ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ଓ ଇରାନ ମଧ୍ୟରେ ଐତିହାସିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି। ଭାରତ ପାଇଁ ଇରାନ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଦେଶ। ଇରାନରେ ଭାରତର ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଚାଲୁଛି। କିନ୍ତୁ, ଇସ୍ରାଏଲ-ଇରାନ ସଂଘର୍ଷ ଯୋଗୁଁ ଏହି ପ୍ରୋଜେକ୍ଟଗୁଡ଼ିକରେ ବିଳମ୍ବ, ବାଣିଜ୍ୟରେ ବାଧା, ତୈଳ ମୂଲ୍ୟରେ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଭଳି ଗମ୍ଭୀର କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ। ଭାରତକୁ ଇରାନ ଓ ଇସ୍ରାଏଲ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ, କାରଣ ଉଭୟ ଦେଶ ଭାରତ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଯଦି ସଂଘର୍ଷ ବଢ଼େ, ତେବେ ଏହା ଭାରତ ଉପରେ ଗମ୍ଭୀର ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ, ଯାହା ଭାରତର ବ୍ୟାପକ ଭୂ-ରଣନୀତିକ ହିତ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ଏହା ଇରାନରେ ଚାଲୁଥିବା ଭାରତୀୟ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଏବଂ ସମଗ୍ର ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ ଅନେକ କ୍ଷତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ଏବଂ ଆମ ବୈଦେଶିକ ନୀତି ପାଇଁ ଏକ ଜଟିଳ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ।
ଚାବାହାର ବନ୍ଦର ହେଉଛି ଇରାନରେ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ। ଭାରତ ଏହି ବନ୍ଦରର ବିକାଶରେ, ବିଶେଷ କରି ଶହୀଦ ବେହେଶ୍ତି ଟର୍ମିନାଲରେ, ବଡ଼ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ କରିଛି। ଭାରତ ଏହି ଟର୍ମିନାଲ ପାଇଁ ୮୫ ନିୟୁତ ଡଲାର (ପ୍ରାୟ ୭.୫୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା) ନିବେଶ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛି। ଏହା ସହ ବନ୍ଦର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ କ୍ରେନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପକରଣ ଯୋଗାଇ ଦେଇଛି। ଚାବାହାର ବନ୍ଦର ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ରଣନୀତିକ ପ୍ରବେଶ ଦ୍ୱାର, ଯାହା ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ଏବଂ ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପ୍ରବେଶ ଯୋଗାଇଦେଇଥାଏ। ଏହା ଚୀନର ଗ୍ୱାଦାର ବନ୍ଦରକୁ ଟକ୍କର ଦେବାରେ ସକ୍ଷମ। ଭାରତ ଓ ଇରାନ ଚାବାହାର-ଜାହେଦାନ ରେଳ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟକୁ ମଧ୍ୟ ଶୀଘ୍ର ଶେଷ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ପ୍ରାୟ ୭୦୦ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ହେବ ଏବଂ ମାଲ ପରିବହନକୁ ସହଜ କରିବ।
ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ପରିବହନ ଗଲିଆରା (INSTC) ହେଉଛି ୭,୨୦୦ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଏକ ବହୁମୁଖୀ ପରିବହନ ଗଲିଆରା। ଏହା ଭାରତ, ଇରାନ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ଆର୍ମେନିଆ, ଆଜରବୈଜାନ, ରୁଷିଆ, ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ଓ ୟୁରୋପ ମଧ୍ୟରେ ମାଲ ପରିବହନ ପାଇଁ ନିର୍ମାଣ ହେଉଛି। ଚାବାହାର ବନ୍ଦର ଏହି ଗଲିଆରାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ। ଏହି ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଓ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ଏହି ଗଲିଆରା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଚାଲୁ ହୋଇନାହିଁ, ନିର୍ମାଣ ଚାଲିଛି, କିନ୍ତୁ କେତେକ ଅଂଶର ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି। ଐତିହାସିକ ଭାବେ ଇରାନ ଭାରତର ଅଶୋଧିତ ତୈଳ ଆବଶ୍ୟକତାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ (୨୦୧୯ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରାୟ ୧୨%) ପୂରଣ କରୁଥିଲା। କିନ୍ତୁ, ଆମେରିକୀୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଯୋଗୁ ଏହି ଆମଦାନୀ ବହୁତ କମିଯାଇଛି। ତଥାପି, ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଊର୍ଜା ସହଯୋଗ ଅପଡେଟ୍ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ନିରନ୍ତର ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି।
Comments are closed.