ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ତିନି ଘଣ୍ଟାର ସିରିୟସ ବାୟୋପିକ ହଲିଉଡ୍ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର “ଓପେନହାଇମର” ଅହେତୁକ ଭାବରେ ବକ୍ସ ଅଫିସରେ ଅରବ ଡଲାର ରୋଜଗାର କରିଛି । ଆମେରିକାରେ ୯୬ତମ ଓସ୍କାର ଆୱାର୍ଡ ୨୦୨୪ ରେ ‘ଓପେନହାଇମର’ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ଜିତିବା ପରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଏକ 7ଟି ଓସ୍କାର ପୁରସ୍କାର ଜିତିଛି । ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର, ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଏବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିନେତା ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ଲାଭ କରିଛି ।
ତେବେ କିଏ ସେହି ରୋବର୍ଟ ଓପେନହାଇମର? ଯାହା ଙ୍କ ଉପରେ ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା? ଯାହାକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱବାସୀ ବହୁତ ଆଗ୍ରହ ସହିତ ଦେଖିଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ ଜେ. ରୋବର୍ଟ ଓପେନହାଇମର ପରମାଣୁ ବୋମା ତିଆରି କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଜଣେ ଜଟିଳ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଥିଲେ ।
ଜୁଲିୟସ୍ ରୋବର୍ଟ ଓପେନହାଇମର ୨୨ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୦୪ ରେ ନ୍ୟୁୟର୍କ ସହରରେ ଏକ ଇହୁଦୀ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଜୁଲିୟସ୍ ଜଣେ ଜର୍ମାନ ପ୍ରବାସୀ ଥିଲେ ଯିଏ ଟେକ୍ସଟାଇଲ୍ ବ୍ୟବସାୟରେ କାମ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାତା ଏଲା ଫ୍ରିଡମୈନ୍ ଜଣେ ଚିତ୍ରକାର ଥିଲେ ତାଙ୍କର ପରିବାର ନ୍ୟୁୟର୍କରେ ଅନେକ ପିଢି ଧରି ରହିଆସୁଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଫ୍ରୈଙ୍କ ନାମକ ଏକ ସାନ ଭାଇ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ରୋବର୍ଟଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କ ସାନଭାଇ ଫ୍ରୈଙ୍କ ମଧ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ।
ରୋବର୍ଟ ନ୍ୟୁୟର୍କର ଏଥିକଲ କଲଚର ସ୍କୁଲରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡର କେମ୍ବ୍ରିଜକୁ ଯାଇ କେଭେଣ୍ଡିଶ ଲାବୋରେଟୋରୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ତା’ପରେ ଏକ ବର୍ଷ ପରେ ସେ ଜର୍ମାନୀର ଗୋଟିଙ୍ଗେନ୍ ୟୁନିଭରସିଟିର ଥିଓରିଟିକାଲ୍ ଫିଜିକ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟରେ ନୋବେଲ ବିଜେତା ମ୍ୟାକ୍ସ ବର୍ନଙ୍କ ସହ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ଯାଇଥିଲେ ।
ଓପେନହାଇମର ୧୯୨୭ ମସିହାରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ପିଏଚଡି ହାସଲ କରିବା ପରେ ଆମେରିକା ଫେରି ଆସିଥିଲେ । ୧୯୨୯ ମସିହାରେ ସେ କାଲିଫର୍ନିଆ ୟୁନିଭରସିଟି – ବରେଲି ଏବଂ କାଲିଫର୍ନିଆ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଯୁଗ୍ମ ପ୍ରଫେସର ଭାବରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସେ କ୍ୱାଣ୍ଟମ୍ ମେକାନିକ୍ସ ଏବଂ ତତ୍ତ୍ୱିକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୪୦ ମସିହାରେ, ସେ ଜର୍ମାନ-ଆମେରିକୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନୀ ତଥା ଜୀବବିଜ୍ଞାନୀ କ୍ୟାଥରିନ୍ ପୁଏନିଙ୍ଗଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦୁଇଟି ସନ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ, ପିଟର ଏବଂ କ୍ୟାଥରିନ୍ ।
