୧୪୪ଟି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮’, ୫ଶହ କିଲୋମିଟର ଦୂରରୁ ଶତ୍ରୁକୁ ଦେବ କଡା ଜବାବ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ନୌସେନାକୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ । ଭାରତ ‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮’ ନାମକ ଏକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିର ବିଧ୍ୱଂସକ ଯୁଦ୍ଧଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଛି । ଏହି ଜାହାଜ କେବଳ ବୈଷୟିକ ଭାବରେ ଉନ୍ନତ ହେବ ନାହିଁ, ବରଂ ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ମିଳିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ରଣନୈତିକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି ।

ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ, ଏହି ଜାହାଜରେ ସୁପରସୋନିକ୍ ବ୍ରହ୍ମୋସରୁ ହାଇପରସୋନିକ୍ ବ୍ରହ୍ମୋସ-୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୪୪ଟି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ସଜ୍ଜିତ ହେବ । ଏହା ସହିତ, ଏହାର ରାଡାର ସିଷ୍ଟମ ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବ ଯେ ଏହା ୫୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶତ୍ରୁକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରିବ ଏବଂ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରିବ ।

‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮’ କ’ଣ?

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସୂତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮’ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଆଧୁନିକ ଏବଂ ଭାରୀ ବିଧ୍ୱଂସୀ ଯୁଦ୍ଧଜାହାଜ ହେବ, ଯାହାକୁ ଯୁଦ୍ଧଜାହାଜ ଡିଜାଇନ୍ ବ୍ୟୁରୋ (WDB) ଦ୍ୱାରା ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି । ଏହାର ଓଜନ ପ୍ରାୟ ୧୩,୦୦୦ ଟନ୍ ହେବ, ଯାହା ଏହାକୁ କ୍ରୁଜର ବର୍ଗରେ ଆଣିପାରିବ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଗୁପ୍ତ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ସଜ୍ଜିତ ଏହି ଜାହାଜ ରାଡାରରୁ ରକ୍ଷା ପାଇପାରିବ । ଡିଜାଇନ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଆଶା କରାଯାଉଛି ଯେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ୨୦୩୦-୩୫ ସୁଦ୍ଧା ସମାପ୍ତ ହେବ ।

କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଶକ୍ତି
ଏହି ଜାହାଜର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଫିଚର ହେଉଛି ଏହାର ୧୪୪ଟି ଭର୍ଟିକାଲ୍ ଲଞ୍ଚିଂ ସିଷ୍ଟମ୍ (VLS) ସେଲ୍, ଯାହା ଏହାକୁ ଏକ ମଲ୍ଟି-ଥ୍ରେଟ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କରିଥାଏ । ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ ER ଏବଂ ସ୍ୱଦେଶୀ କ୍ରୁଜ୍ ମିସାଇଲ୍ (ITCM) ୪୮ଟି ସେଲ୍‌ରେ । ୩୨ଟି ସେଲ୍‌ରେ ଲମ୍ବା ଦୂରଗାମୀ ପୃଷ୍ଠରୁ ବାୟୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର (୨୫୦ କିଲୋମିଟର ପରିସର) । ୬୪ଟି ସେଲ୍‌ରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷୁଦ୍ର ଦୂରଗାମୀ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର । ୮ଟି ତରଳ ଲଞ୍ଚର୍‌ରେ ହାଇପରସୋନିକ୍ ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2 (ବିକଶିତ ଅବସ୍ଥାରେ) । ଏହିପରି ଏହି ବିଧ୍ୱଂସକ ଏକକାଳୀନ ବାୟୁ, ସମୁଦ୍ର ଏବଂ ସ୍ଥଳ ଆକ୍ରମଣର ଜବାବ ଦେଇପାରିବ ।

ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮ରେ ଡିଆରଡିଓ ଏବଂ ବିଇଏଲ ଦ୍ୱାରା ମିଳିତ ଭାବରେ ବିକଶିତ ଚାରୋଟି ଅତ୍ୟାଧୁନିକ AESA ରାଡାର ରହିବ । ଏହି ରାଡାରଗୁଡ଼ିକ ୩୬୦-ଡିଗ୍ରୀ କଭରେଜ୍ ପ୍ରଦାନ କରିବ, ୫୦୦ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲକ୍ଷ୍ୟପଥ ଟ୍ରାକ୍ କରିବ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପାଣିପାଗ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଶତ୍ରୁ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ନଜର ରଖିବ ।

‘ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ’କୁ ମଜବୁତ କରିବ
ଏହି ଜାହାଜ ୭୫% ରୁ ଅଧିକ ସ୍ୱଦେଶୀ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରିବ, ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ରହ୍ମୋସ ଏବଂ LRSAM ପରି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର, ସ୍ୱଦେଶୀ ମଲ୍ଟି-ସେନ୍ସର ରାଡାର, ବୈଦ୍ୟୁତିକ ପ୍ରଚଳନ ପ୍ରଣାଳୀ, HAL ଧ୍ରୁବ ପରି ହେଲିକପ୍ଟର ଏବଂ ପାଣି ତଳେ ଡ୍ରୋନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହା ଭାରତକୁ କେବଳ ସାମରିକ ଭାବରେ ନୁହେଁ ବରଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଏକ ସାମୁଦ୍ରିକ ମହାଶକ୍ତି ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବ ।

ଚୀନ୍-ପାକିସ୍ତାନ ସାମୁଦ୍ରିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ

ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ଚୀନ୍ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ନିଜର ଉପସ୍ଥିତିକୁ ତୀବ୍ର କରିଛି । ଚୀନ୍ ଗ୍ୱାଦର ବନ୍ଦରରୁ ଜିବୁଟି, ହମ୍ବନଟୋଟା ଏବଂ ମାଳଦ୍ୱୀପ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜର ନୌସେନା ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରୁଛି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଟାଇପ୍-୦୫୪ଏ ଫ୍ରିଗେଟ୍ ଏବଂ ହାଙ୍ଗର ଶ୍ରେଣୀର ବୁଡ଼ାଜାହାଜ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ନୌସେନାକୁ ଉନ୍ନତ କରୁଛି । ତଥାପି, ପାକିସ୍ତାନର ସୀମିତ ନୌସେନା ଶକ୍ତି ଏହି ଜାହାଜ ସମ୍ମୁଖରେ ଠିଆ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ।

ଯଦି କେବେ ଦୁଇଟି ମୋର୍ଚ୍ଚାରେ ଯୁଦ୍ଧ ହୁଏ, ତେବେ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮ ଭଳି ବିଧ୍ୱଂସକ ପ୍ରଥମ ଆକ୍ରମଣରେ ହିଁ ପାକିସ୍ତାନୀ ନୌସେନାକୁ ଅକ୍ଷମ କରିପାରେ । ଦୂରରୁ ରଣନୈତିକ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବାର ଏହାର କ୍ଷମତା ଭାରତକୁ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଧାର ଦେବ । ଅର୍ଥାତ୍, ‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ୧୮’ ରଣନୈତିକ ମୋର୍ଚ୍ଚାରେ ଏକ ଗେମ ଚେଞ୍ଜର ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରେ ।