ଭୁବନେଶ୍ଵର: ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ନଡ଼ିଆ ବା ଶ୍ରୀଫଳର ଗୁରୁତ୍ୱ ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ। ନିତି ଦିନିଆ ଜୀବନ ଶୈଳୀଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପୂଜା ପାର୍ବଣ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ମାଙ୍ଗଳିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନଡ଼ିଆକୁ ଲୋଡା ଯାଇଥାଏ। ନଡ଼ିଆକୁ ନେଇ କେତେ କାହାଣୀ କବିତା ମଧ୍ୟ ରଚନା କରାଯାଇଛି । ଭାରତ ମହାସାଗର ଏବଂ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗର ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିବାର କୁହାଯାଏ । ବାହାର କଠିନ ଆବରଣ ଭିତର ଅଂଶ କୋମଳ ଥିବା ଏହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଜନକ ଫଳଟି ମେଲାନେସିଆ ଅଞ୍ଚଳ ଅର୍ଥାତ୍ ଇଣ୍ଡୋସେନିଆ, ନ୍ୟୁ ଗୁଏନା, ଫିଜି ଆଦି ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଥମେ ଦେଖାଦେଇଥିବା କତେକ କୁହନ୍ତି। ଗବେଷକଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ହେଉଛି ନଡ଼ିଆର ମୂଳ ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳ ।
ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ନଡ଼ିଆଗଛକୁ ସମସ୍ତ ଇଛା ପୂରଣ କରୁଥିବା ଈଶ୍ୱରୀୟ ବୃକ୍ଷ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହାର ବାହୁଙ୍ଗା କୁଡ଼ିଆ ଘର ନିର୍ମାଣରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ଗଣ୍ଡି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ସେହିପରି କତାରୁ ନିତିଦିନିଆ ସାମଗ୍ରୀଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବହୁ ଦରକାରୀ ଦ୍ରବ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ। ଅତି ଉପଯୋଗୀ ନଡ଼ିଆ ଏବଂ ଏହାର ଗଛ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୨୦୦୯ରେ ଏସିଆନ୍ ଆଣ୍ଡ୍ ପାସିଫିକ୍ କୋକନଟ୍ କମ୍ୟୁନିଟି(ଏପିସିସି) ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଅଣ-ଲାଭକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ଗଠନ ଦିନକୁ ମନେ ରଖିବା ସହିତ ନଡ଼ିଆର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ଲାଗି ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨କୁ ବିଶ୍ୱ ନାରିକେଳ ଦିବସ ଭାବେ ପାଳନ ଲାଗି ଏପିସି ପକ୍ଷରୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା।
୨୦୦୯ ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ନଡ଼ିଆ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା | ଏସୀୟା ଏବଂ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାଦେଶୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ନଡ଼ିଆ ଦିବସ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ | ନଡ଼ିଆ ଦିବସ ପାଳନ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ନଡ଼ିଆ ଚାଷ ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା | ‘ନଡିଆ’ ହେଉଛି ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍ ଶବ୍ଦ ‘କୋକୋ’ ଏବଂ ‘ବାଦାମ’ ର ମିଶ୍ରଣ | ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ପରେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ ନଡ଼ିଆ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ |
ଭାରତୀୟ ଧାର୍ମିକ ସଂସ୍କୃତିରେ ନଡ଼ିଆର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏହାକୁ ‘ଶ୍ରୀଫଳ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପୂଜା ସମୟରେ ନଡ଼ିଆ ଅର୍ପଣ କିମ୍ବା ଭାଙ୍ଗିବାର ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ଏହାକୁ ପୂଜା ସାମଗ୍ରୀ ଭାବରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ପୃଥିବୀରେ ଅବତାରିତ ହେଲେ, ସେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଏବଂ କାମଧେନୁ ଗାଇ ସହିତ ନଡ଼ିଆ ଆଣିଥିଲେ | ସେଥିପାଇଁ ନଡ଼ିଆ ଗଛକୁ ‘କଳ୍ପବୃକ୍ଷ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ | କୁହାଯାଏ ଯେ ତ୍ରିଦେବ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ମହେଶ୍ଵର ନଡ଼ିଆରେ ବାସ କରିଥାନ୍ତି ।
ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର ନଡ଼ିଆକୁ ମାନବ ରୂପରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ଥରେ ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର ଇନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ଉପରେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ୱର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଵର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବାବେଳେ, ସେ ମାନବ ରୂପରେ ନଡ଼ିଆ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ | ସେଥିପାଇଁ ନଡ଼ିଆର ବାହାରେ ଦୁଇଟି ଆଖି ଏବଂ ପାଟି ରହିଥିବା ଦେଖାଯାଏ |