ହରିହର କାନୁନ୍ଗୋ
ସେଦିନ ଥିଲା ୨୦୨୨ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ ତାରିଖ, ସକାଳ ୮ ଟା ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ବାବୁ ମୋ ଫୋନ୍ ନମ୍ବର ନ ପାଇ ବାଣୀବିହାର ହାଇସ୍କୁଲର ସାର୍ ଚକ୍ରଧର ତ୍ରିପାଠୀଙ୍କୁ କହିଲେ କାନୁନ୍ଗୋ ସାର୍ଙ୍କୁ କହିଦେବେ ଅକ୍ଷୟ ବାବୁ ଚାଲିଗଲେ । ତାଙ୍କଠାରୁ ଏ କଥା ଶୁଣି ମୁଁ ବିଶ୍ୱାସ କରିପାରିଲି ନାହିଁ । ଏକଥା ତାଙ୍କ ଧର୍ମପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଫୋନ୍ କରିବାରୁ ସେ କହିଲେ ଆଜି ସକାଳ ୭ଟା ବେଳେ ଚାଲିଗଲେ ।
ଯଦିଓ ସ୍ନାୟୁଜନିତ ରୋଗରେ ଦୀର୍ଘ ୩୪ ମାସ ଧରି ପୀଡ଼ିତ ଥିଲେ, କଥାବାର୍ତ୍ତା ଓ ଭାବର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ସବୁ ତାଙ୍କର ଠିକ୍ ଥିଲା । ଡ଼ାକ୍ତର କିନ୍ତୁ ସବୁବେଳେ କହୁଥିଲେ ତାଙ୍କର ରୋଗ କିଛି ନାହିଁ, ମୁଁ ତା’ ପୂର୍ବରୁ ସପରିବାର ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଯାଇ ଦେଖି ଆସିଥିଲି, ସେ ଭଲ ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଯିବେ ବୋଲି ମୋର ଦୃଢ ଆଶା ଓ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା; ମାତ୍ର ବିଧାତାର ବିଧାନ ବଡ଼ ବିଚିତ୍ର । ୮୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କୁ ଈଶ୍ୱର ଆମମାନଙ୍କ ଗହଣରୁ ନେଇଗଲେ ସେପାରିକି । ଏ କଳିଯୁଗରେ ଯାହାର ପୁଣ୍ୟା ଓ ଧର୍ମବଳ ଥାଏ ସେ ୮୦ ବର୍ଷ ବୟସ ଟପି ଆଗକୁ ଯାଏ ।
କାରଣ କଳିଯୁଗର ପରମାୟୁ ସାଧାରଣତଃ ୧୦୦ ବର୍ଷ । ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନଶୈଳୀ, ନିୟମିତ ରୁଚିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୋଜନ ଏବଂ ପାରିପାଶ୍ୱିକ ପରିବେଶ ମଣିଷକୁ ନୀରୋଗ ଓ ଦୀର୍ଘାୟୁ କରି ରଖେ । ଦୀର୍ଘ ୮୩ ବର୍ଷ ଧରି ଏ କଳିଯୁଗରେ ବଞ୍ଚିବା ମଧ୍ୟ ଇଶ୍ୱରଙ୍କ କୃପା ଓ ଆଶୀର୍ବାଦ । ଅକ୍ଷୟ ବାବୁ ଥିଲେ ଜଣେ ଧର୍ମନିଷ୍ଠ, ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ପରୋପକାରୀ, ସ୍ନେହୀ, ବନ୍ଧୁବତ୍ସଳ ମଣିଷ ସେ କଟକ ସହର ଚୌଧୁରୀ ବଜାର ନନ୍ଦିସାହିରେ ୧୯୪୨ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ୪ ତାରିଖରେ ପିତା ଓ ଦୁର୍ଗାଚରଣ ମାତା କୋଳମଣ୍ଡନ କରି ଭୂମିଷ୍ଠ ହୋଇଥିଲେ । ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା ତାଙ୍କ ପରିବାର କଟକ ସହରର ଜଣେ ବିଖ୍ୟାତ ଆଭିଜାତ୍ୟସମ୍ପନ୍ନ ପରିବାର ବୋଲି ସମସ୍ତେ ଖାତିର କରନ୍ତି । ତାଙ୍କ ପରିବାର ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଭାରତ ଓ ଭାରତ ବାହାରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଅକ୍ଷୟବାବୁ ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡ଼ିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରି ଓଡ଼ିଶାର ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗରେ ପ୍ରଥମେ ଅଧ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ତାପରେ ତାକୁଛାଡ଼ି ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ କର୍ମନିୟୋଜନ ସଂସ୍ଥା ସଂସ୍ଥାରେ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ । ଏହି ସମୟ କାଳ ଭିତରେ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ତାଲିମ ନେଇ କର୍ମ ନିଯୁକ୍ତି ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦିଲ୍ଲୀର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଗବେଷଣା ଓ ତାଲିମ ସଂସ୍ଥାନରୁ ସେ ତାଲିମ ନେଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଶିଳ୍ପତାଲିମ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛନ୍ତି । କର୍ମ ନିଯୁକ୍ତି ଚୟନ ରେ ସଦଶ୍ୟ ରହି ବହୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦବୀ ରେ ଚୟନ କମିଟି ପୂର୍ବକ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥିଲେ ।
