କେମିତି ହୋଇଥିବା ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ? ସେହି ଦୁଇ ଘଣ୍ଟାର ରହସ୍ୟମୟ କଥା

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ, ଯିଏ ଅଳ୍ପ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ଅସାଧାରଣ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଚିରସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି, ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ୧୨୩ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ୧୯୦୨ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୪ ତାରିଖରେ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଶେଷ ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ସେ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ, ତଥାପି ସେ ଏକାନ୍ତବାସରେ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ହୋଇ ମହାସମାଧି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରେ। ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ଜଣେ ବିଲକ୍ଷଣ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ଏବଂ ପ୍ରଖର ମେଧାର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ।

୧୮୯୩ ମସିହାରେ ଚିକାଗୋରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବିଶ୍ବ ଧର୍ମ ସଂସଦରେ ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ଐତିହାସିକ ଭାଷଣ ତାଙ୍କୁ ବିଶ୍ବବ୍ୟାପୀ ଖ୍ୟାତି ଆଣି ଦେଇଥିଲା। ତାଙ୍କର “ମୋର ଆମେରିକୀୟ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ” ସମ୍ବୋଧନ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଚାଲିଛି। ତେବେ, ୧୯୦୧ରେ ଜାପାନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବିଶ୍ବ ଧର୍ମ ସଂସଦରେ ସେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ପାରି ନଥିଲେ, ଯାହାର କାରଣ ଥିଲା ତାଙ୍କର ଖରାପ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ। ଗୋପାଳ ଶ୍ରୀନିବାସ ବାନହଟ୍ଟୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଅନୁସାରେ, ଜୀବନର ଶେଷ ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ବାମୀଜୀ ଆସ୍ଥମା, ମଧୁମେହ ଏବଂ ଅନିଦ୍ରା ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ଥିଲେ। ତଥାପି, ସେ ଧ୍ୟାନ, ଲେଖନ ଏବଂ ରାମକୃଷ୍ଣ ମିଶନର ପ୍ରସାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ରହୁଥିଲେ।

ରାଜଗୋପାଳ ଚଟ୍ଟୋପାଧ୍ୟାୟଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଅନୁସାରେ, ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଶେଷ ଦିନଗୁଡ଼ିକ ବେଲୁର ମଠରେ ବିତାଇଥିଲେ। ୧୯୦୨ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୪ ତାରିଖରେ, ସେ ସକାଳେ ଉଠି ନିୟମିତ ଭାବେ ତିନି ଘଣ୍ଟା ଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ସେ ମଠରେ ଥିବା ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଶୁକ୍ଳ ଯଜୁର୍ବେଦ ଓ ଯୋଗ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ପଢ଼ାଇଥିଲେ। ଦିନ ସମୟରେ ସେ ବେଲୁର ମଠରେ ଏକ ବୈଦିକ କଲେଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ନେଇ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ।

ସନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୭ଟା ବେଳେ ସେ ପୁନର୍ବାର ଧ୍ୟାନ ପାଇଁ ଯାଇଥିଲେ। କେ. ଏସ. ଭାରତୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଅନୁସାରେ, ସେ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ ସମୟରେ କୌଣସି ବାଧା ନ ଦେବାକୁ କହିଥିଲେ। ରାତି ପ୍ରାୟ ୯:୨୦ ବେଳେ ଧ୍ୟାନ ଅବସ୍ଥାରେ ହିଁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କ ମତରେ, ସ୍ବାମୀଜୀ ମହାସମାଧି ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସେହିଭଳି ସ୍ବାମୀ ବିରଜାନନ୍ଦଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଅନୁସାରେ, ସ୍ବାମୀଜୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ଥିଲା ମସ୍ତିଷ୍କରେ ରକ୍ତନଳୀ ଫାଟିବା। ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟମାନେ ମାନୁଥିଲେ ଯେ ଏହା ବ୍ରହ୍ମରନ୍ଧ୍ର ଯୋଗୁ ହୋଇଥିଲା। ସ୍ବାମୀଜୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ଶବ ସଂସ୍କାର ବେଲୁରରେ ଗଙ୍ଗାତଟରେ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ୧୬ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତାଙ୍କ ଗୁରୁ ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସଙ୍କର ଶବ ସଂସ୍କାର ହୋଇଥିଲା।

ସ୍ବାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ ନିଜେ କହିଥିଲେ ଯେ ସେ ୪୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ ବଞ୍ଚିବେ ନାହିଁ। ମାତ୍ର ୩୯ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କର ଦେହତ୍ୟାଗ ହେବା ସହ ଏହି ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ ସତ୍ୟ ହୋଇଥିଲା। ସେ ନିଜ ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ କହିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ—ଭାରତ ଓ ବିଶ୍ବରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜାଗରଣ, ମାନବ ସେବା ଏବଂ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଆତ୍ମବିଶ୍ବାସ ପ୍ରଦାନ କରିବା।