୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଜଣା ଥିଲା ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯିବ, ଜାଣନ୍ତୁ ରୋଚକ କାହାଣୀ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଆଜି ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ୮୧ତମ ଜୟନ୍ତୀ। ୧୯୪୪ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୨୦ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ୧୯୮୪ରେ ତାଙ୍କ ମାତା ତଥା ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ। ମାତ୍ର ୪୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଯୁବ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ୧୯୯୧ ମସିହା ମେ ୨୧ରେ ତାମିଲନାଡୁର ଶ୍ରୀପେରମ୍ବୁଦୁରରେ ଏକ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣରେ ତାଙ୍କର ଦୁଃଖଦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରତିବର୍ଷ ତାଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀକୁ ‘ସଦଭାବନା ଦିବସ’ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ, ଯେଉଁଦିନ ଦେଶରେ ଏକତା, ପ୍ରେମ ଓ ଶାନ୍ତିର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଚାର କରାଯାଏ।

ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଆମେ ଜଣେ ଆଧୁନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ସମ୍ପନ୍ନ ନେତା ଭାବେ ସ୍ମରଣ କରୁଛୁ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ସବୁଠାରୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ତଥ୍ୟ ହେଉଛି, ତାଙ୍କୁ ନିଜ ହତ୍ୟାର ଆଶଙ୍କା ପ୍ରାୟ ୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କ ହତ୍ୟାର ୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ ସମୟରେ ସେ ଏକ ବାକ୍ୟ କହିଥିଲେ, ଯାହା ଆଜି ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣୀୟ: “ମୋ ପାଖରେ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ, ମୁଁ ଯେକୌଣସି ଉପାୟରେ ମରିବି।” ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କିପରି ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ନିଜ ହତ୍ୟାର ଆଶଙ୍କା ହୋଇଥିଲା।

୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ରାଜୀବଙ୍କୁ ଥିଲା ହତ୍ୟାର ଆଭାସ
୧୯୮୪ରେ ତାଙ୍କ ମାତା ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ଦେଶର ରାଜନୀତିରେ ଏକ ବଡ଼ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ରାଜୀବଙ୍କ ପାଖରେ ରାଜନୈତିକ ଅଭିଜ୍ଞତା ବହୁତ କମ୍ ଥିଲା ଏବଂ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରବେଶ କରି ନଥିଲେ। ଦେଶ ଓ ପାର୍ଟିର ଚାପରେ ସେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦର ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ସେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ, “ଯଦି ମୁଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ ନ କରେ, ତେବେ ପାର୍ଟି ଖଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇଯିବ। ଆଉ ଯଦି ମୁଁ ଏହା ଗ୍ରହଣ କରେ, ତେବେ ମୋର ମଧ୍ୟ ହତ୍ୟା ହୋଇପାରେ। କିନ୍ତୁ ମୋ ପାଖରେ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ, ମୁଁ ଯେକୌଣସି ଉପାୟରେ ମରିବି।” ଏହି କଥା ତାଙ୍କ ସହ କାମ କରିଥିବା ପିସି ଏଲେକ୍ସାଣ୍ଡର ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ *‘My Days with Indira Gandhi’*ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି।

୧୯୯୧ର ସେହି ରାତି ଓ ଭୟର ସତ୍ୟତା
୧୯୯୧ରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଦେଶରେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାରରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିଲେ ଓ ପୁନର୍ବାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲେ। ୨୧ ମେ ରାତିରେ ସେ ତାମିଲନାଡୁର ଶ୍ରୀପେରମ୍ବୁଦୁର ନାମକ ଏକ ଛୋଟ ସହରରେ ଜନସଭା ପାଇଁ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ଭିଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ଜଣେ ଯୁବତୀ, ଯିଏ ଜଣେ ଆତ୍ମଘାତୀ ବୋମା ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଥିଲେ, ଫୁଲମାଳ ଦେବାର ବାହାନାରେ ରାଜୀବଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ ଘଟାଇଥିଲେ। ଏହି ବିସ୍ଫୋରଣରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଆକ୍ରମଣ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ତାମିଲ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ସଙ୍ଗଠନ LTTE (ଲିବରେସନ ଟାଇଗର୍ସ ଅଫ୍ ତାମିଲ ଇଲାମ) ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିଲା। ବିସ୍ଫୋରଣର କିଛି ମିନିଟ ପୂର୍ବରୁ ପତ୍ରକାର ନୀନା ଗୋପାଳ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ଏକ ସାକ୍ଷାତକାର ନେଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ନୀନା ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲେ, “ଆପଣଙ୍କୁ କୌଣସି ବିପଦର ଆଶଙ୍କା ଲାଗୁଛି କି?” ରାଜୀବ ହସି ହସି ଉତ୍ତର ଦେଇଥିଲେ, “ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଯେଉଁ ନେତା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୁଏ, ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଏ । ମୋ ମା’ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ, ପାକିସ୍ତାନର ଭୁଟ୍ଟୋ, ଜିଆ-ଉଲ-ହକ, ବାଂଲାଦେଶର ମୁଜିବୁର ରହମାନ ପରେ ଏବେ ବୋଧହୁଏ ମୋ ପାଳି।” ଏହି କଥା କହିବାର କିଛି ମିନିଟ ପରେ ହିଁ ସେହି ଦୁଃଖଦ ବିସ୍ଫୋରଣ ଘଟିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ରାଜୀବଙ୍କ ଆଶଙ୍କା ସତ ହୋଇଥିଲା।
ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ ଆଜି ଦେଶରେ ‘ସଦଭାବନା ଦିବସ’ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ତାଙ୍କର ଆଧୁନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଓ ଦେଶ ପାଇଁ ଅବଦାନ ଆଜି ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣୀୟ। କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଏହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ତଥ୍ୟ—ନିଜ ହତ୍ୟାର ୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ତାଙ୍କୁ ଥିବା ଆଶଙ୍କା—ତାଙ୍କ ସାହସ ଓ ଦୂରଦୃଷ୍ଟିକୁ ଆହୁରି ଉଜାଗର କରେ। ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଓ ତ୍ୟାଗ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଏକତା ଓ ଶାନ୍ତିର ପଥରେ ଚାଲିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଛି।