ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆଜିକାଲି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଭେଟିବା ସମୟରେ ହାତ ବଢାଇବା ସବୁଠାରୁ ସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଲଟିଛି, କିନ୍ତୁ ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ଏହି ପରମ୍ପରା କେବେଠାରୁ ଏବଂ କିପରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା? ଲୋକମାନେ ସାକ୍ଷାତ ସମୟରେ ସର୍ବଦା ଏହିପରି ହାତ ମିଳାଉଥିଲେ ନା ଏହା ପଛରେ ଭୟ, ରଣନୀତି ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସର କାହାଣୀ ଅଛି? ହାତ ମିଳାଇବା କେବଳ ଏକ ସୌଜନ୍ୟ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା ସାମାଜିକ ଇଙ୍ଗିତ ଯାହା ଯୁଦ୍ଧ, ରାଜନୀତି ଏବଂ ବନ୍ଧୁତାର ଇତିହାସକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…
ଆଜିକାଲି ହାତ ମିଳାଇବା ସମ୍ମାନ, ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ସମାନତାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ଏକ ବ୍ୟବସାୟିକ ଚୁକ୍ତି, କୂଟନୈତିକ ସାକ୍ଷାତ, କିମ୍ବା ପ୍ରଥମ ପରିଚୟ ହେଉ, ହାତ ମିଳାଇବା ଏକ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଇଙ୍ଗିତରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ପରମ୍ପରା ହଠାତ୍ ଉଭା ହୋଇନାହିଁ; ଏହା ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷର ସାମାଜିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବର୍ତ୍ତନରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଛି। ଇତିହାସ ଆମକୁ କୁହେ ଯେ ମଣିଷ କେବଳ ସେତେବେଳେ ହାତ ବଢ଼ାଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରିବାକୁ ଶିଖିଥିଲେ।
ହାତ ମିଳାଇବାର ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ପ୍ରମାଣ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୯ମ ଶତାବ୍ଦୀର। ଏକ ପଥର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିରିଆନ ରାଜା ଶାଲମାନସେର III ଏବଂ ବାବିଲୋନୀୟ ଶାସକ ମାର୍ଦୁକ-ଜାକିର-ଶୁମି I ହାତ ମିଳାଇବାର ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି। ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ଅନୁସାରେ, ଏହି ଦୃଶ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ଚୁକ୍ତି ଏବଂ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସେହି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ, ହାତ ମିଳାଇବା ଶକ୍ତି ନୁହେଁ, ବରଂ ଚୁକ୍ତିର ଏକ ପ୍ରତୀକ ଥିଲା।
ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସରେ, ହାତ ମିଳାଇବାକୁ ଡେକ୍ସିଓସିସ୍ କୁହାଯାଉଥିଲା। ଏହା ସମାନତା, ବନ୍ଧୁତା ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା। ଗ୍ରୀକ୍ ମୂର୍ତ୍ତି ଏବଂ ସାହିତ୍ୟ, ବିଶେଷକରି ହୋମରଙ୍କ ମହାକାବ୍ୟ, ଯୋଦ୍ଧା, ସହଯୋଗୀ ଏବଂ ଦେବତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହାତ ମିଳାଇବାର ଉଲ୍ଲେଖ କରେ। ଏଠାରେ ହାତ ମିଳାଇବା ଏକ ଉପାୟ ଥିଲା ଯାହା ଦେଖାଇବା ପାଇଁ ଯେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ପରସ୍ପରକୁ ସମାନ ଭାବରେ ଚିହ୍ନିଥିଲେ। ମଧ୍ୟଯୁଗରେ, ହାତ ମିଳାଇବାର ଶୈଳୀ କିଛି ଭିନ୍ନ ଥିଲା। ଲୋକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ହାତ ମିଳାଇ ନିଶ୍ଚିତ କରୁଥିଲେ ଯେ ଅନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତ ଭିତରେ କୌଣସି ଅସ୍ତ୍ର ଲୁଚି ରହିବ ନାହିଁ।
ସେତେବେଳେ, ହାତ ମିଳାଇବା ଶାନ୍ତିର ଏକ ନୀରବ ଚୁକ୍ତି ଥିଲା, ଏକ ନୀରବ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଥିଲା ଯେ ସାକ୍ଷାତ ହିଂସାରେ ପରିଣତ ହେବ ନାହିଁ। ହାତ ମିଳାଇବା ପୂର୍ବରୁ, ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଅଭିବାଦନର ଅନେକ ଉପାୟ ଥିଲା। ଭାରତରେ, ହାତ ମିଳାଇବା ଏବଂ ହାତ ମିଳାଇ ଅଭିବାଦନ କରିବା ସମ୍ମାନ ଏବଂ ନମ୍ରତାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା। ଏସୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ନଇଁ ପଡ଼ିବା ଏବଂ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଁଇ ଅଭିବାଦନ କରିବା ସାଧାରଣ ଥିଲା। ପରିବାର ଏବଂ ନିକଟତମ ବନ୍ଧୁମାନେ ପରସ୍ପରକୁ ଆଲିଙ୍ଗନ କରି ସ୍ୱାଗତ କରୁଥିଲେ, ଯେତେବେଳେ ଦୂରରୁ ହାତ ହଲାଇ ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଅଭିବାଦନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା। ଅନେକ ସଂସ୍କୃତିରେ, କେବଳ ଆଖି ମିଶା କିମ୍ବା ସାମାନ୍ୟ ହସ ସମ୍ମାନ ଦେଖାଇବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଥିଲା।