ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସାହୁଙ୍କ ନିୟମିତ ସ୍ତମ୍ଭ
ନିକଟରେ ଡକ୍ଟର ମାଲ୍ଲାବିକା ସିଂହ ରାୟ , ମାନବିକତା ଅଧ୍ୟୟନ ବିଭାଗ, ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଫେସର ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଭେଟିବା ଓ ଆଜାଦି ପର୍ବ ଅବସରରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ମହିଳା ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରେ ଏକ ଭାଷଣ ଶୁଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଅଭିନବ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଛାତ୍ରମାନେ ନିଜର ବକ୍ତବ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଭବିଷ୍ୟତ ଆନ୍ଦୋଳନର ପନ୍ଥା ଦର୍ଶାଇ ଥିଲେ । ପ୍ରଶ୍ନ-ଉତ୍ତର ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ସନ୍ଦେହ ଦୂର କରିବାକୁ ସେମାନେ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।
ଡକ୍ଟର ମାଲ୍ଲାବିକା ଉତ୍ତର ଦେବା ମାତ୍ରେ ବୁଝିପାରି ଥିଲେ ଯେ ଏକ ବାଧା ଆସୁଛି । କାରଣ ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ଆମେ ‘ସ୍ୱାଧୀନତା’, ‘ଅଧିକାର’ ଏବଂ ‘ଅବାଧ୍ୟତା’ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥକୁ ବାଣ୍ଟିବା ବିଷୟରେ । ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ, ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର କେବେ ଏବଂ କିପରି ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ସେ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ବହୁତ ଚିନ୍ତିତ ଥିବା ଦେଖିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କର ଭୟ ହେଉଛି ଯଦି ମହିଳାଙ୍କ ଅଧିକାର ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ଝିଅମାନେ ଯାହା ଚାହାଁନ୍ତି ତାହା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିବେ । ଏପରିକି ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ମହିଳା ମଧ୍ୟ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ । ସତ୍ୟଜିତ୍ ରାୟଙ୍କ ନାୟକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ସଂଳାପ ତାଙ୍କର ମନେ ପଡିଗଲା- ” ଭୟ କ’ଣ ତାହା କହିବା କଷ୍ଟକର । ” ଝିଅମାନେ ଯଦି ନିଜ ଇଚ୍ଛାନୁସାରେ କାମ କରନ୍ତି, ତେବେ ନୂତନ ଯୁବ ଗୋଷ୍ଠୀ କାହିଁକି ଚିନ୍ତିତ ହେବେ, ତାହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ । ତେବେ ଯୁବକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ ।
ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ଝିଅମାନେ ପୁରୁଷଙ୍କ ପରି ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନରେ ଧୂମପାନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି, କିମ୍ବା କଟା ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ରାସ୍ତାରେ ଦଉଡ଼ନ୍ତି, ତେବେ ଏହା କଦାପି ସମାଜ ପାଇଁ ଭଲ ନୁହେଁ । ଏହା ବୁଝାପଡୁଥିଲା ଯେ, ଯଦି ସେମାନଙ୍କ ବିଚାରରେ ମହିଳା ଓ ପୁରୁଷଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୈାଣସି ଭେଦଭାବ ନଥାଏ । ତେବେ ଗାଡିରେ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ସିଟ୍ କାହିଁକି ରଖାଯିବ । ଏପରିକି ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ, ମହିଳା ସଂରକ୍ଷିତ ଟ୍ରେନ୍ କାହିଁକି ‘ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ’ ଚାଲିବ ? ବିଶେଷକରି ସେମାନେ ଚିନ୍ତିତ ଯେ ମହିଳାମାନେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଫ୍ରେମ୍ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟତଃ ହିଂସା ବିରୋଧୀ ନିୟମ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । କିଛି ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ବିଦେଶରୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିବା ନାରୀବାଦ ଏ ସମସ୍ତ ବିପରୀତ ଧାରଣା ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଦେଉଛି ।
ଏଥିରେ ବୁଝାପଡୁଥିଲା ଯେ ନାରୀବାଦ ଓ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତା ସହିତ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ଶବ୍ଦ ଯାହା ଚାଟରେ ଆସେ, କିମ୍ବା ଟ୍ରେନ୍ ବସ୍ ରେ ଦୈନିକ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାଳାପରେ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏହି ଭୟ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ପରିବେଶରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ । ନିମ୍ନ- ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଯୁବକମାନେ ବାରମ୍ବାର ଏ ସମ୍ପର୍କରେ କହିଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତା ବିରୋଧୀ ନୁହଁନ୍ତି । ସେମାନେ ମହିଳାମାନଙ୍କର ରୋଜଗାରର ଅଧିକାର କିମ୍ବା ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର ମାଗୁଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଭୟ କ’ଣ ତାହା ସେମାନେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ଟ୍ରେନ୍ ସଂଖ୍ୟା ବହୁତ କମ୍ ଅଟେ । ସେ ଅସ୍ୱୀକାର କରିନାହାଁନ୍ତି ଯେ କୈାଣସି ବୟସର ଝିଅମାନେ ଗାଡିରେ ଯୈାନ ନିର୍ଯାତନା ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି । ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥାନରେ ଧୂମପାନ କରିବା କିମ୍ବା ରାସ୍ତାରେ ଦଉଡ଼ିବା (ଯେପରି ଝିଅମାନେ ପସନ୍ଦ କରୁଥିବା ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ପରି) ସମାନତାର ପ୍ରଶ୍ନକୁ ଗ୍ରହଣ ନକରିବା, ସେ ସ୍ୱଇଚ୍ଛାରେ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ ।
ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତି ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୋଧୀ ନିୟମର ଭୁଲ୍ ପ୍ରୟୋଗ । ଏହିପରି ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ସଂଖ୍ୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅମୂଳକ । କିନ୍ତୁ ନିର୍ଯାତନା ସପକ୍ଷରେ ପ୍ରମାଣ ଅଧିକ, ପରିସଂଖ୍ୟାନକୁ ସେତେଟା ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇନଥିଲା । କିଛି ଯୁବକ ସେମାନଙ୍କ ଅନୁଭୂତିରୁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସେହି ପ୍ରତିଛବିକୁ ବିସର୍ଜନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ସହପାଠୀମାନେ ଏହି ପ୍ରୟାସକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଅନୁଭୂତି, ପରିବାର ଭିତରେ ଦେଖାଦେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସେମାନେ ଆଇନର ଆବଶ୍ୟକତା ସପକ୍ଷରେ ଜୋରରେ ଯୁକ୍ତିତର୍କ କଲେ । କିନ୍ତୁ ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରା ବଢିଗଲା । ଗତ ଦଶ ବର୍ଷ ଧରି ଦିଲ୍ଲୀରେ ଘଟିଥିବା ଏଭଳି ଭୟଙ୍କର ଘଟଣା ପରଠାରୁ ରାସ୍ତାରେ ଏତେଗୁଡ଼ିଏ ସ୍ୱର ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଥିଲା, ‘ହା ବୋଲନେ କି ଆଜାଦି / ନା ବୋଲନେ କି ଆଜାଦି’ ବାପ ସେ ଭି ଆଜାଦି / ଖାପ ସେ ଆଜାଦି ” ଶାଦୀ କର୍ନେ କି ଆଜାଦି/ ନା କର୍ନେ କି… ।” ଏହା ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରି କିଛି କଥା ମନେ ପଡ଼େ ।
ଏହି ଭୟ ପ୍ରକୃତରେ ଏକ ପ୍ରକାର ମିସୋଗିନି, ଯାହା ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଏତେ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଛି ଯେ ଆମେ ଆଙ୍ଗୁଠି ନ ଦେଖାଇଲେ ଧରିବା କଷ୍ଟକର । ଅଥାର୍ଥ କଥା ଅଛି ଆଙ୍ଗୁଠି ବଙ୍କା ନକଲେ ଘିଅ ବାହାରେ ନାହିଁ । ଅନେକ ଥର ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଘୃଣିତ ଶବ୍ଦକୁ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଘୃଣା ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଜାଣିଶୁଣି ଅତି ସଚେତନ ଭାବରେ କରୁଛନ୍ତି, ତାହା ନୁହେଁ । ମିସୋଗିନି ଏତେ ‘ସ୍ୱାଭାବିକ’ ଯେ ଝିଅମାନେ କ୍ୟାରିୟର ନିର୍ମାଣ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଘର ବାହାରେ କାମ କରିବା କଳ୍ପନା ଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ । ଯେପରି ଝିଅମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଚାକିରିରେ ଅଗ୍ରଗତି ନକରିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । ମହିଳାମାନେ ଯେତେବେଳେ ଏହି ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବକୁ ଅତିକ୍ରମ କରନ୍ତି ସେତେବେଳେ ଇଚ୍ଛାଧୀନ ହୁଅନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କାହିଁକି ? ପ୍ରଥମେ, ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଭୟ ନୂଆ ନୁହେଁ । ଯଦିଓ ତାଙ୍କୁ ଏକ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଆବଦ୍ଧ ରଖି ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିଆଯାଇଛି ଯାହା ପୁରୁଷଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠତାକୁ କେବେହେଲେ ଛାଇ ଦେବ ନାହିଁ । ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହି ଧାରା ଚାଲିଆସୁଛି । ଯେତେବେଳେ ମହିଳାମାନଙ୍କର ନିଜ ଭାଗ୍ୟ ଗଠନ କରିବାର ଅଧିକାର ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରାଯାଏ, ସେତେବେଳେ ସମଗ୍ର ସମାଜରେ ଅନେକଙ୍କ କୃତ୍ରିମ କ୍ରନ୍ଦନ ଶୁଣାଯାଏ । ମହିଳା ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର ସତ୍ତ୍ୱେ
ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଯେଉଁ ସବୁ ବିଷୟ ଉପଯୋଗୀ ତାହା ଉପରେ ଏକ ବିତର୍କ ଚାଲେ । ବ୍ୟବହାରିକ ଜୀବନରେ ସେହି ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାରେ, ମହିଳା ଶ୍ରମର ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାରେ ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ଥିତିକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ଆୟୋଜିତ ଜନ ସମ୍ମୁଖରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଭୟ ହେଉଛି ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱତଃ ପ୍ରବୃତ୍ତତାର ଭୟ । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ ଯଦି ମହିଳାଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉଭୟ ଶରୀର ଏବଂ ବୁଦ୍ଧି ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଜାରି ରଖାଯାଏ । ବିଶେଷ କରି ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଁ ବୁଦ୍ଧି, ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଭାବନା, ସବୁକିଛି ବାଦ ଦବାକୁ ପଡ଼ିବ । ତେବେ ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରିବାର ରଣନୀତି ବିଫଳ ହୁଏ ।
ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କ ଶରୀର ହେଉଛି ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଶତ୍ରୁ । ଯଦି ଝିଅମାନେ ଶରୀରର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ମନର ସ୍ୱାଧୀନତା ଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ଅତ୍ୟଧିକ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି, ତେବେ ପୁରୁଷର ପ୍ରଶ୍ନହୀନ ଅଧିକାର ଟାଣି ହେବ । ଯଦି ନାରୀତ୍ୱର ଶାରୀରିକ ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରାଯାଏ ତେବେ ଟିକିଏ ଆଗକୁ ଯିବାକୁ ପଡିବ ? ଯଦି ଏହା କୁହାଯାଏ ଯେ ଚିହ୍ନଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କର ଶାରୀରିକ ଉପଯୋଗୀତା ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ । ସେକ୍ଷେତ୍ରରେ ପିତୃପୁରୁଷ ପୁରୁଷତ୍ୱର ମୂଳ କ୍ଷୟ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା ପରି ଅନେକ ମନେକରିବେ । ତୃତୀୟତଃ ପିତୃପୁରୁଷ ପୁରୁଷତ୍ୱର ଏହି ଧାରଣା ମଧ୍ୟରେ ପିତୃପୁରୁଷ ପୁରୁଷ-ମୁଣ୍ଡିଆ ପରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ଏହାର ଦୈନନ୍ଦିନ ଉତ୍ସବରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରେ । ଏହା ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ୍ ଯେ ପରିବାର ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସନ, କେବଳ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପୁରୁଷ ନୁହଁନ୍ତି, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମହିଳାମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପରିଚାଳନାରେ ଅଂଶୀଦାର ଅଟନ୍ତି । ପାରିବାରିକ ହିଂସା ଅନେକ ସମୟରେ ନୀରବତାର ଏକ ଅବିଭକ୍ତ ଚୁକ୍ତିରେ ପୋତି ଦିଆଯାଏ । ପିତୃ ପୁରୁଷ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଉଭୟ ସହଯୋଗୀ ତଥା ମହିଳା ହିଂସାର ଶିକାର କରିବାରେ ଲାଗିପାରିବେ । କାରଣ ଗୋଟିଏ ପଟେ ଏହି କ୍ଷମତାସୀନତା ହେଉଛି ମହିଳାଙ୍କ ଶରୀର-ବୁଦ୍ଧି, ଶ୍ରମ-ମନ, ଇଚ୍ଛା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପଟେ ସର୍ବୋଚ୍ଚଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାର ଉତ୍ସାହ ।
କୁହାଯାଇପାରେ ଦୁଇଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାରମ୍ବାର ବିପରୀତ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଯାହା ଭଲ ଅଟେ । ନାରୀବାଦକୁ ଏହି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାସ୍ତବତାକୁ ସରଳ ଶବ୍ଦରେ, କଳା ଏବଂ ଧଳା ରଙ୍ଗରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାର କଠିନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଏଥିରେ କୈାଣସି ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ଯେ କାର୍ଯ୍ୟ କଠିନ । କିନ୍ତୁ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାର ବା ‘ଜନ, ଜିନ୍ଦେଗୀ, ଆଜାଦି’ ସହଜରେ ଆସିଛି…!!!!
ଅଧ୍ୟକ୍ଷ, ମହାନଦୀବିହାର ମହିଳା ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, କଟକ -୪
ଦୂରଭାଷ : ୯୦୪୦ ୧୫୧୪ ୭୫
Email: Laxmansahoo9040@gm
