‘ବସୁଦେବ ସୁତ ଦେବଂ କଂସ,ଚାଣୁର ମର୍ଦନଂ।
ଦେବକୀ ପରମାନଂଦମ କୃଷ୍ଣମ ବନ୍ଦେ ଜଗତଗୁରୁମ। ।’
ଭାଦ୍ରବ କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀ ଦିନ ସାନ୍ଧ୍ୟ ଧୂପ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଜୟ ବିଜୟ ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ ହୋଇଥାଏ । ସୁଧସୁଆର ସେବକ ଭଣ୍ଡାର ଦ୍ୱାର ଆଗରେ (ଭିତର କାଠ ସମ୍ମୁଖ) ପୋଛା ମାରନ୍ତି । ତତ୍ପରେ, ପୂଜାପଣ୍ଡା ସେବକ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଣ୍ଣ ମୁରୁଜରେ ମଣ୍ଡଳ କାଟିଥାନ୍ତି। ଏହି ମଣ୍ଡଳ ମଧ୍ୟରେ ଷଷ୍ଠୀ ଦେବୀ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାନ୍ତି । ତତ୍ପରେ, ଏକ ଭଦ୍ରମଣ୍ଡଳ ଅଙ୍କନ କରାଯାଇଥାଏ । ମଣ୍ଡଳ ନିକଟରେ ଶାଳ କିମ୍ବା ଶ୍ରୀପର୍ଣ୍ଣ କାଠରେ ପୀଠାସନ ରଖାଯାଏ, ସେହି ଆସନ ଉପରେ ଚିତ୍ରପଟ ରଖାଯାଏ । ଏହି ଚିତ୍ରପଟକୁ ଜନ୍ମପଟି କୁହାଯାଏ ।
ଏହାପରେ ଗମ୍ଭୀରା ସମ୍ମୁଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ପାଣି ପଡ଼ି ଧୁଆ ହୋଇଥାଏ । ସୁଧସୁଆର ମଣ୍ଡଳ ପାଖେ ପୂଜା ଠା’ କରିଥାନ୍ତି । ପୂଜାପଣ୍ଡା, ପତିମହାପାତ୍ର, ମୁଦିରସ୍ତ ବସି ସଂକଳ୍ପ ବାକ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି । ଏହାପରେ ବରୁଣ ପୂଜା ହୋଇଥାଏ । ଚିତ୍ରକାର ସେବକ ଦେଇଥିବା କୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମପଟି ଉପରେ ଏକ କୃଷ୍ଣ ଚିତ୍ରତ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ରଖା ଯାଇଥାଏ । ଏହାପରେ ଚକଡ଼ା ଛାମୁରେ ପାଣି ପଡି ନଅଟି ପନ୍ତି ଭୋଗ ବଢ଼ା ହୋଇଥାଏ । ଫୁଲମାଳ ଓ ଚନ୍ଦନ ଲାଗି ହୋଇଥାଏ । ପୂଜାପଣ୍ଡା ପଂଚଉପଚାରରେ ପୂଜା କରି ପନ୍ତି ଭୋଗ ଓ ତାମ୍ବୁଳ ପୁଷ୍ପାଞ୍ଜଳି ଆଦି ଅର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି ।
ଏହାପରେ ଦକ୍ଷିଣୀ ଘରୁ ଶ୍ରୀମଦନମୋହନ ଙ୍କୁ ଆଣି ରତ୍ନସିଂହାସନ ଉପରେ ବିଜେ କରାହୋଇଥାଏ । ଆଜ୍ଞା ମାଳ ପ୍ରଦାନ ହୋଇଥାଏ । ତତ୍ପରେ ମହାଜନ ସେବକ ଶ୍ରୀମଦନମୋହନଙ୍କୁ ଆଣି ମଣ୍ଡଳର ପୂର୍ବଭାଗରେ ବିଜେ କରିଥାନ୍ତି । ନୈବେଦ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ରଖାଯାଇଥାଏ । ପୂଜାପଣ୍ଡା ସେବକ ଶ୍ରୀମଦନମୋହନ (ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ), ଦେବକୀ ଗର୍ଭରେ ଅଛନ୍ତି ଏହା ଚିନ୍ତା କରି ବାଳ କୃଷ୍ଣ ମନ୍ତ୍ର ରେ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି । ପୂଜା ଶେଷରେ ରୁପା ପାତ୍ରରେ ହଳଦୀ ପାଣି ଧରି ଦେଵକୀଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମ ହେଲେ ଭାବି ତାଙ୍କର ପାଦ ତଳେ ସେହି ହରିଦ୍ରା ଜଳ ଢାଳିଥାନ୍ତି । ଦୋଷ କାଟିବା ପାଇଁ ଜିରା, ଜାଇଫଳ, ଲବଙ୍ଗ, ତେଜପତ୍ରକୁ ଚୂର୍ଣ୍ଣ କରି ମିଠା ଓ ଗାଈ ଘିଅ ମିଶ୍ରିତ କରି ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ନିବେଦନ କରନ୍ତି । ତତ୍ପରେ ମୁଦିରସ୍ତ ହଳଦିଆ ବସ୍ତ୍ର, ଚନ୍ଦନ ଓ ଦୟଣାମାଳ ସମର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି । ଏହିପରି ଭାବେ ପୂଜାପଣ୍ଡା ଗର୍ଭଉଦକ କର୍ମ କରି ଶୀତଳ ଭୋଗ ଷୋଡଶ ଉପଚାର ରେ ମଣୋହି କରିଥାନ୍ତି । ଏହାପରେ ଦୁଇଜଣ ମହାଜନ ଲୁଗା ଘୋଡାଇ ହୋଇ ଦେବକୀ ବସୁଦେବ ବେଶ ହୋଇ ଜନ୍ମ ଚକଡ଼ା ଠାରେ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କୁ ଜନ୍ମ କରାଇଥାନ୍ତି । ତତ୍ପରେ, ମୁଦିରସ୍ତ ସେବକ ପ୍ରସାଦ ଲାଗି କରିଥାନ୍ତି । ପାଳିଆ ମହାସୁଆର ଦୁଧ, ଲହୁଣୀ ଓ ଗାଣ୍ଡୁଷ ମସଲା ଦେଲେ ପୂଜାପଣ୍ଡା ସମର୍ପଣ କରି ମଣୋହି କରାଇଥାନ୍ତି ଓ କର୍ପୁର ଆଳତି କରିଥାନ୍ତି ।
‘ଦୀନବନ୍ଧୋ କୃପାସିନ୍ଧୋ ଧର୍ମପାଳନତତ୍ପର !
