ଭୁବନେଶ୍ବର: ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଜନ୍ମରୁ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ରୀତିନୀତି ଓ ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମଧ୍ୟ ମୃତକଙ୍କ ଆତ୍ମା ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ୧୩ ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାରରେ ପାଳନ କରାଯିବାକୁ ଥିବା ଅନେକ ନିୟମ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ମୁଣ୍ଡନ ହେବା ବା ଚୁଟି କାଟିବା । ଯେଉଁ ପରମ୍ପରା କେବଳ ପୁରୁଷ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଗୁ ହୋଇଥାଏ । ଏକ ହିନ୍ଦୁ ପରିବାରରେ ବିଧି ରହିଛି ଯେ , ଯେତେବେଳେ ପରିବାରର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ମରିଯାଏ, ପରିବାରର ପୁରୁଷ ସଦସ୍ୟମାନେ କେଶ କାଟିଥାନ୍ତି । ଏହାର କାରଣ ଓ ମହତ୍ତ୍ବ ସମ୍ପର୍କରେ ଗରୁଡ ପୁରାଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ରହିଛି । କୁହାଯାଇଛି ଯେ କେଶ କାଟିବା ପଛର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ମୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଓ ସ୍ନେହ ଜଣାଇବା ।
ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଆତ୍ମା ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ଜଡିତ ରହିଥାଏ । ଓ ଏହା ମୃତ୍ୟୁକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ। ଯେଉଁମାନେ ମୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଶେଷ ରୀତିନୀତି ପାଇଁ ଘାଟକୁ ଯାଆନ୍ତି । ଆତ୍ମା ସେମାନଙ୍କ ଚାରିପାଖରେ ଘୂରି ବୁଲନ୍ତି । ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ସେହି ସମ୍ପର୍କକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ପୁରୁଷ ସଦସ୍ୟମାନେ କେଶ କାଟିଥାନ୍ତି ।ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଗରୁଡ ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଘରେ ଏକ ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଘରେ ୨୧ ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ । ସେହିଭଳି, ଯେତେବେଳେ ପରିବାରର କେହି ମରିଯାଏ, ଘରେ ଶୁଦ୍ଧିକାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ।
ଏହି ସମୟରେ ସମଗ୍ର ପରିବାର ଅଶୁଦ୍ଧି ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ପୁରୁଷ ସଦସ୍ୟମାନେ କେଶ କାଟି ଶୁଦ୍ଧି ହୋଇଥାନ୍ତି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ କେଶ କାଟିବା ପରେ ପାପ ଶେଷ ହୁଏ। ମୃତ ବ୍ୟକ୍ତି ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ ବହୁତ କିଛି କରିଥାନ୍ତି । ମୃତକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ କରାଯାଇଥିବା ବଳିଦାନ, ଅନୁଗ୍ରହ, ପ୍ରେମ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରତି କୃତଜ୍ଞତା, ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସ୍ନେହ ଜଣାଇବା ପାଇଁ ଏହି ବିଧି ରହିଛି ।