ଲଳିତ ମୋହନ ମିଶ୍ରଙ୍କ ବିଶେଷ ସ୍ତମ୍ଭ ‘ଚେତନାର ଚୌହଦୀ’
ମୃତ୍ତିକା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ବସ୍ତୁ । ଏହା ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ବ୍ୟାପ୍ତ । ପ୍ରତ୍ୟକ ଜୀବଜନ୍ତୁ ବୃକ୍ଷଲତା ପ୍ରତ୍ୟେକ୍ଷ ବା ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଆଶ୍ରୟ ପାଇଁ ମୃତ୍ତିକା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ‘ମା’ ଭଳି ଏହା ସମଗ୍ର ଜୀବଜଗତକୁ କୋଳରେ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଛି । ତେଣୁ ଏହାର ଅନ୍ୟ ନାମ ‘ମାଟି’ । ଭଗବଦ୍ ଗୀତାରେ ଭଗବାନ
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କୁହନ୍ତି- ଏହି ମାଟି ହେଉଛି ଶରୀରର କାର୍ଯ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ, ଯେତେବେଳେ ମନୁଷ୍ୟ ଜନ୍ମ ହୋଇ ନ ଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଦୁନିଆର ଅନ୍ୟମାନେ ପୃଥିବୀକୁ ଦେଖନ୍ତି । ସେମାନେ କିଛି ଶୂନ୍ୟତା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି । ସେମାନେ ଦିନରାତି ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ଯେ ପୃଥିବୀକୁ କିପରି ଗୁଞ୍ଜରିତ କରିବେ । ଶେଷରେ ସେମାନେ ଚନ୍ଦ୍ରର ହସ, ଗୋଲାପର ସୁଗନ୍ଧ, ଅମୃତ ଭଣ୍ଡାରର ମଧୁରତା, ଜଳର ଶୀତଳତା,
ଅଗ୍ନିର ଉତ୍ତାପ ଏବଂ ପୃଥିବୀର କଠିନତା ସହିତ ମାଟିର ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କଲେ । ମାଟି ଯୋଗାଯୋଗ ଫଳପ୍ରଦ ହେବା ମାତ୍ରେ ସବୁଆଡେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳତା ଦେଖାଗଲା ଏବଂ ଘରଗୁଡ଼ିକ ସୁଗନ୍ଧ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ସେତେବେଳେ ସ୍ୱର୍ଗଦୂତମାନେ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କର ଏହିଭଳି ଅଦ୍ଭୁତ ସୃଷ୍ଟି ଦେଖି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ । ସେମାନେ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ କହିଲେ, ଏହା କ’ଣ? ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା କହିଲେ, ଏହା ହେଉଛି ‘ଜୀବନର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ କୃତି ମନୁଷ୍ୟ’ ।
ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କ ବାକ୍ୟ ପୂରଣ ନ ହେଉଣୁ ଦୂତମାନେ କହିଲେ, ‘ପ୍ରଭୁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମା କରନ୍ତୁ । କିନ୍ତୁ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କର ଏକ ଶଙ୍କା? ଆପଣ ମାଟି ଗଠନ ପାଇଁ ଏତେ ପରିଶ୍ରମ କଲେ । ଏହାକୁ ଜୀବନ ସହିତ ପୋଡି ଦେଲେ । ଏଥିରେ ମୃତ୍ତିକା କମ୍ । ଏହା ଜଡ ଅପେକ୍ଷା ଆହୁରି ଜଡ ଅଟେ । ଯଦି ଆପଣ ମାଟି ବଦଳରେ ସୁନା କିମ୍ବା ରୂପାରେ ଏହି ସବୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାନ୍ତେ ତେବେ ଭଲ ହୋଇଥାନ୍ତା । ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ହସିଲେ
ଏବଂ କହିଲେ, ଏହା ହେଉଛି ଜୀବନର ରହସ୍ୟ । ମାଟିର ଶରୀରରେ ମୁଁ ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ସୁଖ-ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସମସ୍ତ ବୈଭବକୁ ଉଡ଼ାଇ ଦେଇଛି । ମୂଳ ବା ଜଡ ଆନନ୍ଦର ଚୈତନ୍ୟକୁ ଉଡାଇ ଦେଇଛି । ମାଟିକୁ ତୁମେ ଯେପରି ଇଛା କରିବ ସେହିପରି ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରି ପାରିବ । ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ଏହି ମାଟିର ଶରୀରକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥାଏ, ସେ ମାଟିର ମୂଳ ବା ଜଡକୁ ଭୋଗ କରିଥାଏ । ଯିଏ ଏହାର ଉପରକୁ ଉପରକୁ ଉଠିବ, ସେ ଆନନ୍ଦର ସ୍ତର ସ୍ତର ପାଇବ । ତେଣୁ ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ମୂଲ୍ୟବାନ । ମାଟିର ଅବଗୁଣକୁ ଦେଖ ନାହିଁ, ମାଟିର ଗୁଣକୁ ଦେଖ । ମାଟିରେ ଫୁଲ ଫୁଟିଥାଏ । କଠିନ ପରିଶ୍ରମରେ ଶସ୍ୟଶ୍ୟାମଳା ଧରିତ୍ରୀ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବହନ କରେ । ତେଣୁ ମୁଁ ମାଟିର ଶରୀରକୁ ଏକ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିଣତ କରୁଅଛି । ମଣିଷର ଧର୍ମ ହେଉଛି ଯେ ସେ ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିବା । ସେ ସମୟରେ ଆସୁଥିବା ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ଅସୁବିଧାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସଦା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥରେ ବ୍ରତୀ ହୋଇ ଆଗକୁ ବଢିବା ଉଚିତ୍ । ସଦା ସର୍ବଦା ସମାଜର କଲ୍ୟାଣରେ ନିୟୋଜିତ ହେଲେ ଆମର ଜୀବନ ସୁଖମୟ ହୋଇ ପାରିବ । ମାଟି ଯେପରି ସଂସାରର କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ । ମାଟି ମାଆ ପରି ଆମ ଜୀବନକୁ ସଦୈବ ସମାଜ କଲ୍ୟାଣରେ ନିୟୋଜିତ କଲେ ସଂସାର ସୁଖ ଦୁଃଖକୁ ଅନୁଭବ କରି ପାରିବ । ଏହା ହିଁ ଜୀବନର ବାସ୍ତବିକ ରହସ୍ୟ ।