ଦାନବାନାଂ ବିନାଶାୟ ଋକ୍ଷଣାୟ ସତ୍ୟଂ ପୁନଃ ॥
ତ୍ୱତ୍ତୋ ଭବନ୍ତି ମତ୍ସାଦ୍ୟା ଅବତାରାସ୍ତବାଜ୍ଞୟା !
ଇଦାନୀଂ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ରସ୍ୟ ଜନ୍ମନେ ପଦ୍ମଲୋଚନ !
ଆଜ୍ଞାଂ କରୁ ମହାବାହୋ ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ନମୋସ୍ତୁତେ !!’
ଏହାପରେ ଭଣ୍ଡାର ସେବକ ଦେଇଥିବା ରୂପା ଥାଳିରେ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନଙ୍କୁ (କୃଷ୍ଣ) ମହାଜନ ସେବକ ହାତରେ ବସୁଦେବ ସଙ୍ଗେ ବିଜେ ହୋଇ ଭୁବନେଶ୍ଵରୀ ମନ୍ଦିର ଆଗରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନଟିକୁ ଯମୁନା ନଦୀ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଥାଏ । ଜନୈକ ପୂଜାପଣ୍ଡା ସେବକ ଉଗ୍ରସେନ ବେଶରେ ଭେଟ ହୋଇ ଦଣ୍ଡ ପ୍ରଣାମ କରିଥାନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ବେହେରା ଖୁଣ୍ଟିଆ ସେବକ ଦିଅଁ ଙ୍କ ଶିର ଉପରେ ସପ୍ତଫେଣା ବାସୁକୀ ଧରି ଚାଲିଥାନ୍ତି । ଏହାପରେ ଘଣ୍ଟ, ଛତ୍ର, କାହାଳୀ ସହ ଦିଅଁ ଭିତର ବେଢ଼ା ସ୍ଥିତ ନାଭିକଟା ମଣ୍ଡପଠାରେ ଖଟ ଶେଜ ଉପରେ ବିଜେ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ପୂଜାପଣ୍ଡା ସେବକ ସେଠାରେ ବସୁଧାରା ଦେଇ କୁଶରେ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ (କୃଷ୍ଣ)ଙ୍କ ନାଭି ଛେଦନ କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ପଞ୍ଚାମୃତରେ ମହାସ୍ନାନ ବଢ଼ିଥାଏ । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ନାମ ଉଚ୍ଚାରଣ ପୂର୍ବକ ତାଙ୍କର ନାମକରଣ ହୋଇଥାଏ । ତତ୍ପରେ ଅନ୍ନପ୍ରାଶନ ହୋଇଥାଏ । ବହିଃ ନିଷ୍କମଣ ହୋଇ ଚୂଡ଼ାକରଣ ହୋଇଥାଏ । ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରାଯାଇଥାଏ ଓ ଯଜ୍ଞୋପବିତ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି । ଏହାପରେ କଂସ ବଧ ନିମନ୍ତେ ଜାତ ହୋଇଥିବାରୁ ଅର୍ଘ୍ୟ ଓ ପୁଷ୍ପାଞ୍ଜଳି ଦିଆଯାଇଥାଏ । ତତ୍ପରେ ଦୋଳିକୁ ବିଜେ, ଶୀତଳ ଭୋଗ (ରାଶି ଲଡୁ ଓ କୋରା) ଇତ୍ୟାଦି ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇ ଜନ୍ମଲୀଳା ନୀତି ସମାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
(ଲେଖକ ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଏବଂ ସ୍ତମ୍ଭକାର)
ବିଶେଷ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ: ଏହି ସ୍ତମ୍ଭରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ବିଚାର ବା ମତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଲେଖକଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ ଅଟେ । ଏହି ସ୍ତମ୍ଭରେ ପ୍ରକାଶିତ କୌଣସି ଅଂଶ ଲାଗି Odishasambad.in ର ସମ୍ପାଦନା ମଣ୍ଡଳୀ ଦାୟୀ ନୁହଁନ୍ତି ।