ଏହି ଚାକିରୀକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ୧୯୭୩ ରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦୂରଦର୍ଶନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପ୍ରଯୋଜକ ଭାବେ ଯୋଗ ଦେଲେ । ଦୀର୍ଘ ୨୮ ବର୍ଷ ଧରି ଏହି ଦୂରଦର୍ଶନ ସଂସ୍ଥାରେ ଦକ୍ଷତାର ସହ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ପ୍ରଥମେ ଏସ.ଆଇ.ଟି.ଇ ଓଡ଼ିଆ ଓ ହିନ୍ଦି ଭାଷାରେ ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତର ସର୍ବାଙ୍ଗୀନ ବିକାଶ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକରି ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲେ ଦୀର୍ଘ ୧୭ ବର୍ଷଧରି ।
ଗୋଟିଏ ଭିଡ଼ିଓ ଓ ଦୁଇଟି ଅଡ଼ିଓ ମାଧ୍ୟମରେ ଦୂରଦର୍ଶନର ଇଷ୍ଟ୍ରୁମେଣ୍ଟାଲ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଉପରେ ପରୀକ୍ଷା ନୀରିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ବିଭିନ୍ନ ସିରିଏଲ୍ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ବିଷୟ ବସ୍ତୁ ବା କଥା ବସ୍ତୁ ଲେଖି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇ ନିଜସ୍ୱ କଳା କୌଶଳର ଦୂରଦର୍ଶନର ଦୈନିକ ଟ୍ରାନ୍ସମିଶନରେ ନିଜର ଦକ୍ଷତା ଓ ନିପୁଣତା ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଛନ୍ତି । ଏପରିକି ସଙ୍ଗୀତ, ନୃତ୍ୟ ଉପରେ ତିନି ମାସରେଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଟେଲିକାଷ୍ଟ କରି ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଦୂରଦର୍ଶନର ନିୟନ୍ତ୍ରକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବ୍ୟତୀତ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯଥା – ଏକ ସୁ ମୁଲାକାତ, ଗ୍ରେଟ ମାଷ୍ଟ୍ରସ ଆଦି ସିରିଜ ସିରିଏଲ୍ ନିର୍ମାଣ କରି ଓଡ଼ିଶାର ଜାତୀୟ ଆର୍ନ୍ତଜାତୀୟ ବିଖ୍ୟାତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ନେଟ୍ୱାର୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସାମିଲ କରିପାରିଥିଲେ ।
ମସ୍କୋରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଫେଷ୍ଟିଭାଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକୃତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଦୃଶ୍ୟାବଳୀକୁ ଫେଷ୍ଟିଭାଲ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ଜିଣି ପାରିଛନ୍ତି । ଏସବୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳ ରୂପାୟନ ଦକ୍ଷତା ଓ ପ୍ରତିଭାକୁ ଆଧାର କରି ସଫଳ ରୂପାୟନ ନିମନ୍ତେ ତାଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ଓ ପ୍ରତିଭାକୁ ୧୯୯୦ ରେ ଦିଲ୍ଲୀ ଦୂରଦର୍ଶନର ମହା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତାଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହକାରୀ ନିୟନ୍ତ୍ରକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଲେ । ତା’ର କିଛି ବର୍ଷାପରେ ତାଙ୍କୁ ପୁଣିଥରେ ଡେପୁଟି କଣ୍ଟ୍ରୋଲର ଅଫ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଭାବେ ପଦୋନ୍ନତି ଦେଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ଦେଲେ । ଏହିଭଳି ଭାବେ ଦୀର୍ଘ ୨୮ ବର୍ଷ ଧରି ଦୂରଦର୍ଶନର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସିଧା ପ୍ରସାରଣ ଓ ବିଭିନ୍ନ ସିରିଏଲ୍ ଗୁଡ଼ିକର ଦୃଶ୍ୟପଟର ସଫଳ ରୂପାୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଦକ୍ଷତା, ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ପାରଦର୍ଶିତାର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ୨୦୦୨ ମସିହା ଜାନୁୟାରୀ ମାସରେ ସରକାରୀ ଚାକିରୀରୁ ଅବସର ନେଲେ । ପ୍ରଶାସନିକ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ବିକାଶର ସଫଳ ରୂପାୟନ କାର୍ଯ୍ୟ ଏହି ସମୟ କାଳ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା । ଶୁଭାରମ୍ଭୀ କେନ୍ଦ୍ର ସମ୍ବଲପୁର, ବ୍ରହ୍ମପୁର ଦୂରଦର୍ଶନ କେନ୍ଦ୍ର, ରାୟପୁର ଦୂରଦର୍ଶନ କେନ୍ଦ୍ରର ଆଧୁନିକୀକରଣ ଓ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ତାଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ଓ ଅଭିଜ୍ଞତା ବେଶ୍ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । ପୁଣି ଜାମ୍ମୁ, କାଶ୍ମୀର ଶ୍ରୀନଗରର ଚାନେଲର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନକସାର ଇନାଗୁରେସନ କରି ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ସରକାରଙ୍କ ଦୂରଦର୍ଶନରୁ ଅବସର ନେଇ ଭାରତର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓ ବିଖ୍ୟାତ ସାଟାଲାଇଟ ଉଷାକିରଣ ଟେଲିଭିଜନ ବା ଇ.