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ। ₹୫୦୦ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ କେବଳ ₹୨.୨୯ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏହା ଏହାର ଫେସ ଭେଲ୍ୟୁର ୨୧୮ ଗୁଣ ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯାହା ଏହାକୁ ପ୍ରଚଳନରେ ସବୁଠାରୁ କମ ଖର୍ଚ୍ଚକାରୀ ନୋଟ୍ କରିଥାଏ।
₹୧୦ ଏବଂ ₹୨୦ ଭଳି ନିମ୍ନ ମୂଲ୍ୟର ନୋଟ୍ ଅଧିକ ଥର ପ୍ରଚଳିତ ହୁଏ ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର ନୋଟ୍ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ, ଯାହା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭାବରେ ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ମୁଦ୍ରଣ ଖର୍ଚ୍ଚ ଟଙ୍କାର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ ନାହିଁ। ଏହି ମୂଲ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, GDP ଶକ୍ତି, ମୁଦ୍ରା ନୀତି ଏବଂ ଜାତୀୟ ସଂରକ୍ଷଣ ଭଳି ଆର୍ଥିକ କାରଣ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ।