ଭୁବନେଶ୍ୱର: “ଦାନ୍ତରେ ପୋକ ଲାଗିଛି” – ଏହି କଥା ଆମେ ଅନେକ ସମୟରେ ଶୁଣିଥାଉ। ଦାନ୍ତରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହେଲେ କିମ୍ବା ଦାନ୍ତ କ୍ଷୟ ହେଲେ ଲୋକେ ପ୍ରାୟତଃ ଏହାକୁ “ପୋକ ଲାଗିବା” ସହ ତୁଳନା କରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ କ’ଣ ସତରେ ଦାନ୍ତରେ ପୋକ ଲାଗିଥାଏ? ବିଜ୍ଞାନ ଏହା ବିଷୟରେ କ’ଣ କହୁଛି? ଆସନ୍ତୁ ଏହାର ରହସ୍ୟ ଜାଣିବା।
ଦାନ୍ତରେ ପୋକ ଲାଗେ ନାହିଁ, ଏହା ଏକ ମିଥ୍ୟା
ଦନ୍ତ ଚିକିତ୍ସକମାନେ କହନ୍ତି ଯେ ଦାନ୍ତରେ “ପୋକ” ଲାଗିବା କଥା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମିଥ୍ୟା। ପ୍ରକୃତରେ, ଦାନ୍ତରେ ଯେଉଁ କ୍ଷୟ ବା ଗାତ (Cavity) ହୁଏ, ତାହା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଯୋଗୁ ହୋଇଥାଏ। କୌଣସି ପୋକ କିମ୍ବା କୀଟ ଯୋଗୁଁ ନୁହେଁ। ମୁଖ ଭିତରେ ଥିବା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଖାଦ୍ୟରେ ଥିବା ଚିନି ଓ ଷ୍ଟାର୍ଚ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରି ଏକ ଅମ୍ଳ (Acid) ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ। ଏହି ଅମ୍ଳ ଦାନ୍ତର ଏନାମେଲ (Enamel) କ୍ଷୟ କରେ, ଯାହା ଫଳରେ ଦାନ୍ତରେ ଗାତ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ଏହାକୁ ଲୋକମାନେ ଭୁଲ ଭାବେ “ପୋକ ଲାଗିବା” ବୋଲି କହିଥାନ୍ତି।
କାହିଁକି ହୋଇଥାଏ ଦାନ୍ତ କ୍ଷୟ?
ଡାକ୍ତରୀ ବିଜ୍ଞାନ ଅନୁସାରେ, ଦାନ୍ତ କ୍ଷୟର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି:
- ମୁଖର ଅପରିଚ୍ଛନ୍ନତା: ନିୟମିତ ଦାନ୍ତ ସଫା ନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଖାଦ୍ୟ ଅବଶେଷ ଓ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଜମା ହୁଏ, ଯାହା ପ୍ଲାକ (Plaque) ସୃଷ୍ଟି କରେ।
- ଚିନିଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ: ଅଧିକ ମିଠା, ଚକୋଲେଟ, ସଫ୍ଟ ଡ୍ରିଙ୍କ୍ସ ଆଦି ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଅମ୍ଳ ଉତ୍ପନ୍ନ କରେ।
- ଅନିୟମିତ ଦାନ୍ତ ଯତ୍ନ: ଦିନକୁ ଦୁଇଥର ବ୍ରଶ ନ କରିବା, ମାଉଥୱାସ ବ୍ୟବହାର ନ କରିବା।
- ସୁଷ୍କ ମୁଖ: ଲାଳର ଅଭାବ ହେତୁ ମୁଖରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ ହୁଏ।
ପୋକ ଲାଗିବା ବିଷୟରେ ମିଥ୍ୟା କେମିତି ଆରମ୍ଭ ହେଲା?
ଅନେକ ବର୍ଷ ତଳେ, ଯେତେବେଳେ ଦନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ଓ ବିଜ୍ଞାନ ଏତେ ଉନ୍ନତ ନଥିଲା, ଲୋକେ ଦାନ୍ତରେ ହେଉଥିବା ଗାତ କିମ୍ବା ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ପୋକ ଲାଗିବା ସହ ତୁଳନା କରୁଥିଲେ। କାରଣ, ଦାନ୍ତରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଛୋଟ ଛୋଟ ଗାତଗୁଡ଼ିକ ଦେଖାଯାଉଥିବା କୀଟପତଙ୍ଗର କାମ ଭଳି ଲାଗୁଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ଏହାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛି ଯେ ଏହା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ଏକ ରାସାୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା।
ଦାନ୍ତ କ୍ଷୟରୁ କିପରି ରକ୍ଷା ପାଇବେ?
ଦନ୍ତ ଚିକିତ୍ସକମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ଦାନ୍ତକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ:
- ନିୟମିତ ବ୍ରଶ: ଦିନକୁ ଦୁଇଥର ଫ୍ଲୁଓରାଇଡ ଯୁକ୍ତ ଟୁଥପେଷ୍ଟରେ ଦାନ୍ତ ସଫା କରନ୍ତୁ।
- ପ୍ଲସ ବ୍ୟବହାର: ଦାନ୍ତ ମଧ୍ୟରେ ଜମା ହେଉଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଅବଶେଷ ହଟାଇବା ପାଇଁ ଡେଣ୍ଟାଲ ଫ୍ଲସ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ମାଉଥୱାସ: ଆଣ୍ଟି-ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ ମାଉଥୱାସ ବ୍ୟବହାର କରି ମୁଖରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତୁ।
- ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ: ଚିନିଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପାନୀୟର ସେବନ କମାନ୍ତୁ। ଫଳ, ପନିପରିବା ଓ କ୍ୟାଲସିୟମ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ।
- ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ: ପ୍ରତି ୬ ମାସରେ ଦନ୍ତ ଚିକିତ୍ସକଙ୍କୁ ଦେଖାନ୍ତୁ ଏବଂ ନିୟମିତ ଦାନ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରାନ୍ତୁ।
ଲୋକଙ୍କ ମନରୁ ମିଥ୍ୟା ଦୂର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ
ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ “ଦାନ୍ତରେ ପୋକ ଲାଗିବା” ବିଷୟରେ ଭ୍ରମ ଏବେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଏହା ଯୋଗୁ ଲୋକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଘରୋଇ ଉପଚାର କିମ୍ବା ଅଜଣା ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ଯାହା ଦାନ୍ତର ଅବସ୍ଥାକୁ ଆହୁରି ଖରାପ କରିପାରେ। ଦନ୍ତ ଚିକିତ୍ସକମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ଦାନ୍ତରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହେଲେ ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଦେଖାଇବା ଉଚିତ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା କ୍ଷୟ ବା ଗାତକୁ ଆରମ୍ଭରେ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଇପାରିବ।
Comments are closed.