ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଏପ୍ରିଲ ୨୬ ତାରିଖରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ମେୟର ଏବଂ ଡେପୁଟି ମେୟରଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଦିଲ୍ଲୀର ଛୋଟ ସରକାର ବାଛିବା ପାଇଁ ୨୫୦ ୱାର୍ଡରେ ଭୋଟ୍ ଦିଆଯିବ। ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି ମେୟର ପଦ ପାଇଁ ମହେଶ ଖିଚି ଏବଂ ରବିନ୍ଦର ଭରଦ୍ୱାଜଙ୍କୁ ଡେପୁଟି ମେୟର ପଦ ପାଇଁ ମନୋନୀତ କରିଛି। ଯେତେବେଳେ କି ବିଜେପି କିଶନ ଲାଲଙ୍କୁ ମେୟର ପଦ ପାଇଁ ଏବଂ ନୀତା ବିଷ୍ଟଙ୍କୁ ଡେପୁଟି ମେୟର ପଦ ପାଇଁ ମନୋନୀତ କରିଛି।
୨୫୦ ୱାର୍ଡ ମଧ୍ୟରୁ ୪୨ଟି ସିଟ୍ ଏସସି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ, ମହିଳା ଏସସି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ୨୧ଟି ସିଟ୍ ଏବଂ ମହିଳା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ୧୦୪ଟି ସିଟ୍ ସଂରକ୍ଷିତ ରହିଛି। ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ସଂସ୍ଥା ମଧ୍ୟରୁ ଏମସିଡି (MCD), ଦିଲ୍ଲୀର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସେବା ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ କାମ କରେ। ଏହାର କ୍ଷେତ୍ର ହେଉଛି ୧୩୯୭.୩ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଯାହାକି ୧୨ଟି ଜୋନ୍ ଯଥା କେନ୍ଦ୍ର, ଦକ୍ଷିଣ, ପଶ୍ଚିମ, ନଜଫଗଡ, ରୋହିଣୀ, ସିଭିଲ୍ ଲାଇନ୍ସ, କରୋଲ ବାଗ, କେଶବପୁରମ୍, ନରେଲା, ଶାହଦରା ଉତ୍ତର ଏବଂ ଶାହଦରା ଦକ୍ଷିଣରେ ବିଭକ୍ତ ଅଟେ।
ପୂର୍ବରୁ ଦିଲ୍ଲୀର ମୋଟ ଏମସିଡି ୱାର୍ଡ ସଂଖ୍ୟା ୨୭୨ ଥିଲା । ଏହାକୁ ୨୫୦କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ୨୦୨୨ ମସିହାରେ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସମସ୍ତ ତିନୋଟି ନିଗମକୁ ଗୋଟିଏରେ ମିଶାଇ ଦିଆଯାଇଛି। ଏମସିଡି ନିର୍ବାଚନରେ ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆପ୍, କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ବିଜେପି ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଛି।
ଦିଲ୍ଲୀ ଏମସିଡିର କାମ କ’ଣ?
ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ଏବଂ ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି କର୍ପୋରେସନ୍ର କ୍ଷମତା ଅଲଗା। ରାସ୍ତା ଓ ଡ୍ରେନ ସଫା କରିବା ଉଭୟ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ଏବଂ ଏମସିଡି ଦ୍ୱାରା କରାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ଏଥିରେ କାର୍ଯ୍ୟର ବିଭାଜନ ରହିଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ୬୦ ଫୁଟରୁ କମ୍ ଚଉଡା ରାସ୍ତା ଏମସିଡି ଅଧୀନରେ ଆସେ । ଏହାଠାରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଶସ୍ତ ରାସ୍ତା ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି।
ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ବଡ ଯାନକୁ ଲାଇସେନ୍ସ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଛୋଟ ଯାନ ସହିତ Mଏମସିଡି କାରବାର କରନ୍ତି। ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏମସିଡି ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ହାଇସ୍କୁଲ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ଦିଲ୍ଲୀ ସୀମାରେ ଟୋଲ ଟ୍ୟାକ୍ସରୁ ଏମସିଡି ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରିଥାଏ। ଏମସିଡି ଅନ୍ୟ ସହରର ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି କର୍ପୋରେସନ୍ ଭଳି କାମ କରେ। ଡ୍ରେନେଜ ସିଷ୍ଟମ, ଜଳ ଯୋଗାଣ, ବଜାରର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଏବଂ ପାର୍କିଂ ପାଇଁ ଏମସିଡି ଦାୟୀ।
