ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଆମେ ପ୍ରତିଦିନ ରାସ୍ତାରେ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ ଦେଖୁଛୁ, ଯାହା ଆମ ଯାତ୍ରାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିଥାଏ। କିନ୍ତୁ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ କେଉଁଠାରେ ଓ କେମିତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା? ‘ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ’ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଯାତାୟାତର ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶର ଇତିହାସ ବିଷୟରେ କହିବୁ, ଯାହାର କାହାଣୀ ରୋମାଞ୍ଚକର ହେବା ସହ ଏହାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦ ଥିଲା। ଏହା ଜାଣି ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ!
ପ୍ରଥମ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲର ଆରମ୍ଭ
ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ ପ୍ରାୟ ୧୫୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ, ୯ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୬୮ରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ଲଣ୍ଡନରେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ବ୍ରିଟିଶ ସଂସଦ ନିକଟସ୍ଥ ଗ୍ରେଟ୍ ଜର୍ଜ ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ ଓ ବ୍ରିଜ୍ ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ର ଛକରେ ଲାଗିଥିଲା। ଏହି ସିଗ୍ନାଲର ଡିଜାଇନର ଥିଲେ ରେଳ ସିଗ୍ନାଲ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଜନ୍ ପିକ୍ ନାଇଟ୍, ଯିଏ ରେଳବାଇରେ ସିଗ୍ନାଲିଂ ସିଷ୍ଟମରେ ଥିବା ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ରାସ୍ତାରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଭିଡ଼କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ।
ଏହି ସିଗ୍ନାଲ ସେହି ସମୟରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅନନ୍ୟ ଥିଲା। ଏହା ଏକ ଗ୍ୟାସ୍-ଲ୍ୟାମ୍ପ ଆଧାରିତ ସିଗ୍ନାଲ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ରେଳ ସିଗ୍ନାଲ ପରି ଲାଲ ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ସେମାଫୋର ଆର୍ମ (ବାହୁ) ଲାଗିଥିଲା। ଦିନ ସମୟରେ ପୋଲିସକର୍ମୀମାନେ ଏହି ଯାନ୍ତ୍ରିକ ସେମାଫୋର ଆର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ, ଆଉ ରାତିରେ ଦୂରରୁ ଦେଖାଯିବା ପାଇଁ ଗ୍ୟାସ୍ ଲାଇଟ୍ ଜଳାଯାଉଥିଲା। ଏହାକୁ ଜଣେ ପୋଲିସକର୍ମୀ ମାନୁଆଲି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିଲେ, ଯିଏ ଯାତାୟାତର ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁସାରେ ଏହି ଲାଇଟ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ବଦଳାଉଥିଲେ।
ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ, ଏହି ବୈପ୍ଳବିକ ଆବିଷ୍କାରର ଆୟୁଷ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ଦୁଃଖଦ ଥିଲା। ମାତ୍ର କିଛି ମାସ ପରେ, ୧୮୬୯ ଜାନୁଆରୀରେ ଏକ ଭୟଙ୍କର ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା। ସିଗ୍ନାଲରେ ଗ୍ୟାସ୍ ଲିକ୍ ହେବା କାରଣରୁ ଏକ ବିସ୍ଫୋରଣ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଏତେ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ଯେ ଏହା ଆଖପାଖର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଥରାଇ ଦେଇଥିଲା। ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ସିଗ୍ନାଲ ପାଖରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଜଣେ ପୋଲିସକର୍ମୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା ପରେ ଏହି ପ୍ରଥମ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲକୁ ତୁରନ୍ତ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି ଘଟଣା ଏତେ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା ଯେ ଏହାପରେ ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି ରାସ୍ତାରେ ଏପରି ସିଗ୍ନାଲ ଲଗାଇବାର ସାହସ କେହି କରି ନଥିଲେ। ଏହା ଯାତାୟାତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ବିକାଶକୁ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ଅଟକାଇ ଦେଇଥିଲା। ଏହି ଘଟଣା ଦର୍ଶାଇଥାଏ ଯେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସମୟରେ ନୂଆ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି କେତେ ବିପଜ୍ଜନକ ହୋଇପାରେ, ବିଶେଷକରି ଯେତେବେଳେ ସୁରକ୍ଷା ମାନଦଣ୍ଡ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ବିକଶିତ ହୋଇ ନଥାଏ।
ଆଧୁନିକ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲର ବିକାଶ
ଗ୍ୟାସ୍-ଲ୍ୟାମ୍ପ ସିଗ୍ନାଲର ଅସଫଳତା ପରେ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷିତ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଯାତାୟାତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଥିଲା। ପ୍ରାୟ ୫୦ ବର୍ଷ ପରେ, ୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୧୪ରେ ଆମେରିକାର କ୍ଲିଭଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ ସ୍ଥାପନ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ଲାଲ ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଲାଇଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲା ଓ ଏକ ଟ୍ରାଫିକ୍ ପୋଲିସ ଅଫିସରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହେଉଥିଲା। ଧୀରେ ଧୀରେ ଏହି ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ସିଗ୍ନାଲଗୁଡ଼ିକ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବ୍ୟାପିଗଲା, ଯାହା ରାସ୍ତାରେ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବହୁତ ଉନ୍ନତି ଆଣିଲା। ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ ୧୯୫୦ ଦଶକରେ କୋଲକାତା (ସେତେବେଳେ କଲିକତା)ରେ ଲାଗିଥିଲା, ଯାହା ଦେଶରେ ଆଧୁନିକ ଯାତାୟାତ ପରିଚାଳନାର ଆରମ୍ଭର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥିଲା। ଆଜି ଆମେ ଯେଉଁ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ ଦେଖୁଛୁ, ତାହା ଏହି ଦୀର୍ଘ ବିକାଶ ଯାତ୍ରାର ଫଳ।
Comments are closed.