ଲଳିତ ମୋହନ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବିଶେଷ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଚେତନାର ଚୌହଦୀ’
ସୁଖ – ଦୁଃଖ ଦୁନିଆର ରୀତି । ଜଣେ ସଫଳତାର ଅଶ୍ରୁ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ବେଳେ ଆଉ ଜଣେ ବିଫଳତାର । ଜଣେ ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଆଉ ଜଣେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ । ଯେମିତି ବଲ୍ବ୍ ଜଳିବା ପାଇଁ ବିଦ୍ଯୁତ୍ର ଆବଶ୍ଯକତା ; ସେମିତି ଜୀବନକୁ ସରସ ସୁନ୍ଦର କରିବା ପାଇଁ ସୁଖର ଆବଶ୍ଯକତା । ଜୀବନରେ ସୁଖ ଦୁଃଖର ଆବଶ୍ଯକତା ସମପରିମାଣରେ ରହିଛି । ଦୁ଼ଃଖ ଶିକ୍ଷା ଦିଏ ଓ ସୁଖ ଅନୁଭବ କରାଏ । ମଣିଷ ତୁଚ୍ଛ ସୁଖ ପଛରେ ଧାଇଁ ଜୀବନ ବିତାଇ ଦେଉଛି । ସୁଖ ଜୀବନର କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ, ତାହା ନ ମିଳିଲେ ଦୁଃଖ । ନଦୀରେ ହାତୀର ଶବ ଟିଏ ବହି ଯାଉଥିଲା। ଏକ କାଉ ହାତୀର ଶବ ଉପରେ ବସି ଯଥେଷ୍ଟ ମାଂସ ଖାଇଲା ଏବଂ ନଦୀର ଜଳ ପିଇଲା । କାଉଟି ସେହି ମୃତ ଶରୀରର ମାଂସ ଖାଇ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲା। ଭାବିବାକୁ ଲାଗିଲା, ଏତେ ସୁନ୍ଦର ଖାଦ୍ୟ ସହିତ ପ୍ରଚୁର ଜଳ । ମୁଁ ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସ୍ଥାନକୁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ କାହିଁକି ଯିବି ? କାଉ ନଦୀ କୂଳରେ ପ୍ରବାହିତ ଶବ ଉପରେ ବସି ଆଗକୁ ଆଗକୁ ଚାଲିଲା । ଜଳର ସଙ୍କେତ ନିମ୍ନକୁ ଗତି କରିବା, ଏହାର ଉଚ୍ଚ ପ୍ରବାହ, କୂଳରେ ପ୍ରକୃତିର ସୁନ୍ଦର ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖି କାଉ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଲା । ନଦୀ ଶେଷରେ ଦିନେ ସମୁଦ୍ରରେ ମିଶିଲା । କାଉ ମଧ୍ୟ ଶବ ସାଥିରେ ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭକୁ ଚାଲିଗଲା। ସମୁଦ୍ରକୁ ଦେଖି ପାଗଳ ପ୍ରାୟ ହୋଇଗଲା । ସେ ନିଜ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳ ଭୁଲିଗଲା । ନଦୀ ସମୁଦ୍ରରେ ମିଶିବ ତାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ , କିନ୍ତୁ ଲକ୍ଷ୍ୟହୀନ କାଉ ବଡ଼ ଦୁଃଖ ଭୋଗ କଲା । ଚାରି ଦିନର ମଜା ତାଙ୍କୁ ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନକୁ ଆଣିଲା ଯେଉଁଠାରେ ଖାଦ୍ୟ ନାହିଁ, ପାନୀୟ ଜଳ ନାହିଁ କି ତାର ପାଇଁ ଆଶ୍ରୟ ନାହିଁ । ସୀମାହୀନ ଅସୀମ କ୍ଷାରୀୟ ଜଳ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ । କିଛି ଦିନ ଧରି, କାଉ କ୍ଳାନ୍ତ ଏବଂ ଭୋକିଲା ଶୋଷିଲା ହେଲା । କାଉ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ଯରେ ନିଜର ଦିଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ପାରିଲା ନାହିଁ। ମିଥ୍ୟା ଗର୍ବ ବିସ୍ତାର କଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ସମୁଦ୍ରର ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଦେଖି ପାରିଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ଏପଟ ସେପଟ ହୋଇ କ୍ଳାନ୍ତ ହେଲା । ଖାଦ୍ୟ ପାନୀୟ ନ ପାଇ ଉଡିବାକୁ ଶକ୍ତି ପାଇଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ସେ ସମୁଦ୍ରର ଜଳରାଶିରେ ପଡ଼ିଗଲା ଏବଂ ଏକ ବିଶାଳ ମଗର ମତ୍ସ୍ୟ ତାକୁ ଗିଳି ଦେଲା । ବିଜୟ କାହା ପାଇଁ, ଆଉ ପରାଜୟ କାହା ପାଇଁ । କାହା ପାଇଁ ଏହି ବିବାଦ.. ନା ସମଗ୍ର ଜୀବନ ପାଇଁ ? ଯିଏ ଆସିବ ସେ ଦିନେ ନିଶ୍ଚିତ ଯିବ,ତା’ହେଲେ ଏତେ ଅହଙ୍କାର କାହିଁକି ? ଶାରୀରିକ ଭୋଗରେ ନିୟୋଜିତ ଜୀବର ଗତି , କାଉର ଗତି ପରି ।
୯୬୯୨୭୪୦୩୬୬