ଦିଲ୍ଲୀର ମେୟର କିପରି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି-
ମେୟର ନାକେବଳ ଭୋଟରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସିଧାସଳଖ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି, ବରଂ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରତିନିଧୀମାନେ କେବଳ ନବ ନିର୍ବାଚିତ କାଉନସିଲର ନୁହଁନ୍ତି ବରଂ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବାଚନୀ କଲେଜ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହାକି ଦିଲ୍ଲୀର ପ୍ରଥମ ନାଗରିକ ଅର୍ଥାତ୍ ମେୟର ଚୟନ କରେ। ୨୦୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଦିଲ୍ଲୀର ମନୋନୀତ କାଉନସିଲରମାନଙ୍କର ଭୋଟ୍ ଦେବାର ଅଧିକାର ନାହିଁ।
ଏହି ମନୋନୀତ କାଉନସିଲରମାନଙ୍କୁ ଏଲଡର ମ୍ୟାନ୍ କୁହାଯାଏ । ଯେତେବେଳେ ଏମସିଡିକୁ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଏମସିଡିରେ ୧୦ ଜଣ ମନୋନୀତ କାଉନସିଲରଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ କୌଣସି ନିର୍ବାଚନରେ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ କିମ୍ବା କୌଣସି ପଦବୀରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ । କଂଗ୍ରେସର ପୂର୍ବତନ ନେତା ତଥା ଏଲଡରମ୍ୟାନ୍ ଓନିକା ମଲହୋତ୍ରା ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଏକ ମାମଲା ଦାୟର କରିଥିଲେ। ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୭, ୨୦୧୫ରେ, ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟ ଏହି ଏଲଡର ମ୍ୟାନଙ୍କୁ ୱାର୍ଡ କମିଟି ନିର୍ବାଚନରେ ଭୋଟ୍ ଦେବାର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି।
ମେୟର ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପୃଥକ ନାମାଙ୍କନପତ୍ର ଦିଆଯାଇଛି। ଯେକୌଣସି କାଉନସିଲର ଏଥିରେ ନାମାଙ୍କନ କରିପାରିବେ। ମତଦାନ ଦିନ, ଗୁପ୍ତ ମତଦାନ ଦ୍ୱାରା ଭୋଟ୍ ଦିଆଯାଏ । ମେୟରଙ୍କ ବିଷୟରେ ସ୍ଲିପରେ ସଠିକ୍ ଚିହ୍ନରେ ଚିହ୍ନିତ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ହୋଇଥିବା ପ୍ରିଜାଇଡିଂ ଅଫିସର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ସ୍ଥିର କରିବା ପାଇଁ ଦାୟୀ । ଯେକୌଣସି କାଉନସିଲର ତାଙ୍କ ପସନ୍ଦର ଯେକୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ ଏବଂ ଡିଫେକ୍ସନ୍ ବିରୋଧୀ ଆଇନ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ନୁହେଁ କାରଣ ଗୁପ୍ତ ଭୋଟ୍ ରେ କିଏ କାହାକୁ ଭୋଟ୍ ଦେଇଛନ୍ତି ତାହା ଜାଣିବା ଅସମ୍ଭବ ଅଟେ। ଯେହେତୁ ଦିଲ୍ଲୀ ମ୍ୟୁନିସିପାଲ କର୍ପୋରେସନରେ ଆଣ୍ଟି-ଡିଫେକ୍ସନ୍ ଆଇନ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ନୁହେଁ, କାଉନସିଲରଙ୍କ କ୍ରସ୍ ଭୋଟ୍ ସମ୍ଭବ।
ଏମସିଡି ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, କେଉଁ ଦଳ କ୍ଷମତାରେ ରହିବ ତାହା ସ୍ଥିର କରିବା ପାଇଁ ଏମସିଡି ପ୍ରତି ତିନି ବର୍ଷରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଟେ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ପ୍ରଥମ ବୌଠକରେ MCD ମେୟର ଚୟନ କରିବ। ଯେତେବେଳେ ନୂତନ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ, ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଥିବା ଦଳ ଏହାର ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ମେୟର ଭାବରେ ମନୋନୀତ କରିବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ଅଟନ୍ତି। ତେବେ ଯଦି ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଦଳ ବିଜେତା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ନିଜର ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନ କରନ୍ତି ତେବେ ଏକ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।