Green Crackers: ସବୁଜ ବାଣ କ’ଣ?, ଯାହାକୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଫୁଟାଇବାକୁ ଦେଇଛନ୍ତି ଅନୁମତି…ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣକୁ କିପରି ରୋକିବ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦୀପାବଳି ପାଖେଇ ଆସିଛି। ସମସ୍ତେ ପର୍ବ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ କରିସାରିଛନ୍ତି । ଏହା ଏକ ପର୍ବ ଯାହାକୁ ବାଣର ଶବ୍ଦ ବିନା ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଏ। ହେଲେ ଦିଲ୍ଲୀ-ଏନସିଆରରେ ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁଁ, ବାଣ ଫୁଟାଇବା ଉପରେ କିଛି କଟକଣା ରହିଛି। ଯାହାକୁ ନେଇ ସେଠିକା ବାସିନ୍ଦା ଚିନ୍ତାରେ ଥିବା ବେଳେ ଏହା ଉପରେ ବଡ ରାୟ ଦେଇଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ।

ବୁଧବାର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଦୀପାବଳି ସମୟରେ ଦିଲ୍ଲୀ-ଏନସିଆରରେ କିଛି ସର୍ତ୍ତ ସହିତ ସବୁଜ ବାଣ ବିକ୍ରୟ ଏବଂ ଫୁଟାଇବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଛନ୍ତି। ଯାହା ପରେ ଏବେ ଜାତୀୟ ରାଜଧାନୀର ଲୋକମାନେ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮ ରୁ ୨୧ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁଜ ବାଣ ଫୁଟାଇପାରିବେ। ଏହା ସହିତ, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୋର୍ଡ ଏବଂ ଜାତୀୟ ରାଜଧାନୀ କ୍ଷେତ୍ର (NCR)ର ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୋର୍ଡଗୁଡ଼ିକୁ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮ ତାରିଖରୁ ବାୟୁ ଗୁଣବତ୍ତା ସୂଚକାଙ୍କ (AQI) ଉପରେ ନଜର ରଖିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

ଏହି ସବୟରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଏହି ସବୁଜ ବାଣ କ’ଣ?, ସାଧାରଣ ବାଣ ଠାରୁ ଏହା ଭିନ୍ନ କିପରି?

ସବୁଜ କ୍ରାକର ପାରମ୍ପରିକ ଆତସବାଜି ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ। ଏଗୁଡ଼ିକ ବାୟୁ ଏବଂ ଶବ୍ଦ ପ୍ରଦୂଷଣ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି। ଏଗୁଡ଼ିକ ଭାରତରେ CSIR-NEERI ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ହୋଇଛି। ଏଗୁଡ଼ିକ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ, ବିଶେଷକରି ଦୀପାବଳି କିମ୍ବା ନୂତନ ବର୍ଷ ସମୟରେ ଆତସବାଜି ବ୍ୟବହାର ସହିତ ଜଡିତ ପରିବେଶଗତ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିପଦକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।

ପାରମ୍ପରିକ ଆତସବାଜି ପରି, ସବୁଜ କ୍ରାକରରେ ବେରିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍, ଆର୍ସେନିକ୍ କିମ୍ବା ସୀସା ଭଳି କ୍ଷତିକାରକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ନଥାଏ। ଏଗୁଡ଼ିକ ପୋଟାସିୟମ୍-ଆଧାରିତ ଯୌଗିକ, ହ୍ରାସିତ ଆଲୁମିନିୟମ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କମ୍ ନିର୍ଗମନ ସାମଗ୍ରୀ ଭଳି ସୁରକ୍ଷିତ ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। କିଛି ପ୍ରକାର, ଯେପରିକି SWAS ଏବଂ SAFAL, ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଜଳୀୟ ବାଷ୍ପ ମଧ୍ୟ ଛାଡ଼ନ୍ତି କିମ୍ବା ଧୂଳିକୁ ଦମନ କରନ୍ତି।

ପାରମ୍ପରିକ ବାଣ ଫୁଟାଇବା ତୁଳନାରେ ସବୁଜ କ୍ରାକର ୩୦-୫୦ ପ୍ରତିଶତ କମ୍ ନିର୍ଗମନ କରିଥାଏ। ଏଗୁଡ଼ିକ PM2.5, PM10, ସଲଫର ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ (SO₂), ଏବଂ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ (NOx) କମ୍ ନିର୍ଗତ କରିଥାଏ ଏବଂ କମ୍ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ, ସାଧାରଣତଃ ୧୨୫ dB ରୁ କମ୍। ତଥାପି, ଏଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ ଏବଂ ବାୟୁ ଗୁଣବତ୍ତା ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୁଏ।

ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ବିକଳ୍ପ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ, ସବୁଜ କ୍ରାକରର ସେମାନଙ୍କର ସୀମା ଅଛି। ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କର ଉପଲବ୍ଧତା ସୀମିତ, ଏବଂ ନକଲି ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣ। ଜନସଚେତନତା ମଧ୍ୟ କମ୍, ଏବଂ ସମସ୍ତ ସବୁଜ-ଲେବଲ୍ କ୍ରାକର ପ୍ରମାଣିତ ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସତ୍ୟତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ QR କୋଡ୍ ଏବଂ CSIR ଯାଞ୍ଚ ଆବଶ୍ୟକ।