ସେଠାରେ ଓପେନହାଇମର କିଛି ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରତିଭାଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସହ କାମ କରିଥିଲେ, ଯିଏକି ପରେ ତାଙ୍କୁ ମୈନହଟନ୍ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଏହା ସେହି ସମାନ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଯେଉଁଥିରେ ଆମେରିକାରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ତିଆରି କରାଯାଇଥିଲା ।
୧୯୪୨ ମସିହାରେ, ଓପେନହାଇମର ନ୍ୟୁ ମେକ୍ସିକୋର ଲସ ଆଲାମୋସରେ ଏକ ନୂତନ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଲାବୋରେଟୋରୀର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ପରମାଣୁ ବୋମା ବିକଶିତ କରିବାକୁ ଥିଲା । ଏହାକୁ କୋଡ୍ ନାମ ଦିଆଯାଇଥିଲା – ମ୍ୟାନହଟନ୍ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ । ମ୍ୟାନହଟନ୍ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ସମଗ୍ର ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର ଗୁପ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ଅନେକ ଲାବୋରେଟୋରୀକୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
୧୯୪୫ ଆମେରିକା ସରକାର ତାଙ୍କୁ ଏକ ୟୁରେନିୟମ୍ ବୋମା (“ଲିଟିଲ୍ ବଏ”) ଏବଂ ପ୍ଲୁଟୋନିୟମ୍ ବୋମା (“ଫ୍ୟାଟ୍ ମ୍ୟାନ୍”) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ବୋମା ଗୁଡିକ ପ୍ରସ୍ତୁତ ସରି ପରୀକ୍ଷଣ ହେବାର ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ, ଅଗଷ୍ଟ ୬, ୧୯୪୫ ରେ, ଜାପାନର ହିରୋସିମା ଉପରେ ଏକ ଏନୋଲା ଗେ ବିମାନରୁ ୟୁରେନିୟମ୍ ବୋମା (“ଲିଟିଲ୍ ବଏ”) କୁ ପକାଯାଇଥିଲା । ଏହାର ତିନି ଦିନ ପରେ, ଅଗଷ୍ଟ ୯, ୧୯୪୫ ରେ, ନାଗାସାକି ଉପରେ ପ୍ଲୁଟୋନିୟମ୍ ବୋମା (“ଫ୍ୟାଟ୍ ମ୍ୟାନ୍”) ପକାଯାଇଥିଲା । ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ ଏହି ଦୁଇଟି ପରମାଣୁ ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣରେ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ।
ଅବଶ୍ୟ, ଓପେନହାଇମର ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟର ଭୟଙ୍କର ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଭୟଭୀତ ହୋଇପଡିଥିଲେ । ଟ୍ରିନିଟି ପରୀକ୍ଷଣର ସକାଳେ ଲସ୍ ଆଲାମୋସରେ ଥିବା କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ରୁମ୍ ରେ ଭଗବଦ୍-ଗୀତାର ଏହି ଶବ୍ଦ ତାଙ୍କ ମନକୁ ଆସିଲା। ‘ମୁଁ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଗଲି, ଦୁନିଆର ବିନାଶକାରୀ ହୋଇଗଲି।’
ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବା ପରେ, ମ୍ୟାନହଟ୍ଟନ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ଆୟୋଗଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅଣାଯାଇଥିଲା, ଓପେନହାଇମର୍ ସାଧାରଣ ପରାମର୍ଶଦାତା କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ବୋମାର ବିକାଶକୁ ଦୃଢ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେ ବିକଶିତ କରିଥିବା ପରମାଣୁ ବୋମାଠାରୁ 1000 ଗୁଣ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା । ଏହା ପରେ ଓପେନହାଇମର ଚାକିରି ଛାଡିଥିଲେ । ସେ ବିଶ୍ବର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ ଅଧ୍ୟାପନା ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ୧୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୬୭ ରେ ୬୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗଳା କର୍କଟରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।