ଟି.ଭି ଚାନେଲ ରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦ୍ସ୍ଥିତ ରାମୋଜୀ ଫିଲ୍ମସିଟି ରେ ବରିଷ୍ଠ ପରାମର୍ଶଦାତା ଭାବେ ଯୋଗଦେଇ ଚାନେଲର ବହୁ ଉନ୍ନତି ସାଧନ କରିଛନ୍ତି । ବିଶେଷକରି ଇ.ଟି.ଭି ଓଡ଼ିଆ ଚାନେଲର ଆଧୁନୀକିକରଣ ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳ ରୂପାୟନ ଦିଗରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ଏ ଜାତି କେବେ ଭୁଲିପାରିବ ନାହିଁ ।
୧୯୫୦ ରୁ ଆକାଶବାଣୀ କଟକ କେନ୍ଦ୍ରର ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ – ନାଟ୍ୟକାର ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନିଷ୍କାଦକ ଭାବେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଏକାଧାରାରେ ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର, ଔପନ୍ୟାସିକ ଓ ଗାଳ୍ପିକ ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ସୁପରିଚିତ । ଆକାଶବାଣୀ, ଦୂରଦର୍ଶନରେ ପ୍ରସାରିତ ନାଟକ ଭିତରୁ ବନ୍ୟା, ଚୋରାବାଲି, ସ୍ୱାକ୍ଷର, ମାନସୀ ସନ୍ଧାନ, ବିଗତ ବୁଦ୍ଧ, ସ୍ୱପ୍ନକଣିକା, ଦ୍ୱିପହର ଧୂପ ଆଜି ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଛି । ସେହିଭଳି ଦୂରଦର୍ଶନରେ ସଞ୍ଜଦିଘଡ଼ି, ଧାରାବାହିକ ସକଳତୀର୍ଥ, ବେଗମ୍ ଭାଷଣ ଶିକ୍ଷା ଓ ଘର ଆଦି ପ୍ରସାରିତ ହୋଇ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କର ମନ ଓ ହୃଦୟକୁ ଛୁଇଁ ପାରିଛି । ଅକ୍ଷୟ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚିତ ୧୦ ଟି ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ନାଟକ, ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ନାଟକ ସଂକଳନ, ଗୋଟିଏ ବ୍ୟଙ୍ଗ ନାଟକ ଧାରାବାହିକ ଓ ୫ ଟି ରହସ୍ୟଧର୍ମୀ ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୨ଟି କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସଂକଳନ ମୌଳିକ ସୁଜନଶୀଳ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତିଭାର ପରିଚୟ ଦିଏ । ଏହିଭଳି ଜଣେ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଅକାଳ ବିୟୋଗରେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଅନେକ କିଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରହିଗଲା । ସେ ଅପୂର୍ଣ୍ଣତା ହୁଏତ ଆଉ ପୂରଣ ତ ହେବ ନାହିଁ; ବରଂ ତାଙ୍କର କୃତି ଓ କୀର୍ତ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ପାଠକ ଓ ଦର୍ଶକଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଅଭୁଲା ଓ ସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବ । ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ଅଜାତଶତ୍ରୁ ମାର୍ଜିତ, ଭଦ୍ର, ସରଳ, ମିଷ୍ଟଭାଷୀ ଓ ଅମାୟିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଅଗଣିତ ସୁହୃଦ ଛାତ୍ର ଗବେଷକ, ସହୋଦର ତଥା ସମଧର୍ମୀ ମାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ସତରେ ଜଣେ ପ୍ରେରଣାର ଉତ୍ସ । ସେଥିଲେ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ, ନୀତି – ନୈତିକତା ଆଧାରିତ ଜୀବନ ଗଠନର ସ୍ୱପ୍ନ ସେ ଦେଖୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରତିଟି ସୃଷ୍ଟିରେ ସେ ରେଡ଼ିଓ, ଦୂରଦର୍ଶନ ତଥା ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବାସ୍ତବରେ ସେ ଥିଲେ ବାଗଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ବରପୁତ୍ର ସେ ମରି ମଧ୍ୟ ଅମର । ତାଙ୍କ ନାମ ମଧ୍ୟ ଅକ୍ଷୟ -କୀର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଅକ୍ଷୟ ।
ପ୍ରାକ୍ତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ
ଓଡ଼ିଅଅ ଭାଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ଭୁବନେଶ୍ୱର