କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟର ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ସମସ୍ତ ନେତା ଏବଂ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି। ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭିଭିଆଇପିଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଥିବା ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି? ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହା ବିଷୟରେ କହିବୁ।

ସୁରକ୍ଷା କିଏ ପାଏ?
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଶର ଯେକୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀରେ ଥିବା ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଯଦି ଦେଶର କୌଣସି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଅର୍ଜନ କରିଥିବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ଜୀବନ ପ୍ରତି କୌଣସି ପ୍ରକାରର ବିପଦର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଅନେକ ସମୟରେ ଭିଭିଆଇ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦାବି କରିପାରିବେ। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସରକାର ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକ ବିପଦ ଧାରଣାର ସମୀକ୍ଷା କରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।

କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ତରରେ ସୁରକ୍ଷା ପରିଚାଳନା କରିବା ସହ ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଇଥାନ୍ତି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି, କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଇତ୍ୟାଦି ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ଏବଂ ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି। ଏଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟତୀତ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସେହି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଦେଶ ଏବଂ ବିଶ୍ୱରେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଏବଂ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଜୀବନ ବିପଦରେ ଅଛି।

କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ବର୍ଗ
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ପାଞ୍ଚଟି ବର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ X, Y, Y+, Z ଏବଂ Z+ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପଦବୀ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସାମ୍ନା କରୁଥିବା ବିପଦ ଅନୁସାରେ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଯଦି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଏଜେନ୍ସି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦ ଥିବା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି, ତେବେ ଏଜେନ୍ସି ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ଏହାର ରିପୋର୍ଟ ପଠାଇଥାଏ। ଯେଉଁଠାରେ ସମୀକ୍ଷା ପରେ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଏ।

ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା
ରାଜ୍ୟରେ ସୁରକ୍ଷାର ଦାୟିତ୍ୱ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଥାଏ। ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଇ ଦେଉଛୁ ଯେ ସମ୍ବିଧାନର ସପ୍ତମ ଅନୁସୂଚୀ ଅନୁଯାୟୀ, ପୋଲିସ ଏବଂ ସାର୍ବଜନୀନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରାଜ୍ୟ ଅଧୀନରେ ଆସେ। ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜ୍ୟର ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇବା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ। ତଥାପି, କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ସୁରକ୍ଷା ପାଇବେ କି ନାହିଁ ତାହା ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତି।

ବିପଦ ଆସିଲେ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ
ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରଶାସନକୁ କୁହନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ପ୍ରତି ଆତଙ୍କବାଦ, ମାଫିଆ କିମ୍ବା ଗ୍ୟାଙ୍ଗଷ୍ଟରଙ୍କ ବିପଦ ରହିଛି, ତେବେ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମାମଲାର ତଦନ୍ତ କରିବା ପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ବିପଦର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଆଧାରରେ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧି, ହ୍ରାସ କିମ୍ବା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଏ। ଆପଣଙ୍କୁ କହିରଖୁଛୁ ଯେ ଏହି କାମ ସୁରକ୍ଷା ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଦୁଇଟି କମିଟି ଦ୍ୱାରା କରାଯାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସୁରକ୍ଷା କଭର ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କରେ କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରନ୍ତି।