କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ (DGHS) ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରି କହିଛି ଯେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ପିଲାମାନେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ୬ ରୁ ୧୧ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପିଲାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
କରୋନାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ତୃତୀୟ ଲହର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ବୋଲି ଆଲୋଚନା ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଭାଇରୋଲୋଜିଷ୍ଟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଲହର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ବୋଲି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ତଥ୍ୟ କିମ୍ବା ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ ।
ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (WHO) ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ବୋଲି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିବାବେଳେ ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କଦ୍ୱାରା ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପାଳନ କରିବାକୁ ଲୋକଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛି । ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ପରାମର୍ଶ ଶିଶୁର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ଆଗ୍ରହ ଏବଂ ସର୍ବନିମ୍ନ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ମାସ୍କ ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
ଏହି ବୟସ ବର୍ଗର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବ୍ୟତିକ୍ରମର କାରଣଗୁଡ଼ିକ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବା ପାଇଁ ମୁମ୍ବାଇର କୋକିଲାବେନ୍ ଅମ୍ବାନୀ ହସ୍ପିଟାଲର ଶିଶୁ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞ ତଥା ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଡ. ତନୁ ସିଙ୍ଘଲ ଏବଂ ଅଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ମେଡିକାଲ ସାଇନ୍ସ(AIIMS) ର ଶିଶୁ ରୋଗ ବିଭାଗର ସହକାରୀ ପ୍ରଫେସର ଡ. ଜୁମା ଶଙ୍କରଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।
ଡ. ସିଙ୍ଘଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ସୁପାରିଶ ସହିତ କରାଯାଇଛି । “ଏହାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଯେ ପିଲାମାନେ ପ୍ରକୃତରେ ମାସ୍କ ରଖିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବେ ନାହିଁ । ସେମାନେ ମାସ୍କର ପୃଷ୍ଠକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରି ଓଦା କରି ରଖିବେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଟାଣିବାରେ ଲାଗିବେ । ତେଣୁ ଏହି ୫ବର୍ଷ ବୟସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିଶୁମାନେ ମାସ୍କ ନ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ ବୋଲି” ଡ. ସିଙ୍ଘଲ କହିଛନ୍ତି ।
ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, “କୌଣସି ତଥ୍ୟ ନାହିଁ ଯେ ପିଲାମାନେ ଯଦି ଗୋଟିଏ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧନ୍ତି ତେବେ ଯଥେଷ୍ଟ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଟନ୍ତି । ତେଣୁ, ଏହା କେବଳ ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଇଁ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ଆରାମଦାୟକ ହେବ କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ କିଛି କରିବ ନାହିଁ ।”
ଏହି ପରାମର୍ଶରେ ଡ. ଶଙ୍କର କହିଛନ୍ତି, “ଯଦିଓ ଭାରତରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ନ ଥିଲା, ଗତ ବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପରଠାରୁ ଆମେ ପ୍ରକୃତରେ ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନୁସରଣ କରୁଥିଲୁ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଦୁଇଟି କାରଣ ଅଛି: ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଶିଶୁର ସାମଗ୍ରିକ ଆଗ୍ରହ । ମାସ୍କ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେବାର କାରଣ ହୋଇପାରେ । କାରଣ ସେମାନେ ହୁଏତ ସଠିକ୍ ଭାବରେ କିପରି ପିନ୍ଧିବେ ତାହା ଜାଣି ନ ଥିବେ । ପିଲାମାନେ ଆଖି ମଧ୍ୟ ଘୋଡ଼ାଇ ପାରନ୍ତି । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଇଁ ଯଦି ସେମାନଙ୍କ ପିଲା ସବୁ ସମୟରେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ତଦାରଖ କରିବା କଷ୍ଟକର । ତେଣୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମାସ୍କ ନ ପିନ୍ଧିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥାଏ ।”
ପିତାମାତାମାନେ କିପରି ନିଜ ସନ୍ତାନର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସମସ୍ତ କୋଭିଡ-୧୯ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବେ ତାହା ଉପରେ ଉଭୟ ଡାକ୍ତର ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି ।
“ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଆମେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଲହରର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଅଛୁ । ମୁଁ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନେ ଭିଡ଼କୁ ନ ଯାଆନ୍ତୁ । କିନ୍ତୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ପାଇଁ କୌଣସି ସୁନିଶ୍ଚିତ ଉପାୟ ନାହିଁ । ଯେତେବେଳେ ସ୍କୁଲ ଖୋଲିବ, ଯେ ସେମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ସବୁବେଳେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ମୁମ୍ବାଇର ଜଣେ ଡାକ୍ତର କହିଛନ୍ତି ।”
“ଘରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ମାସ୍କ ବିନା ରହୁଛେ ଏବଂ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯିବାର ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଦିନ ପୂର୍ବରୁ ସଂକ୍ରମିତ ଲୋକମାନେ ସଂକ୍ରମଣ କରିପାରନ୍ତି । ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ବୁଝିବା ଉଚିତ ଯେ ସେମାନେ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇସାରିଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଶିଶୁକୁ ସଂକ୍ରମିତ କରିସାରିଛନ୍ତି ।” ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ପିଲାମାନେ ପିତାମାତାଙ୍କଠାରୁ ଅଲଗା ହେବା ଅନୁଚିତ କାରଣ ପିଲାଟିକୁ ଏକ ଅଲଗା କୋଠରୀରେ ରଖିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ । ତେଣୁ, ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପିଲାଟି ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଖରେ ରହିପାରିବ ଏବଂ ପିତାମାତା ଶିଶୁର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ମାସ୍କ ଦୁଇଗୁଣ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଡ. ସିଙ୍ଘଲ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଡ. ଶଙ୍କରଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ସର୍ବଦା ଏକ ମିଟର ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖିବା ଉଚିତ । ଯଦି ସଂକ୍ରମିତ ହୁଏ, ପରିବାରର ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଅଲଗା ହେବା ଉଚିତ ଏବଂ ପିଲାକୁ ସେହି ବୟସ୍କଙ୍କ ସହିତ ମିଶିବାକୁ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।
ଯେତେବେଳେ କୋଭିଡ-୧୯ ଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମିତ ଜଣେ ମାତା ତାଙ୍କ ନବଜାତ ଶିଶୁକୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଇ ପାରିବେ କି ବୋଲି ପଚରାଯିବାରୁ ଡ. ସିଙ୍ଘଲ କହିଛନ୍ତି, “ମାକୁ ଆମେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛୁ, ଯେଉଁମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରସବ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ କୋଭିଡ-୧୯ ପଜିଟିଭ୍ ଅଟନ୍ତି, ମାଆ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଇବା ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ ।”
ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ, “କୌଣସି ଶିଶୁ ବିକାଶରେ ଅସୁବିଧା ଥିଲେ, ଭିନ୍ନକ୍ଷମ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଥିବା ଯେକୌଣସି ବୟସର ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମାସ୍କର ବ୍ୟବହାର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ଏବଂ ଶିଶୁର ପିତାମାତା କିମ୍ବା ଅଭିଭାବକଦ୍ୱାରା କେସ୍ ଆଧାରରେ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରାଯିବା ଉଚିତ । ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଦୁର୍ବଳତା ଥିବା ପିଲାମାନେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଆବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ ।”
କିଏ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ ?
କିଛି ପିଲା ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ କୋଭିଡ-୧୯ ଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ବିପଦରେ ଅଛନ୍ତି । ସାଇଷ୍ଟିକ୍ ଫାଇବ୍ରୋସିସ୍ କିମ୍ବା କର୍କଟ ଭଳି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଥିବା ଏଭଳି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ମେଡିକାଲ୍ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବାକୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥାଏ।
“ଯେଉଁ ରୋଗୀମାନେ ଇମ୍ୟୁନୋସପ୍ରେସଡ୍ କିମ୍ବା ଆଣ୍ଟି କ୍ୟାନ୍ସର ଥେରାପିରେ ଅଛନ୍ତି ଓ ଯଦି ସେମାନେ ସଂକ୍ରମଣର ବ୍ୟାପକ ବିସ୍ତାର ସ୍ଥାନକୁ ଯାଆନ୍ତି ତେବେ ସେମାନେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ପିଲାମାନେ ମେଡ଼ିକାଲ୍ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଆଜମା ରୋଗୀମାନଙ୍କ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବାରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ହୋଇସାରିଛି କାରଣ ସେମାନେ ଧୂଳି କଣିକା ପ୍ରତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ସତର୍କ ଅଟନ୍ତି ବୋଲି AIIMS ଡାକ୍ତର କହିଛନ୍ତି ।”
“୬-୧୧ ବର୍ଷ ବୟସର ପିଲାମାନେ ଯେତେବେଳେ ବାହାରକୁ ଯାଆନ୍ତି ଏକ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଏହାକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ପିନ୍ଧିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବା ଉଚିତ । ଯେତେବେଳେ ସ୍କୁଲ ଖୋଲିବ, ପିଲାମାନେ ମାସ୍କ ହଜାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ଥାଏ । ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ମାସ୍କର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଷ୍ଟକ୍ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସମସ୍ତ ପିଲାମାନେ ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା ଉଚିତ କହିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ଯତ୍ନ ନିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।”