ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସାହୁଙ୍କ ନିୟମିତ ସ୍ତମ୍ଭ
୧୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୩ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ଇତିହାସରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କେବଳ ନୁହେଁ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ତାରିଖ । ଚାରି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆଂଶିକ ବିଫଳତା ହେତୁ ନିରାଶ ହୋଇ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନ ପୁଣି ଥରେ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଏକ ମିଶନ ପଠାଇଲା । ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଶ୍ରୀହାରିକୋଟାସ୍ଥିତ ସତୀଶ ଧାୱନ ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟରରୁ ସୁପର-ଜଏଣ୍ଟ୍ ଏଲ ଭିଏମ-୩ ରକେଟ୍ ଉତ୍ କ୍ଷେପଣ ହୋଇଛି । ମନରେ ୧୪୦ କୋଟି ଦେଶବାସୀ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ୩ ଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନ ସାକାର ହୋଇଛି । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଆଇଏସଆରଓ କହିଛି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ୩ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲଞ୍ଚ ସମେତ ସମସ୍ତ ମାନଦଣ୍ଡ ପାସ୍ କରିଛନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦରେ ‘ସବୁ ଠିକ ଅଛି’ ।
ତେବେ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ୩ ବର୍ତ୍ତମାନ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବ ନାହିଁ । ଏହା ଆଗାମୀ ଅନେକ ଦିନ ପାଇଁ ପୃଥିବୀକୁ ପରିକ୍ରମା କରିବ । ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପରେ ଏହା ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ଚାଲିବ । ସ୍ପେସ୍ ସାଇନ୍ସ ପାର୍ଲାନ୍ସରେ ଏହାକୁ ‘କାଟାପଲ୍ଟ ପଦ୍ଧତି’ କୁହାଯାଏ । ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନ ଅନୁଯାୟୀ, ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ କିମ୍ବା ୨୪ ରେ ଅଗ୍ନି ପରୀକ୍ଷା କରିବ । ସେହି ଦିନ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଧୀରେ ଧୀରେ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିବ ।
ଯେଉଁଠାରେ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ ୨ ର ମିଶନ ହଠାତ୍ ସମାପ୍ତ ହେଲା, ସେହିଠାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ୩ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ସେବର ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ପରିକ୍ରମା କରିବା ପାଇଁ କକ୍ଷପଥ ସଫଳତାର ସହିତ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ , କେତେକ ବିଶୃଙ୍ଖଳା କାରଣରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଅବତରଣ ସମୟରେ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ବଶତଃ ଚନ୍ଦ୍ରର ଛାତିରେ ଖସିପଡି ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଏବଂ ରୋଭର ଯୋଗାଯୋଗ ହରାଇଲା । ଫଳସ୍ୱରୂପ,ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନ ଆଉ ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାକୁ ଛୁଇଁ ପାରିଲା ନାହିଁ । ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ‘ବିକ୍ରମ’ ଏଥର ପୁଣି ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି । ତା’ପରେ ସେଥିରୁ ‘ ପ୍ରଜ୍ଞାନ ‘ ରୋଭର ବାହାରିବ । ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ତରେ ଥିବା ୪ଟି ପେ ଲୋଡ୍ ପୃଥିବୀ ଓ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟରେ ସଠିକ ଦୂରତା ଚିହ୍ନଟ କରିବା ସହ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠ କିପରି ଉତ୍ତାପକୁ ପ୍ରବାହିତ କରେ ସେ ବାବଦରେ ସୂଚନା ଦେବ । ପ୍ରଜ୍ଞାନ ରୋଭରେ ଲାଗିଥିବା ଏକ୍ସରେ ଓ ଲେଜର୍ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠର କମ୍ପୋଜିସନ୍ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟ ଦେବ । ଏହି ପ୍ରଜ୍ଞାନ ଚନ୍ଦ୍ର ଭୂମିରେ ଦେଖିବ । କିନ୍ତୁ ଏଥର ଆଉ କୌଣସି ପରିଦର୍ଶକ ନାହାଁନ୍ତି । ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ସିଧାସଳଖ ସ୍ପର୍ଶ କରିବ ।
ଏବେ କେବଳ ଭାରତ ନୁହେଁ, ଏହି ଅଭିଯାନର ସଫଳତାକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଖୁଛି । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ସଫଳ ହେଲେ ଭାରତ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବ । ସୋଭିଏତ୍ ୟୁନିଅନ୍, ଆମେରିକା ଓ ଚୀନ୍ ପରେ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଟିରେ ‘ନରମ ଅବତରଣ’ କରିବା ପରେ ଭାରତର ଦୂତ ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ୍ ଚତୁର୍ଥ ଦେଶ ହେବେ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଚନ୍ଦ୍ରୟାନର ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳ ହେଉଛି ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଅନୁସନ୍ଧାନ । ମହାକାଶ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ବରଫ ଅବସ୍ଥାରେ ଜଳ ମିଳିପାରିବ । ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ମଧ୍ୟ ନାସାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ମିଶନ ଆର୍ଟେମିସର ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳ ଅଟେ । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଭାରତର ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ- ୩ ର ତଥ୍ୟ ଆର୍ଟେମିସକୁ ବହୁ ପରିମାଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ । ଅବତରଣ ସଫଳ ହେଲେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଭାରତ ବିଶ୍ଵର ଚତୁର୍ଥ ଦେଶ ଭାବେ ପରିଚିତ ହେବ । ଏହାସହ ଭାରତ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସୌର ମଣ୍ଡଳ ବାହାରେ ଗ୍ରହ ଖୋଜିବା ଓ ଜୀବ ସତ୍ତା ଜାଣିବା ସହଜ ହେବ । ଚନ୍ଦ୍ରୟାନ-୩ର ସଫଳ ଉତକ୍ଷେପଣ ପରେ ଇସ୍ରୋ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏସ୍ ସୋମନାଥନ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଓ ସହ ବୈଜ୍ଞାନିକ ମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ୍ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଅନେକ ସମାଲୋଚକ ୨୦୧୯ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରାୟଣ ୩ ର ବିଫଳତାକୁ ଉପହାସ କରିଥିଲେ । ‘ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଏକ ବଧୂ ପରି !’ କିନ୍ତୁ ଆଜି ନାସା ନିଜେ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ମହାକାଶକୁ ଭାରୀ ‘ପେଲୋଡ୍’ ପଠାଉଛି । ୟୁରୋପୀୟ ସ୍ପେସ୍ ଏଜେନ୍ସି ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଥର ଭାରତ ଗସ୍ତ କରିଛି । ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ଏଭଳି ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ଏହା ପଛରେ ଥିବା ଜଣେ ପ୍ରତିଭା ହେଉଛନ୍ତି ରିତୁ କରିଧଲ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୩ ର ସଫଳତା । ଏହାର ବିଶେଷ ଶ୍ରେୟ ପାଇବାକୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ହିଁ ଯୋଗ୍ୟ । କାରଣ ୧୬୫ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏହି ମେଗା ପ୍ରକଳ୍ପର ବାହ୍ୟରେଖା ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥିର ହୋଇଛି ।
କହିବାକୁ ଗଲେ ରିତୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ୧୩ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୭୫ରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଲକ୍ଷ୍ନୌରେ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦୁଇ ଭାଇ ଓ ଦୁଇ ଭଉଣୀ ଥିବାରୁ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ସବୁପ୍ରକାର ସୁବିଧା ପାଇପାରି ନ ଥିଲେ । ଆର୍ଥିକ ସମ୍ବଳର ଅଭାବ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ତା’ ସତ୍ତ୍ୱେ ସମସ୍ତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ନମାନି ସେ ମନସ୍ଥ କରିଥିଲେ ଯେଭଳି ହେଲେ ନିଜେ ପଢ଼ି ଜତ୍କର୍ଷ ଲଭିବେ । ରିତୁ ପିଲାଦିନରୁ ମହାକାଶ ମନସ୍କରେ ଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ରାତିସାରା ସେ ଘଣ୍ଟା ଆକାଶକୁ ଚାହିଁ ରହୁଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରରେ କଳା ତୁଳା ଅଂଶ ପଛର ରହସ୍ୟ କ’ଣ ଜାଣିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ସେହି ରହସ୍ୟ ଭେଦ ନିମନ୍ତେ ଦିନରାତି କଠିନ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିଲେ । ଯୁବାବସ୍ଥା ସମୟରେ ସେ ବିଭିନ୍ନ ଖବରକାଗଜରେ ମହାକାଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଲେଖା ଓ ଚିତ୍ର ଦେଖିବା ମାତ୍ରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ସାଇତି ରଖୁଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ସଫଳତା ପାଉଥିଲେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୟରେ ଭାରତର ଇସ୍ରୋ ଓ ଆମେରିକାର ନ୍ୟାଶନାଲ ଏରୋନଟିକ୍ସ ଆଣ୍ଡ୍ ସ୍ପେସ୍ ଆଜ୍ମିନିଷ୍ଟ୍ରେଶନ (ନାସା) ର କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଯାତ୍ରା ଉପରେ ସେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଦୃଷ୍ଟି ନିବଦ୍ଧ କରିଥିଲେ । ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ଉପାୟ ଆପେ ମିଳିବା ଭଳି ଋତୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ବିଜ୍ଞାନ ପାଠ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ନୌ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକ ଓ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର କରିବା ପରେ ସେ ସେଠାକାର ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ବିଭାଗରେ ଡକ୍ଟରେଟ୍ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ନାମ ମଧ୍ୟ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିଥିଲେ । ସମୟର ମୋଡ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଯାହା ଫଳରେ ସେ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ବିଭାଗରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ ଲଙ୍ଗୀ ଲୋରସ୍ଥିତ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇନ୍ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଇନ୍ସରେ ଏରୋପ୍ଲେସ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢ଼ିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ । ବାସ୍ତବରେ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ବିନା କୋଚିଂରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିବା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଶୁଭ ଦାୟକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୪ ରେ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ଆସିଥିଲେ । ମଙ୍ଗଳୟାନର ସଫଳତା ସହିତ । ସେ ମଙ୍ଗଳୟାନର ମୂଳ କମିଟିରେ ଥିଲେ । ତେଣୁ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନରେ ତାଙ୍କର ଅଭିଜ୍ଞତା ଲମ୍ବା ଅଟେ । କହିବାକୁ ଗଲେ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ରିତୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ଜଣେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଛାତ୍ରୀରୁ ଉକ୍ତ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିବା ତାଙ୍କ ନିମନ୍ତେ କମ୍ ଗୋୖରବ ନଥିଲା । ପ୍ରଥମେ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ମାଷ୍ଟର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କଲେ । ତା’ପରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ନିମନ୍ତେ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ବାଙ୍ଗାଲୋରକୁ ଚାଲିଗଲେ । ଏଠାରୁ ସେ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର କରିଥିଲେ । ରିତୁଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ଗବେଷଣା । କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଏକ କଠିନ ପରିସ୍ଥିତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ସେ ୧୯୯୭ ରେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ISRO) ରେ ଯୋଗଦେବାର ଏକ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ ।
ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନରେ ଯୋଗଦେବା ହେଉଛି ଯେ ସାଟେଲାଇଟ୍ ସେଣ୍ଟରରେ ରିତୁଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପୋଷ୍ଟିଂ । ସେ ଆରମ୍ଭରୁ ବହୁତ ବିଚକ୍ଷଣ ଓ ଦକ୍ଷ ଥିଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କର ନିଷ୍ଠା ଓ କଠୋର ପରିଶ୍ରମ ତାଙ୍କୁ ଆହୁରି ଅଗ୍ରଗତି କରିବାକୁ ଆଗେଇ ନେଇଥାଏ । ୨୦୦୭ ରେ ମାତ୍ର ୧୦ ବର୍ଷ ପରେ, ସେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନର ୟଙ୍ଗ ସାଇଣ୍ଟିଷ୍ଟ ଆୱାର୍ଡ ଜିତିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମଙ୍ଗଳ ମିଶନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଥିଲା । ହଠାତ୍ ଦିନେ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଖବର ଆସିଥିଲା , ସେ ଏହି ମଙ୍ଗଳ ମିଶନରେ ଚାକିରି ସୁଯୋଗ ପାଇବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ସେତେବେଳେ, ଏତେ ବଡ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟରେ କାମ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ପରି ଥିଲା । ମଙ୍ଗଳୟାନ ସହ ଜଡିତ ହେବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ କଳ୍ପନା ବାହାରେ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ନିଷ୍ଠା ଓ ଦକ୍ଷତା ତାଙ୍କୁ ସେ ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କଲା । ମଙ୍ଗଳୟାନଙ୍କ ସଫଳତା ପରେ, ତାଙ୍କର ଭୂମିକା କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତାହା ଜଣା ପଡିଛି । ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ତାଙ୍କର ଅଗ୍ରଗାମୀ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ‘ରକେଟ୍ ମହିଳା’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ତା’ପରେ ରିତୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୨ ମିଶନରେ କାମ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲେ । ଏପରିକି ତାଙ୍କୁ ମିଶନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଅଭିଯାନର ନୀଳ ଯୋଜନା ତାଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିଲା । ଏକ ସମୟରେ ଓବିଟର୍, ଲାଣ୍ଡର୍ ଏବଂ ରୋଭର ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୨ ର ମିଶନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜଟିଳ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତବାଦୀ ଥିଲା । ଆମେରିକାର ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ମାନେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୨ ସଫଳ ହୁଅନ୍ତି , ତେବେ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହେବ । କିନ୍ତୁ ମୌସୁମୀ ସଫଳ ହୋଇପାରିନଥିଲା । ବିକ୍ରମ ରୋଭର ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିନଥିଲା, ଯଦିଓ ଏହା ସାମୂହିକ ଭାବରେ ବିଫଳ ହୋଇନଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଏହି ଅଭିଯାନ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ହିଟ୍ ହୋଇଥିଲା । ଅନେକ ଲୋକ ସେହି ସମୟରେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିଥିଲେ, ଯେଉଁ ଦେଶରେ ଏତେଗୁଡ଼ିଏ ସମସ୍ୟା ଥିବା ଦେଶରେ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ପାଇଁ ଏତେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ?
କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଙ୍ଗଠନ ଅଧିକାରୀମାନେ ହାର ମାନିନଥିଲେ । ସେମାନେ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଯୁଦ୍ଧରେ ହାରିଯିବା ସମଗ୍ର ଯୁଦ୍ଧକୁ ହରାଇବା ନୁହେଁ । ସେବେ ଠାରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶନର ତୃତୀୟ କିସ୍ତିର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ପୁନର୍ବାର ସେହି ରିତୁର କରିଧଲ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ତାଙ୍କର ଅଭିଜ୍ଞତାର ଜ୍ଞାନ ଏତେ ଗଭୀର ଯେ ତାଙ୍କୁ ବାସ୍ତବରେ ବ୍ୟାଟନ୍ ଦିଆଯାଏ । ସମସ୍ତ ଟିମ୍ ଓ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏସ୍ ସୋମନାଥନ ନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ ଯେ ଯଦି ସେମାନେ ପାରିବେ, ରିତୁ ଏହା କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ । ତାଙ୍କ ସହ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏମ ବିନିତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ରାୟନର ମୂଳ କମିଟିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷର ଅଭିଯାନର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପି ଭେରାମୁଥିଲ ଏହି ଦୁଇ ଅଭିଜ୍ଞ ବରିଷ୍ଠ ମହିଳା ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହ ହାତ ମିଳାଉଛନ୍ତି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଉ ୪୦ ଦିନ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି ।
ବାସ୍ତବରେ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରରୁ ଆସି କଠିନ । ଅଧ୍ୟବସାୟ ବଳରେ ଋତୁ ମହାକାଶ ଯାତ୍ରାରେ ସଫଳ ଯାତ୍ରୀ ପାଲଟି ଯାଇଛନ୍ତି । ଗୋଟେ ପରେ ଗୋଟେ ସୋପାନରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଚାଲିଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ୨୦୦୭ରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏ.ପି.ଜେ. ଅବଦୁଲ କଲାମଙ୍କ ନିକଟରୁ ସେ ଇସ୍ରୋ ୟଙ୍ଗ୍ ସାଇଣ୍ଟିଷ୍ଟ ଆୱାର୍ଡ” ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଲକ୍ଷ୍ମୈ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ରୀ ଭାବେ ସେ ସେଠାରୁ ସମ୍ମାନସୂଚକ ଡକ୍ଟରେଟ୍ଟ ଡିଗ୍ରୀ ପାଇବା ପରେ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇଥିଲେ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ମିଶନର କ୍ୟାପ୍ଟେନ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଋତୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ଭାରତର ରକେଟ ଓମେନ୍ ଭାବେ ପରିଚିତ ହାସଲ କରି ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁବ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ ପାଲଟି ଯାଇଛନ୍ତି । ଏହା ପରେ ହିଁ ବୁଝାଯିବ ସଫଳତାର ବିଜୟ ଓ ଧୈର୍ଯ୍ୟର ସ୍ୱାଦ । ସତରେ ଏଭଳି ଆଉ ଏକ ବିସ୍ମୟ ମୂଳକ ପରୀକ୍ଷା, ଭବିଷ୍ୟତ ରିତୁ କରିଧଲ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବଙ୍କୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି..!!!
ଅଧ୍ୟକ୍ଷ, ମହାନଦୀ ବିହାର ମହିଳା ସ୍ନାତକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ , କଟକ -୪
ଦୂରଭାଷ – ୯୦୪୦ ୧୫୧୪୭୫
